Solidarny charakter odpowiedzialności, o której mowa w art. 115 § 1 op, sprawia, że orzekając o niej, organ podatkowy powinien obciążyć nią wszystkich wspólników. Nie może zatem wybierać, przeciwko któremu ze wspólników skieruje decyzję o odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki. Osobę, od której dochodzona będzie należność, organy podatkowe mogą wybrać dopiero na etapie egzekucji. Ma to swoje praktyczne konsekwencje.
w art. 91 odsyła do
. Ten w art. 366 § 1 mówi, że kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).
WSA w Gdańsku orzekł w wyroku z 8 grudnia 2010 (I SA/ Gd 988/10),
że solidarna odpowiedzialność wspólników spółki cywilnej oznacza, że każdy z nich ponosi pełną i niezależną od siebie odpowiedzialność za zaległości podatkowe spółki cywilnej.
Orzeczenie wydane w tym trybie o odpowiedzialności byłego wspólnika powinno zatem zawierać wskazanie, że jest to odpowiedzialność solidarna z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką (jeśli ta nadal istnieje).
Powoduje to, że wszelkie zaległości podatkowe spółki – z uwagi na solidarną odpowiedzialność – ciążą na wszystkich wspólnikach, nie wyłączając tych, którzy wpłacili część odpowiednich zobowiązań. Oznacza to, że jeśli jeden ze wspólników zapłaci np. połowę zaległości, to i tak nadal odpowiada za pozostałą do zapłacenia część. Od odpowiedzialności zwolni go jedynie uregulowanie całej kwoty zaległości. W takiej sytuacji (a więc gdy płaci całość długu) przysługuje mu roszczenie regresowe w stosunku do pozostałych wspólników (lub drugiego wspólnika w spółce dwuosobowej).
Wspólnicy będą odpowiadali solidarnie również po rozwiązaniu spółki. Potwierdza to wyrok WSA w Warszawie z 7 stycznia 2005 (III SA/Wa 620/04).
Przykład
W grudniu 2010 wspólnicy spółki cywilnej (pan Jan i pan Krzysztof) zdecydowali się ją rozwiązać. Mieli jednak zaległość w VAT. Pan Jan zapłacił 50 proc. tej zaległości. Sądził, że pozostałe 50 proc. zapłaci pan Krzysztof (tak się umówili). Okazało się jednak, że były wspólnik nie dotrzymał słowa.
Organy podatkowe orzekły, że pan Jan odpowiada za pozostałą do zapłacenia część zaległości. Nic nie dało odwołanie od decyzji. Argumenty pana Jana, że zapłacił przypadającą na niego połowę, nie przekonały fiskusa.
Dlatego że zapłata przez jednego ze wspólników rozwiązanej spółki cywilnej 50 proc. jej zaległości nie zwalnia z odpowiedzialności za pozostałą część. Odpowiedzialność przewidziana w art. 115 op nie jest bowiem ograniczona do wysokości udziałów w spółce. Poza tym jest to odpowiedzialność solidarna ze spółką i z pozostałymi wspólnikami.
WSA w Warszawie w wyroku z 25 marca 2010 (III SA/Wa 1536/09)
zwrócił uwagę, że wydana na podstawie art. 115 § 1 op decyzja powinna orzekać o odpowiedzialności solidarnej wspólnika ze spółką i innymi wspólnikami.
Z art. 366 k.c. wynika bowiem, że „jest to szczególny rodzaj odpowiedzialności, zarówno co do uprawnień wierzyciela, jak i relacji istniejących między współodpowiedzialnymi, w tym skutków dokonania zapłaty (wyegzekwowania) należności od jednego z nich”.
Co prawda sąd zauważył, że odpowiedzialność osób trzecich, w tym poszczególnych wspólników i spółki za jej zobowiązania, ma charakter solidarny, o czym mówi art. 115 § 1 op, jednak odpowiedzialność ta nie powstaje z mocy prawa. Konieczne jest orzeczenie o niej przez organ podatkowy w decyzji.
Jak podsumowuje WSA: „organ podatkowy ma zatem obowiązek w wydanej decyzji uwzględnić solidarny charakter odpowiedzialności osoby trzeciej, przy czym musi to uczynić poprzez odpowiednią treść rozstrzygnięcia. Samo wskazanie i przytoczenie przepisu prawa określającego taką odpowiedzialność nie może być uznane za wystarczające (...) Decyzja ta ustanawia odpowiedzialność takiego rodzaju i w takim zakresie, jak w niej orzeczono”.
Fiskus musi orzec o obowiązkach
Dłużnikiem zobowiązanym do uiszczenia należności podatkowej może być nie tylko podatnik, ale też tzw. osoby trzecie, do których należą wspólnicy spółek osobowych.
O odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej fiskus orzeka w decyzji. Dopóki zatem decyzja taka wobec określonej osoby nie zostanie wydana, dopóty nie może być ona traktowana jako dłużnik podatkowy, a zasady odpowiedzialności solidarnej nie mają wobec niej zastosowania.
Czytaj też artykuły:
Zobacz więcej w serwisie:
»
»
»
»
Odpowiedzialność za zaległości podatkowe
»
»
»
