Tak orzekł WSA we Wrocławiu 18 maja 2012 r. (I SA/Wr 88; 90-91/12).
Austriacka spółka niebędąca polskim rezydentem w 2006 r. otrzymała dywidendę z tytułu udziałów posiadanych w polskiej spółce. Ponieważ jej udziały nie przekraczały 10 proc. udziału w kapitale spółki wypłacającej dywidendę, ta ostatnia była zobowiązana do pobrania i odprowadzenia podatku od tej wypłaty.
Austriacka spółka złożyła wniosek o stwierdzenie nadpłaty, wskazując, że zgodnie z art. 23 ustawy o CIT obowiązującym w 2006 r. kwotę podatku uiszczonego od otrzymanych dywidend i innych przychodów z tytułu udziałów w zyskach osób prawnych mających siedzibę na terytorium Polski odlicza się od kwoty podatku obliczonego na zasadach ogólnych.
Zdaniem spółki przepis ten stawia w uprzywilejowanej pozycji rezydentów (lub nierezydentów posiadających w Polsce stały zakład), bowiem nierezydenci nieposiadający w Polsce stałego zakładu na gruncie ustawy o CIT zostali pozbawieni prawa do tego odliczenia.
Organy podatkowe obu instancji odmówiły stwierdzenia nadpłaty, wskazując, że art. 23 ustawy o CIT nie dyskryminuje nierezydentów nieposiadających w Polsce stałego zakładu, a jedynie stwarza podmiotom, bez względu na to czy krajowym czy zagranicznym, prowadzącym działalność w Polsce, możliwość odliczenia podatku od dywidend od CIT obliczonego na zasadach ogólnych.
Sąd przychylił się do stanowiska fiskusa. Uznał, że art. 23 ustawy o CIT nie różnicował sytuacji rezydentów i nierezydentów, ponieważ wskazywał, że dotyczy wszystkich podmiotów, które prowadzą działalność na terytorium Polski. Spółka austriacka takiej działalności nie prowadziła, tym samym nie mogła odliczyć podatku pobranego od otrzymanych dywidend.
Sąd podkreślił, że gdyby polski podmiot otrzymujący dywidendę nie prowadził działalności w Polsce, także nie miałby prawa do takiego odliczenia. Co więcej, zdaniem WSA, sytuacja podmiotu zagranicznego była korzystniejsza, bowiem rezydent polski zapłaciłaby 19-proc. podatek od dywidendy, natomiast podmiot zagraniczny – zgodnie z zapisami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania – zapłacił podatek w niższej wysokości, tj. 15 proc.
—Aneta Winiarska współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą firmy Deloitte
Anna Wrześniewska doradca podatkowy, starsza konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)
Komentuje Anna Wrześniewska, doradca podatkowy, starsza konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)
Komentowany wyrok nie zasługuje na aprobatę, ponieważ jest sprzeczny z prawem wspólnotowym.
Zgodnie z postanowieniami traktatu akcesyjnego do UE Polska została zobowiązana do przejęcia całego dorobku prawnego UE, tzw. acquis communautaire, obejmującego m.in. prawo pierwotne, prawo wtórne oraz orzecznictwo sądów europejskich.
Zgodnie z art. 56 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską zakazane są wszelkie ograniczenia w przepływie kapitału między państwami członkowskimi oraz między państwami członkowskimi a państwami trzecimi; jest to tzw. zasada swobodnego przepływu kapitału.
Powołany przepis był wielokrotnie interpretowany przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości, m.in. w wyroku z 8 listopada 2007 r. w sprawie Amurta SGPS (C-379/05).
Z tego orzeczenia bezsprzecznie wynika, że z naruszeniem zasady swobody przepływu kapitału mamy do czynienia również w przypadku, kiedy wewnętrzne przepisy przewidują odmienne (korzystniejsze) zasady opodatkowania dywidend uzyskanych przez rezydentów lub nierezydentów posiadających w danym kraju stały zakład niż nierezydentów nieposiadających takiego zakładu.
Z taką sytuacją podatnicy mieli niewątpliwe do czynienia na gruncie przepisów o CIT obowiązujących w latach 2006 i 2007, które:
- przewidywały opodatkowanie u źródła dywidend uzyskanych zarówno przez polskich rezydentów, nierezydentów posiadających
w Polsce stały zakład, jak i przez nierezydentów nieposiadających w Polsce stałego zakładu;
- jednocześnie stwarzały możliwość późniejszego odliczenia tego podatku (tj. wyeliminowania podwójnego opodatkowania w znaczeniu ekonomicznym) jedynie w stosunku do rezydentów lub nierezydentów mających w Polsce stały zakład, tj. nie dawały jakiejkolwiek szansy wyeliminowania podwójnego opodatkowania dla nierezydentów nieposiadających w Polsce stałego zakładu.
Prawidłowość tej konkluzji została potwierdzona przez Komisję Europejską, która w związku z obowiązującym w Polsce zróżnicowaniem w zakresie opodatkowania dywidend podatkiem zryczałtowanym wszczęła przeciwko Polsce postępowanie o naruszenie przepisów TWE (nr 2005/4571). Postępowanie to stało się przyczyną zmiany przepisów ustawy o CIT dotyczących opodatkowania dywidend wypłacanych przez spółki polskie.
Podsumowując, w omawianej sprawie skarżącej, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ETS, przysługiwało prawo do zwrotu nadpłaconego podatku, ponieważ „państwo członkowskie jest (…) zobowiązane, co do zasady, do zwrotu podatków pobranych z naruszeniem prawa wspólnotowego” (zob. wyrok ETS z 14 stycznia 1997 r. w sprawach połączonych od C-192/95 do C-218/95 Comateb in.).
