Z art. 29 ust. 10 ustawy o VAT wynika, że cena nabycia lub koszt wytworzenia przekazywanego towaru powinny być określone w momencie dostawy towaru. Zgodnie z interpretacjami organów podatkowych przedsiębiorca przekazujący nieodpłatnie używany sprzęt biurowy (np. telefony) swoim pracownikom powinien zapłacić VAT tak naprawdę od wartości rynkowej tego sprzętu.
Art. 29 ust. 10 nie wskazuje jednoznacznie, że ma to być cena, za jaką można nabyć dany towar u zewnętrznego dostawcy, ani tym bardziej że ma to być koszt jego wytworzenia przez zewnętrznego producenta. Ustawodawca nie użył tu pojęcia „wartość rynkowa", co wskazuje, że powinna być to jednak wartość inna.
W takich sytuacjach podstawowe znaczenie powinna mieć faktyczna cena nabycia lub koszt wytworzenia towaru. Ma to być punkt wyjścia do ustalenia podstawy opodatkowania w razie nieodpłatnych przekazań. Dopiero gdy znacznie odbiegają one od wartości rynkowej, np. ze względu na upływ czasu, powinny być ewentualnie korygowane. Z ustawy to jednak w żaden sposób nie wynika. W rezultacie podatnicy stosują te przepisy w sposób relatywistyczny, w zależności od rodzaju przekazywanego towaru.
Wyobraźmy sobie, że cena nabycia towaru T przez podatnika A wyniosła w sierpniu 100 zł netto. Był to jednak ostatni miesiąc sprzedaży tego towaru. Dziś cena sprzedaży takiego samego towaru przez podatnika B wynosi 120 zł netto. Jaką wartość przyjąć za podstawę opodatkowania nieodpłatnego przekazania towarów T przez podatnika A?
Przyjęcie wartości 120 zł będzie ewidentnie błędne. Prawidłowa wykładnia art. 29 ust. 10 prowadzi do wniosku, że należy brać pod uwagę tylko cenę nabycia towaru przez podatnika dokonującego przekazania. Dotyczy to tym bardziej kosztu wytworzenia, który jest składową wielu czynników, i – co istotne – trudno wymagać od przedsiębiorcy znajomości takich kosztów u innych podatników.
Sensownym rozwiązaniem byłoby, aby podstawa opodatkowania była ustalana na poziomie wartości rynkowej z dnia przekazania towaru, nie wyższej jednak niż cena nabycia towaru lub koszt jego wytworzenia.
Autor jest doradcą podatkowym, partnerem w KNDP Kolibski Nikończyk Dec i Partnerzy
