W ostatnich miesiącach ubiegłego roku byliśmy świadkami intensywnych prac nad modyfikacją przepisów o VAT. Oprócz bardzo medialnych zmian w zakresie podwyższenia stawek nastąpiły zmiany m.in. zapisu dotyczącego katalogu usług zwolnionych z VAT a także znacznie ograniczono powiązanie statystyczne towarów i usług z ich klasyfikacją dla celów VAT.
Wydaje się, że w gorączkowych pracach nad zmianami ucierpiała niestety precyzja regulacji podatkowych. Po analizie ustawy o VAT można bowiem dojść do wniosku, że jednym z „efektów ubocznych” ubiegłorocznych zmian jest ograniczenie prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego ze świadczeniem niektórych usług finansowych na rzecz podmiotów spoza Unii Europejskiej.
Do końca 2010 r. usługi finansowe korzystały ze zwolnienia z VAT na podstawie załącznika 4 do ustawy o VAT. Wiele z tych usług było zwolnionych ze względu na ich klasyfikację jako „usługi pomocnicze związane z pośrednictwem finansowym pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane” (na gruncie obowiązującej dla celów podatkowych do końca ubiegłego roku PKWiU z 1997 r.).
Jednocześnie, przed nowelizacją przepisów, na podstawie art. 86 ust. 9 ustawy o VAT, w przypadku gdy nabywca takich usług miał siedzibę poza UE, usługodawcy przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego od zakupów z nimi związanych (mimo że gdyby te usługi były wykonane w Polsce lub dla podmiotu z UE, prawo do odliczenia by nie powstało).
Od 1 stycznia tego roku klasyfikacje statystyczne, co do zasady, przestały być wiążące dla celów VAT. Co więcej z ustawy usunięto załącznik nr 4, a zwolnienia z VAT dla usług finansowych w większości przeniesiono bezpośrednio do art. 43 ust. 1 ustawy o VAT. W art. 43 dodano także ust. 13, który zwalnia z VAT usługi stanowiące element usługi finansowej, które same stanowią odrębną całość i są właściwe oraz niezbędne do świadczenia tej usługi finansowej.
W uproszczeniu można przyjąć, że są to tzw. usługi pomocnicze do usług finansowych. W zmienionym art. 86 ust. 9 ustawy o VAT można jednak znaleźć tylko przepisy dające prawo do odliczenia VAT dla świadczonych poza UE usług finansowych wymienionych w 43 ust. 1 pkt 7 oraz pkt 37 – 41 ustawy. Nie ma tam wskazania usług spełniających kryteria określone w ust. 13.
Oznacza to, że po nowelizacji zakres prawa do odliczenia jest mniejszy.
Bazując wyłącznie na polskich przepisach, podatnik świadczący usługi zwolnione z VAT według art. 43 ust. 13 ustawy o VAT na rzecz podmiotu np. ze Szwajcarii nie będzie miał prawa do odliczenia, mimo że do końca 2010 r. prawo takie mu przysługiwało.
Warto w tym miejscu pamiętać, że ust. 13 nie ma swojego odpowiednika w przepisach dyrektywy VAT, a w polskiej ustawie znalazł się ze względu na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Z tego wynika, że w opisanej sytuacji zmiana redakcyjna, jaką jest przeniesienie zwolnienia dla usług finansowych z załącznika bezpośrednio do ustawy, może spowodować istotny problem z odliczeniem VAT naliczonego. Sytuacja taka jest jednak niezgodna z dyrektywą VAT oraz orzeczeniami ETS. Przepisy trzeba więc jak najszybciej poprawić. Jeśli tak się nie stanie, to fiskus ryzykuje falę kolejnych przegranych spraw sądowych.
Dorota Pokrop, menedżer w Ernst & Young
Stefan Majerowski, konsultant w Ernst & Young
Więcej w serwisie:
» Podatki i księgi » VAT » Co i jak podlega opodatkowaniu » Usługi finansowe i pośrednictwa finansowego
» Podatki i księgi » VAT » Zwolnienia z VAT » Zwolnienia przedmiotowe z VAT
Zobacz cały poradnik:
»
»
»
