Tak orzekł NSA 9 sierpnia 2012 r. (I FSK 1642/11).
Spółka prowadzi działalność w zakresie dystrybucji produktów spożywczych przeznaczonych do żywienia zwierząt hodowlanych. W odniesieniu do niektórych z produktów posiada opinie klasyfikacyjne organów statystycznych zaliczające te preparaty do grupowań innych niż PKWiU 15.7 "Pasza dla zwierząt". Spółka zapytała, czy ma prawo stosować do sprzedaży wszystkich preparatów paszowych obniżoną stawkę VAT. W odpowiedzi organ stwierdził, że wysokość stawki jest zależna od klasyfikacji PKWiU.
Spółka nie zgodziła się z oceną organu i złożyła skargę do WSA w Warszawie. W zarzutach skargi podniosła nieprawidłową implementację art. 98 dyrektywy 112 poprzez uzależnienie stawki opodatkowania VAT od klasyfikacji PKWiU. Zgodnie z zasadą bezpośredniego skutku oraz prymatu prawa unijnego spółka miała prawo stosować stawkę 3 proc. od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2010 r., a od 1 stycznia 2011 r. stawkę VAT w wysokości 7 proc. przy sprzedaży preparatów paszowych. WSA w Warszawie oddalił skargę spółki. Stwierdził, że wprowadzenie obniżonej stawki VAT było fakultatywne i do decyzji państwa członkowskiego należało również, czy wszystkie produkty z danej kategorii zostaną objęte obniżoną stawką, czy też nie.
Spółka odwołała się w trybie skargi kasacyjnej do NSA. Podczas rozprawy pełnomocnik spółki wystąpił z wnioskiem o skierowanie pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości UE w zakresie stwierdzenia zgodności polskich przepisów z art. 98 dyrektywy 112. NSA oddalił skargę kasacyjną. Uzasadniając rozstrzygnięcie, powołał się na wyrok TSUE z 16 maja 2010 r. (C–94/09), w którym potwierdzono, że wybranie niektórych produktów i zróżnicowanie stawek podatkowych z określonej kategorii nie jest sprzeczne z art. 98 dyrektywy 112 pod warunkiem, że nie narusza zasady neutralności podatkowej. Podkreślił jednak, że w niniejszej sprawie to ograniczenie nie ma zastosowania.
—Monika Kamińska
współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Ewelina
Ewelina Tomczyk starszy konsultant, doradca podatkowy w dziale doradztwa podatkowego firmy Deloitte (biuro we Wrocławiu)
Komentuje Tomczyk starszy konsultant, doradca podatkowy w dziale doradztwa podatkowego firmy Deloitte (biuro we Wrocławiu)
Rozstrzygnięcie NSA powinno być interesujące dla wszystkich podatników stosujących obniżone stawki VAT do sprzedawanych towarów i usług, w tym szczególnie dla podmiotów z branży spożywczej.
Przypomnijmy, że w dyrektywie 112 przewidziano możliwość objęcia stawką obniżoną wyłącznie określonych dostaw towarów i świadczenia usług, w tym m.in. „środków spożywczych (łącznie z napojami, ale z wyłączeniem napojów alkoholowych) przeznaczonych do spożycia przez ludzi i zwierzęta”. Polski ustawodawca, dokonując implementacji tych przepisów, powinien zapewnić ich pełne odzwierciedlenie w ustawie o VAT.
Co więcej, przepisy polskiej ustawy powinny być interpretowane zgodnie z celem dyrektywy 112, jakim było niewątpliwie umożliwienie państwom członkowskim preferencyjnego opodatkowania dóbr o szczególnym znaczeniu (np. żywności czy leków), jak również zgodnie z zasadami wynikającymi z bogatego orzecznictwa TSUE wskazującego na niedopuszczalność różnicowania stawek VAT, jako działania powodującego zakłócenie warunków konkurencji poprzez uprzywilejowanie jednych, a pogorszenie sytuacji innych produktów (w konsekwencji również podmiotów je sprzedających).
Jak wyjaśnił Trybunał w wyroku z 23 października 2003 r. (C-109/02), „zasada neutralności wyklucza możliwość odmiennego, dla celów VAT, traktowania podobnych towarów oraz usług, które poprzez podobieństwo są towarami lub usługami konkurencyjnymi. Takie towary oraz usługi muszą podlegać jednakowej stawce”.
Uwzględniając powyższe, trudno zgodzić się z opinią, że opodatkowanie różnymi stawkami VAT produktów konkurencyjnych, choć sklasyfikowanych do odmiennych grupowań PKWiU, nie narusza warunków konkurencji, stawiając podmiot gospodarczy w gorszej pozycji konkurencyjnej wobec innego producenta, sprzedającego z niższą stawką VAT towar o tej samej funkcji, lecz innej klasyfikacji,
Na marginesie warto odnotować, że art. 98 ust. 3 dyrektywy 112 przewiduje przy stosowaniu stawek obniżonych dla poszczególnych kategorii towarów możliwość stosowania przez państwa członkowskie nomenklatury scalonej, aby precyzyjnie określić zakres danej kategorii.
W tym kontekście może się pojawić wątpliwość co do zgodności z przepisami wspólnotowymi ustalania zakresu opodatkowania obniżoną stawką na podstawie innej klasyfikacji, tj. PKWiU, w szczególności biorąc pod uwagę, że klasyfikacja ta nie została przygotowana na potrzeby określania stawek VAT, a jej powiązanie z nomenklaturą scaloną ma charakter pomocniczy i niepełny.
