Zaletą tego rozwiązania jest to, że przedsiębiorca z góry zna wysokość comiesięcznego obciążenia na rzecz budżetu. Zyskuje, gdy firma w ciągu roku się rozwija, traci jednak, gdy jej dochody spadają w stosunku do lat ubiegłych. Zysk i strata są oczywiście tymczasowe – dopłatę lub nadpłatę rozliczymy w zeznaniu rocznym.
Przyjrzyjmy się zapisanym w art. 44 ust. 6b – 6i ustawy o PIT zasadom regulującym tę formę rozliczeń.
Nie dla rozpoczynających
Mogą ją wybrać wyłącznie podatnicy prowadzący działalność gospodarczą, opodatkowani na zasadach ogólnych (według skali) albo podatkiem liniowym, u których w jednym z lat poprzedzających rok podatkowy wystąpił dochód podlegający opodatkowaniu (o czym niżej).
Zaliczek uproszczonych nie zapłacą podatnicy, którzy pierwszy raz podjęli działalność w roku podatkowym albo w roku poprzedzającym rok podatkowy. Zatem w 2012 r. wybór tej formy opłacania zaliczek nie dotyczy osób, które rozpoczęły działalność w roku 2011 albo w 2012.
Jak obliczamy wysokość
Podstawą obliczenia zaliczek uproszczonych jest dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej (opodatkowany według zasad ogólnych lub liniowo) wykazany w zeznaniu rocznym (PIT-36 lub PIT-36L) złożonym:
1) w roku podatkowym poprzedzającym dany rok podatkowy albo
2) w roku podatkowym poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata – jeżeli w zeznaniu, o którym mowa w pkt 1, podatnik nie wykazał dochodu z działalności gospodarczej albo wykazał dochód w wysokości nieprzekraczającej kwoty wolnej; jeżeli również w tym zeznaniu podatnik nie wykazał dochodu albo wykazał dochód w wysokości nieprzekraczającej kwoty wolnej, nie są możliwe wpłaty zaliczek w uproszczonej formie.
Gdy podatnik rozlicza się na zasadach ogólnych, wysokość zaliczki wynosi 1/12 kwoty obliczonej od tak ustalonego dochodu przy zastosowaniu skali podatkowej. Podatnicy opodatkowani liniowo obliczają kwotę zaliczki od dochodu bazowego według stawki 19 proc. W obu wypadkach kwotę zaliczki zmniejsza się o podlegającą odliczeniu kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconą w danym miesiącu przez podatnika.
Przykład
W 2012 r. kwotę zaliczki uproszczonej dla podatników opodatkowanych na zasadach ogólnych wyznacza stawka podatku ze skali na rok podatkowy 2012 odniesiona progresywnie do dochodu z roku 2010 (zeznanie złożone w roku 2011), jeśli w tym zeznaniu podatnik wykazał dochód z działalności gospodarczej w wysokości przekraczającej kwotę wolną na rok 2010 r., czyli 3091 zł.
Jeżeli dochód ten jest niższy, to dochodem bazowym będzie dochód wykazany w zeznaniu za 2009 r., o ile przekracza kwotę wolną na ten rok (również 3091 zł).
Nie ma swobody
Przepisy nie przewidują więc swobody w wyborze przez podatnika roku podatkowego, z którego dochód będzie podstawą obliczenia miesięcznej zaliczki opłacanej w formie uproszczonej (zob. interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 5 maja 2009, IPPB1/415-147/09-2/AG).
Dopiero gdy w zeznaniu złożonym w roku podatkowym poprzedzającym rok wyboru formy zapłaty zaliczek nie wykazano opodatkowanego dochodu, sięgamy do jeszcze wcześniejszego zeznania.
Przykład
Pan Kowalski w zeznaniu za 2010 r. złożonym 30 kwietnia 2011. wykazał dochód z działalności gospodarczej do opodatkowania w wysokości 2000 zł.
Jeśli w zeznaniu za 2009 r. wykazał dochód w wysokości co najmniej 3092 zł, ma prawo do wyboru zapłaty zaliczek w 2012 r. w uproszczonej formie, obliczając ich wysokość w odniesieniu do dochodu z roku 2009. Jeśli dochód z 2009 r. jest równy lub mniejszy niż 3091 zł, nie może wybrać tej formy rozliczeń.
Dochód to przychód minus koszty
Przy obliczaniu uproszczonych zaliczek bierzemy pod uwagę wyłącznie dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej (a zatem pomijamy dochód z innych źródeł, np. z umów-zleceń, ze stosunku pracy). Przy czym zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o PIT dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym.
Zatem na potrzeby obliczenia zaliczek w uproszczonej formie uwzględniany jest dochód jeszcze przed pomniejszeniem go o wszelkie odliczenia, w tym straty z lat ubiegłych i składki na ubezpieczenia społeczne (o ile są odliczane od dochodu, a nie kwalifikowane jako koszty uzyskania przychodu).
Takie stanowisko zaprezentowały m.in. Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 23 kwietnia 2007 r. (BF 415-9-07/z), Urząd Skarbowy w Gorlicach w postanowieniu z 28 maja 2007 r. (PDOF/415-34/07/ 30477) i Urząd Skarbowy w Czarnkowie w postanowieniu z 18 kwietnia 2007 r. (NP/515-8/07/5/LSH).
Organy podatkowe uzasadniają, że art. 44 ust. 6b odnosi się do dochodu, a nie do podstawy obliczenia podatku (o której mowa w art. 26), którą jest dochód pomniejszony o składki na ubezpieczenia społeczne, darowizny, ulgę internetową. Nie obejmuje też przewidzianego w art. 9 ust. 3 ustawy o PIT obniżenia dochodu o wysokość straty poniesionej w latach poprzednich.
Zatem na rok 2012 kwotę bazową dochodu znajdziemy w poz. 55 zeznania PIT-36 za 2010 r. (poz. 26 zeznania PIT-36L).
Przy czym należy pamiętać, że do obliczenia uproszczonej zaliczki stosujemy skalę z roku bieżącego.
Przykład
Dla podatnika, który osiągnął w 2010 r. dochód w wysokości 100 000 zł, opodatkowany w zeznaniu za 2010 r. według pierwszego progu skali, czyli według stawki 18 proc. z uwagi na wysokość odliczeń strat i składek na ubezpieczenia społeczne w kwocie 20 000 zł, podatek obliczamy, stosując skalę z 2012 r.
Czyli kwota zaliczki uproszczonej wyniesie: 1/12 x [14 839,02 zł + (100 000 zł – 85 528 zł) x 32 proc.] minus zapłacona w danym miesiącu składka zdrowotna (w wysokości 7,75 proc. podstawy jej obliczenia). Chyba że podatnik zdecyduje się wybrać w 2012 r. opodatkowanie podatkiem liniowym. Wówczas uproszczoną zaliczkę oblicza, stosując stawkę 19 proc. do dochodu w wysokości 100 000 zł.
Trzeba zawiadomić
Podatnicy, którzy wybrali uproszczoną formę wpłacania zaliczek, mają obowiązek:
• do 20 lutego roku podatkowego, w którym pierwszy raz wybrali uproszczoną formę wpłacania zaliczek, zawiadomić pisemnie naczelnika urzędu skarbowego właściwego w sprawach PIT o wyborze tej formy;
• stosować uproszczoną formę wpłacania zaliczek przez cały rok podatkowy;
• wpłacać zaliczki w tych samych terminach co zaliczki wpłacane na zasadach ogólnych (forma uproszczona wyklucza opłacanie zaliczek w trybie kwartalnym, tak też Izba Skarbowa w Rzeszowie Ośrodek Zamiejscowy w Krośnie w decyzji z 24 sierpnia 2007 r., IS.IX/1-415/74/07, IS.IX/1-415/73/07).
Nieprzekraczalny termin
Zawiadomienie o wyborze uproszczonej formy wpłacania zaliczek dotyczy również lat następnych, chyba że podatnik, w terminie do 20 lutego roku podatkowego, zawiadomi pisemnie właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego uproszczenia.
Czyli jeśli ktoś w 2011 r. opłacał zaliczki w formie uproszczonej, nie zawiadamia powtórnie urzędu. Jeśli nie, w nieprzekraczalnym terminie do 20 lutego 2012 r. musi zawiadomić pisemnie swój urząd skarbowy. Natomiast aby skutecznie zrezygnować w 2012 r. z uproszczonych zaliczek, także konieczne jest pisemne zawiadomienie urzędu do 20 lutego 2012 r. o rezygnacji.
Jak wskazała Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 30 lipca 2009 r. (IPPB1/415-403/09-2/JB), wolę rezygnacji należy wyrazić wprost, urząd nie może jej domniemywać ze złożonego innego oświadczenia, np. o wyborze opodatkowania podatkiem liniowym.
Więcej o zasadach zawiadomienia i rezygnacji piszemy na str. 4 w tekście dotyczącym zaliczek uproszczonych na CIT.
Gdy skorygujemy zeznanie bazowe
Gdy przedsiębiorca musi skorygować zeznanie podatkowe, na podstawie którego ustalił dochód bazowy do obliczenia uproszczonej zaliczki, może być konieczne ponowne przeliczenie wysokości zaliczki z uwzględnieniem skorygowanego dochodu. Zależy to od daty złożenia takiej korekty.
Zgodnie z przepisami, jeżeli podatnik złoży korektę zeznania PIT-36 lub PIT-36L, powodującą zmianę wysokości podstawy obliczenia miesięcznych zaliczek wpłacanych w uproszczonej formie, kwota tych zaliczek:
1) będzie zwiększona lub zmniejszona, odpowiednio do zmiany wysokości podstawy ich obliczenia – jeżeli zeznanie korygujące zostało złożone w urzędzie skarbowym do końca roku poprzedzającego rok, za który zaliczki są płacone w uproszczonej formie;
2) będzie zwiększona lub zmniejszona, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym została złożona korekta, odpowiednio do zmiany wysokości podstawy ich obliczenia – jeżeli zeznanie korygujące zostało złożone w roku, za który zaliczki są płacone w uproszczonej formie;
3) nie zmienia się – jeżeli zeznanie korygujące zostało złożone w terminie późniejszym, czyli po zakończeniu roku, za który zaliczki są płacone w uproszczonej formie.
Te same zasady odpowiednio stosujemy, gdy to urząd skarbowy lub urząd kontroli skarbowej w decyzji skoryguje rozliczenie z roku bazowego.
Czytaj również:
Zobacz serwis:
