Tak orzekł WSA we Wrocławiu 18 października 2012 r. (I SA/Wr 1067/12).
Spółka świadczy usługi szkoleniowe dla jednostek sektora finansów publicznych z zakresu rachunkowości, ochrony informacji niejawnych itp. Obecnie spółka korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie indywidualnej interpretacji ministra finansów. Do czasu otrzymania interpretacji spółka korzystała z podstawowej stawki VAT.
Na spółce ciąży jednak obowiązek wystawiania faktur korygujących. We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, spółka spytała, czy istnieje możliwość skorzystania z obniżenia VAT należnego bez konieczności posiadania wszystkich potwierdzeń odbioru faktur korygujących. Powołała się na art. 29 ust. 4a ustawy o VAT, mówiący o przesłankach dopuszczalności zmniejszenia kwoty obrotu, stanowiącej podstawę opodatkowania.
Spółka powołała się także na wyrok TSUE z 26 stycznia 2012 r. (C-588/10) wskazujący, że w sytuacji gdy otrzymanie potwierdzeń otrzymania faktur od wszystkich kontrahentów posiada znamiona uciążliwości, podmiotowi świadczącemu usługi przysługuje prawo wykazana przed organem podatkowym okoliczności przemawiających za obniżeniem VAT przy użyciu innych środków.
Organ podatkowy w wydanej interpretacji stwierdził brak wystąpienia przesłanki uciążliwości. Strona zaskarżyła więc tę interpretację do sądu administracyjnego, zarzucając naruszenie art. 29 ust. 4a ustawy o VAT oraz zasady zaufania do organów podatkowych i zasady przekonywania.
WSA we Wrocławiu oddalił skargę. Zdaniem sądu, brak jest przesłanki uciążliwości, na którą powoływała się skarżąca spółka. Ciążący na niej obowiązek przedstawienia organom podatkowym potwierdzeń odbioru każdej z faktur korygujących nie jest niewykonalny lub zbyt utrudniony. Sąd wskazał również, że podmiotami korzystającymi z usług skarżącej były jednostki sektora publicznego, a więc podmioty zdyscyplinowane i profesjonalne.
—Joanna Pokryszka współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Agnieszka Lach doradca podatkowy, starsza konsultantka w Deloitte Doradztwo Podatkowe (biuro w Warszawie)
Komentuje Agnieszka Lach, doradca podatkowy, starsza konsultantka w Deloitte Doradztwo Podatkowe (biuro w Warszawie)
Komentowany wyrok WSA dotyczy praktycznych problemów związanych z możliwością obniżenia podatku należnego na podstawie art. 29 ust. 4a ustawy o VAT.
Konieczność uzyskania potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez kontrahenta była niejednokrotnie wskazywana przez podatników jako przesłanka uniemożliwiająca im obniżenie podatku należnego – przede wszystkim z uwagi na znaczną liczbę faktur korygujących, trudności w uzyskaniu potwierdzeń od kontrahentów, jak również istotne koszty związane z monitorowaniem procesu.
Z uwagi na to, że wymóg taki nie jest wprost wskazany w Dyrektywie 2006/112/WE, istniało przekonanie o niezgodności tego warunku z prawem wspólnotowym. Jednak, zgodnie z wyrokiem TSUE z 26 stycznia 2012 r. (C-588/10), wymóg posiadania przez podatnika potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez kontrahenta nie jest sprzeczny z prawem wspólnotowym.
TSUE wskazał jednak, że jeśli uzyskanie takiego potwierdzenia w rozsądnym terminie jest niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, to podatnik ma prawo dowodzić przed organami podatkowymi danego państwa członkowskiego, że dochował należytej staranności celem upewnienia się, że nabywca towarów lub usług jest w posiadaniu korekty faktury i że zapoznał się z nią oraz, że dana transakcja została w rzeczywistości zrealizowana na warunkach określonych w tej korekcie faktury. TSUE wskazał jednocześnie przykładowe formy dowodzenia.
Tym samym wyrok TSUE nie rozwiązał problemów, a niedookreśloność użytych w nim sformułowań wzbudza wątpliwości podatników, czego przykładem jest komentowany wyrok. Wachlarz środków potwierdzających, że kontrahent otrzymał korektę oraz że się z nią zapoznał, jest dość szeroki. Dyskusyjny jest natomiast „rozsądny termin" oraz przesłanka nadmiernej trudności, uprawniające do skorzystania z takich środków dowodzenia.
Za przesłankę nadmiernej trudności w myśl komentowanego wyroku nie można uznać znacznej liczby faktur korygujących (ok. kilkudziesięciu w okresie rozliczeniowym) oraz trudności w dostarczeniu faktur korygujących z uwagi na zmiany adresu kontrahenta. W świetle innych orzeczeń również fakt długotrwałego oczekiwania na potwierdzenie, czy brak jego uzyskania z przyczyn niezależnych od podatnika nie wypełnia znamion znacznej trudności (wyrok WSA w Poznaniu z 19 kwietnia 2012 r., I SA/Po 250/12).
Wydaje się zatem, że konieczne jest wyczerpujące wskazanie podejmowanych czynności, pomimo których uzyskanie potwierdzenia jest niemożliwe, a które powinny być dodatkowo należycie udokumentowane.Planowana nowelizacja ustawy o VAT wydają się po części rozwiązywać te problemy interpretacyjne.
Zgodnie z projektem zmian potwierdzenie otrzymania korekty przez kontrahenta nie będzie konieczne dla obniżenia podatku należnego w sytuacji, gdy pomimo udokumentowanych prób doręczenia faktury korygującej, podatnik go nie uzyska, a z posiadanej dokumentacji będzie wynikało, że transakcja odbyła się na warunkach wynikających z faktury korygującej. Konieczne będzie zatem, tak jak wskazują już przytoczone wyroki, prowadzenie dokładnej ewidencji oraz dokumentacji księgowej.
