Chodzi o rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE seria L nr 77, s. 1).
Wiąże ono bezpośrednio – zarówno fiskusa jak i podatników – we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej.
Dostosowanie do rozporządzenia
Zmiany do ustawy o VAT wprowadza natomiast ustawa z 9 czerwca 2011 o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz ustawy o transporcie drogowym .
Niestety, tradycyjnie już ustawodawca zadbał o to, aby okres vacatio legis między jej opublikowaniem a wejściem w życie nie był zbyt długi. Podatnicy nie dostali nawet trzech dni na zapoznanie się z nowelizacją.
Część jej przepisów to regulacje, których wprowadzenie ustawodawca uznał za konieczne ze względu na wejście w życie przywołanego rozporządzenia unijnego.
Taki charakter ma np. zmiana art. 2 ustawy o VAT, która wprowadza nową definicję usług elektronicznych. Znalazło się w niej odesłanie do definicji usług elektronicznych sformułowanej w nowym rozporządzeniu wykonawczym UE (notabene definicja ta jest analogiczna do poprzednio obowiązującej).
Jest też zmiana w zasadach wyboru opodatkowania transakcji wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów (WNT) przez podatników, którzy mogą korzystać z wyłączeń od ich rozliczania (np. podatników zwolnionych podmiotowo z VAT, gdy wartość wewnątrzwspólnotowych nabyć w roku poprzednim oraz w roku bieżącym nie przekracza u nich 50 tys. zł).
Od 1 lipca tacy podatnicy mogą wybrać opodatkowanie WNT już nie tylko poprzez złożenie naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego oświadczenia o takim wyborze (jak było dotychczas), ale również poprzez podanie dostawcy swojego numeru VAT-UE (gdy taki mają, np. został im przyznany z uwagi na nabywanie bądź świadczenie usług na rynku unijnym).
Należy przy tym zaznaczyć, że – jak wynika z unijnego rozporządzenia – podanie takiego numeru nie jest obowiązkowe i podatnik, który ma numer VAT-UE, lecz może nie rozliczać WNT i nie chce tego robić, ma prawo skorzystać ze stosownego wyłączenia.
Siedziba działalności gospodarczej
Jedną z ważniejszych zmian jest wprowadzenie pojęcia „siedziba działalności gospodarczej”. Zastępuje ono dotychczasowe pojęcie „siedziba” przykładowo w art. 3 ust. 3 ustawy o VAT (określającym właściwość organów podatkowych dla podmiotów zagranicznych), w art. 17 ust. 4 i 5 (określającym, kiedy nabywca usług bądź towarów jest zobowiązany do rozliczenia podatku należnego, tzn. stosowany jest mechanizm reverse charge), w art. 28b, 28c (które określają dwie ogólne reguły ustalania miejsca świadczenia usług) oraz w wielu innych.
Dotąd używane przez polskie przepisy pojęcie „siedziba” miało zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do jednostek organizacyjnych. W odniesieniu do osób fizycznych będących podatnikami używane było – jako podstawowe – kryterium „miejsca zamieszkania”.
Mogło to niekiedy prowadzić do wątpliwości, np. co do prawidłowego ustalenia miejsca świadczenia usług czy też określenia obowiązków podatnika, gdy odbiorca jego usług, będący osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, wykonywał tę działalność gospodarczą w państwie X, a miejsce zamieszkania miał w państwie Y.
Miejsce zamieszkania bez znaczenia
Nowe określenie „siedziba działalności gospodarczej” odnosi się nie tylko do jednostek organizacyjnych, ale także do osób fizycznych.
Także zatem w ich przypadku pierwszoplanowym kryterium (np. dla ustalenia miejsca świadczenia usług czy też dla określenia, czy nabywca usług albo towarów musi naliczyć podatek należny) będzie miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (tj. właśnie siedziba działalności gospodarczej), a nie miejsce zamieszkania.
To ostatnie – w przypadku osób fizycznych – będzie brane pod uwagę w dalszej kolejności (gdy nie będzie ustalonej siedziby działalności gospodarczej albo nie będzie można jej określić).
Kurs przeliczeniowy dla biletów wstępu na imprezy masowe
Ponieważ kwota VAT na fakturze zawsze powinna być wyrażona w złotych, to gdy kontrahenci rozliczają się w walucie obcej, na potrzeby ustalenia podstawy opodatkowania trzeba do przeliczenia zastosować odpowiedni kurs waluty.
Od 1 lipca 2011 w art. 31 określającym zasady tego przeliczenia dodano nowy ust. 4 zawierający nową regułę szczególną mającą zastosowanie w przypadku usług wstępu na imprezy masowe w rozumieniu ustawy z marca 2009 o bezpieczeństwie imprez masowych (DzU nr 62, poz. 504 ze zm.).
Zgodnie z nowym przepisem w przypadku takich usług (zwykle będzie to wstęp na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne)kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania wyrażone w walucie obcej mogą być przeliczane na złote zgodnie z przepisami celnymi stosowanymi na potrzeby obliczania wartości celnej importowanych towarów.
Autor jest doktorem nauk prawnych, doradcą podatkowym, wspólnikiem w EOL Kancelaria Doradztwa Podatkowego
Czytaj też artykuły:
Więcej w serwisie:
»
»
»
Co i jak podlega opodatkowaniu
»
»
»
»
»
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
Zobacz cały poradnik o zmianach w VAT:
Dobra Firma » Podatki i księgi » Poradniki podatkowe » Zmiany w VAT w 2011 r.
