VAT od prezentów małej wartości wciąż z wątpliwościami

Jednocześnie organy uparcie twierdzą, że limit wartości prezentu dla prowadzących ewidencję obdarowanych, który wynosi 100 zł, to kwota brutto (mimo że z przepisów to nie wynika). Trudno uznać to za racjonalne postępowanie.

Zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy o VAT wyłączone z opodatkowania VAT jest przekazanie prezentów o małej wartości. Prezentami takimi są przekazywane jednej osobie towary:

- łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób; albo

- których przekazania nie ujęto w ewidencji, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł.

Definicja ta jest dość nieprecyzyjna. Na wstępie pojawia się pytanie: czy limit 100 zł dla prezentów ujmowanych w ewidencji to kwota brutto, czy netto?

Brutto czy netto

Ustawa nie precyzuje tej kwestii, chociaż czyni to przy prezentach o wartości do 10 zł. Obecnie dominuje w interpretacjach pogląd, że chodzi o kwotę brutto (tak np. interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 23 kwietnia 2012 r., IPPP1/443-154/12-2/MP).

W mojej ocenie jest to nieprawidłowe podejście. Kwota ta również powinna być rozumiana jako kwota netto. Chodzi bowiem o towary nabywane przez podatnika. Podstawą opodatkowania nieodpłatnego wydania towarów jest wartość nabycia, zgodnie z art. 29 ust. 10 ustawy o VAT. Wartość nabycia to kwota netto, kwotę podatku naliczonego podatnik odlicza, nie powinna więc mieć ona znaczenia dla określania wartości czy ceny nabycia, która ma zastosowanie przy wyliczeniu limitu. Nie ma żadnego racjonalnego powodu, żeby podstawa opodatkowania oraz limit wyznaczający opodatkowanie VAT miały być określane w różny sposób.

Jak ustalić wartość

Kolejna wątpliwość – co należy rozumieć przez wartość przekazywanego towaru wynoszącą 100 zł? Moim zdaniem należy przez to rozumieć „wartość” nabycia określoną na moment przekazywania towarów. Nie jest to bowiem wartość rynkowa. Gdyby chodziło o wartość rynkową, w przepisie powinno być to określone wyraźnie, tak jak jest np. w art. 29 ust. 3 lub w art. 29 ust. 9 ustawy o VAT.

Ponadto, zgodnie z art. 29 ust. 10 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania przy nieodpłatnym przekazaniu towarów jest właśnie cena nabycia lub koszt wytworzenia określone na moment dostawy. I znowu, nie ma żadnego powodu, żeby podstawa opodatkowania oraz limit opodatkowania miały być określane w różny sposób.

Rozróżnienie to jest dość istotne. Wartość nabycia określana na moment przekazywania towarów to wartość, po jakiej towar został faktycznie nabyty przez podatnika dokonującego przekazania. Wartość nabycia powinna więc obejmować cenę zakupu oraz ewentualnie koszty poniesione w związku z tym nabyciem do momentu przekazania towarów.

Tymczasem organy podatkowe stwierdzają, że chodzi o wartość rynkową, czyli wartość, po jakiej dany towar mógłby być nabyty na zasadach rynkowych w momencie dokonywania przekazania. Wartości te mogą różnić się od siebie. Przede wszystkim wartość rynkowa może nie uwzględniać szczególnych warunków nabycia towarów przez podatnika. Ponadto wartość rynkową podatnik musi w jakiś sposób ustalić, nie wystarcza sama faktura zakupu towarów. Nie bardzo wiadomo, w jaki sposób podatnik miałby określić cenę rynkową.

Gdy drobnych podarków jest wiele

Kolejna wątpliwość dotyczy prezentów o wartości do 10 zł. Czy przekazanie wielu takich prezentów jednej osobie, jeżeli łączna wartość przekroczy 100 zł, będzie podlegało opodatkowaniu VAT? Wątpliwość ta również została rozstrzygnięta w interpretacjach. Zgodnie z obecnym stanowiskiem przekazanie pakietu prezentów, jeżeli koszt nabycia każdego z nich jest niższy niż 10 zł, nawet jeżeli suma tych prezentów przekracza wartość 100 zł, nie podlega opodatkowaniu VAT.

Należy ocenić, że taka regulacja jest błędna. Powinien istnieć jakiś hamulec, który nie pozwalałby na obchodzenie opodatkowania VAT. Obecnie można bowiem przekazać dowolną liczbę prezentów o małej wartości bez VAT, jeżeli wartość nabycia każdej sztuki nie przekracza 10 zł. Brakuje w tym przypadku zapisu podobnego jak przy próbkach, gdzie liczba przekazywanych próbek nie może wskazywać na handlowy charakter przekazywania próbek.

Idąc dalej, wątpliwości budziło, komu właściwie można przekazywać prezenty, skoro w przepisie jest mowa o przekazaniu na rzecz „jednej osoby”. Czy zatem prezenty można przekazywać tylko osobom fizycznym? Według obecnych interpretacji określenie „osoba” dotyczy również osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych (tak np. Izba Skarbowa w Warszawie w odpowiedzi z 7 lutego 2012 r., IPPP1/443-1623/11-2/JL).

Przepisy o prezentach małej wartości mają ulec zmianie z początkiem 2013 roku. Podwyższone mają zostać limity dla prezentów do 160 zł netto (prezenty ujmowane w imiennej ewidencji) i odpowiednio 20 zł netto (prezenty o jednostkowej wartości).