Zgodnie z art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT za wartość początkową kupionych środków trwałych uważa się cenę ich nabycia. Definicja ceny nabycia zawarta jest w art. 22g ust. 3 tej ustawy. Jest to kwota należna zbywcy:

• powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania (w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji), oraz

• pomniejszona o VAT, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami VAT nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i  usług.

Jeżeli nie można ustalić ceny nabycia środków trwałych lub ich części nabytych przez podatników przed dniem założenia ewidencji, to zgodnie z art. 22g ust. 8 ustawy o PIT ich wartość początkową przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji oraz stanu i stopnia ich zużycia.

Określenie wartości początkowej samochodu na podstawie ceny rynkowej jest zatem możliwe dopiero, gdy nie ma dokumentów pozwalających ustalić cenę nabycia pojazdu.

Nie ma tu znaczenia, że wcześniej samochód był składnikiem majątku prywatnego. Tak wynika również m.in. z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 11 stycznia 2012 r. (IPPB1/415-996/11-2/JB).

Dotyczyła ona podatnika, który w 2009 r. kupił samochód osobowy jako osoba prywatna (posiadał fakturę). W lipcu 2011 r. rozpoczął jednoosobową działalność gospodarczą i we wrześniu przekazał ten samochód na potrzeby tej działalności. Izba zauważyła, że skoro samochód osobowy nabyty został w 2009 r. za określoną na fakturze cenę, to nie mamy do czynienia z sytuacją, w której ustalenie ceny nabycia środka trwałego nie jest możliwe.

Według izby skarbowej wartością początkową tego samochodu, zgodnie z generalną zasadą określoną w art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, jest jego cena nabycia (w rozumieniu art. 22g  ust. 3 ustawy o PIT).

Przy sprzedaży tego samochodu kosztem uzyskania przychodu będzie jego nieumorzona wartość początkowa (art. 23 ust. 1 pkt 1 lit.b ustawy o PIT).

Przykład

W 2008 r. podatnik kupił za 60 tys. zł nowy samochód osobowy i używał go dla celów prywatnych. Obecna wartość rynkowa tego samochodu to 20 tys. zł.

Od lutego 2012 r. podatnik wykorzystuje auto wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej. Podatnik posiada fakturę zakupu samochodu i nie przewiduje jego sprzedaży w ciągu roku od wprowadzenia do majątku firmy.

Zgodnie z wyjaśnieniami fiskusa może wprowadzić ten samochód do ewidencji środków trwałych według ceny zakupu. Nie będzie musiał prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu, aby zaliczać wydatki do kosztów podatkowych.

Liniowa stawka amortyzacji dla samochodu osobowego wynosi 20 proc. Załóżmy, że podatnik wbrew przewidywaniom sprzeda samochód już w grudniu 2012 r. Nie spowoduje to konieczności korekty wcześniejszych rozliczeń. Jak zaewidencjonuje sprzedaż? Obliczone za pomocą wynikającej z wykazu 20-proc. stawki odpisy amortyzacyjne od marca do grudnia wyniosą 10 tys. zł (metoda liniowa).

W momencie zbycia kosztem uzyskania tego przychodu będzie nieumorzona część wartości początkowej, czyli 50 tys. zł. W konsekwencji podatnik wykaże 20 tys. zł przychodu ze sprzedaży samochodu i 50 tys. zł kosztów jego uzyskania. Warto też pamiętać, że wcześniej zaliczył do kosztów podatkowych 10 tys. zł amortyzacji.

W sumie opisane operacje spowoduje nadwyżkę kosztów nad przychodami w wysokości 40 tys. zł.

Jest to dokładnie ta sama kwota co w przypadku podatnika z przykładu 1, który nie uznał samochodu za środek trwały ze względu na krótszy niż rok przewidywany okres jego użytkowania.