Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 17 stycznia 2012 r. (IPP-B3/423-282/10-6/12/S/MS).

Bank udziela kredytów i pożyczek pieniężnych oraz nabywa wierzytelności pieniężne (w tym również z tytułu udzielonych przez inne instytucje finansowe kredytów lub pożyczek). Wszystkie wierzytelności z tytułu kredytów lub pożyczek – zarówno te udzielone, jak i te nabyte – podlegają ocenie ryzyka oraz ściągalności.

Ponieważ bank sporządza sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR, w odniesieniu do wierzytelności nieściągalnych tworzy odpisy aktualizujące ich wartość, które w jego ocenie mogą być kosztem uzyskania przychodów.

Izba skarbowa nie zgodziła się z tym stanowiskiem. Stwierdziła, że do kosztów podatkowych banki mogą zaliczać jedynie kwoty związane z utratą wartości wierzytelności z tytułu kredytów (pożyczek) udzielonych przez nie same, tj. „wierzytelności własnych", a nie nabytych przez bank od innego banku.

Zdaniem izby nie można utożsamiać nabycia wierzytelności z udzieleniem kredytu (pożyczki) tylko dlatego, że stroną transakcji jest bank i w związku z tym nie można zaliczyć wierzytelności odpisanych jako nieściągalne do kosztów podatkowych.

Łukasz Mróz konsultant w dziale prawnopodatkowym PwC

Szereg tez wysuniętych przez warszawską Izbę Skarbową w tej interpretacji budzi wątpliwości natury merytorycznej. Jedną z kwestii, z którą na pewno nie można się zgodzić, jest to, że pojęcie kredytów (pożyczek) odnosić należy wyłącznie do „wierzytelności własnych".

Wbrew twierdzeniom izby ustawodawca nie zawarł żadnych szczególnych ograniczeń, których celem byłoby zawężenie uprawnień banku nabywającego wierzytelności z tytułu kredytów (pożyczek) do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów rezerw na pokrycie tych wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona bądź też wierzytelności odpisanych jako nieściągalne.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że z przepisów ustawy o CIT wynika uprawnienie do zaliczania niektórych (wymagalnych, ale nieściągalnych) kredytów i pożyczek oraz niektórych rezerw tworzonych na pokrycie wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, do kosztów uzyskania przychodów.

Uprawnienie to dotyczy jedynie jednostek organizacyjnych uprawnionych (na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania) do udzielania kredytów (pożyczek). Ustawodawca wprowadził zatem ograniczenie podmiotowe w zakresie zaliczania wierzytelności z tytułu kredytów lub pożyczek odpisanych jako nieściągalne lub rezerw tworzonych na pokrycie wymagalnych, a nieściągalnych kredytów lub pożyczek, których nieściągalność została uprawdopodobniona, do kosztów uzyskania przychodów.

Uprawnienie to zastrzeżone zostało również ograniczeniem przedmiotowym, gdyż przepisy ustawy o CIT dotyczą wyłącznie wierzytelności wynikających z kredytów lub pożyczek, które zostały udzielone przez bank. Ustawodawca nie zawarł jednak w przepisach ustawy o CIT ograniczenia, które uniemożliwiałoby bankom zaliczenie do kosztów podatkowych nieściągalnych wierzytelności z tytułu kredytów lub pożyczek nabytych od innych banków, które takie wierzytelności wygenerowały.

Należy również zwrócić uwagę, że w celu przeprowadzenia prawidłowej wykładni właściwych przepisów ustawy o CIT konieczne będzie uwzględnienie sporządzania przez podatnika sprawozdań z sytuacji finansowej zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości. Mimo że regulacje wynikające z MSR mają charakter bilansowy, ustawodawca w 38b ust. 1 ustawy o CIT odesłał bezpośrednio do ich treści w celu identyfikacji prawnopodatkowych skutków odnoszących się do odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości kredytów (pożyczek).

MSR nie rozróżniają własnych i nabytych należności z tytułu udzielonych pożyczek (kredytów), jak również wprowadzają zbliżone zasady ujmowania tych składników aktywów w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. Nie ma zatem powodu, aby rozróżniać należności z tytułu pożyczek (kredytów) na potrzeby przepisów o CIT.