- Reprezentuję szkołę wyższą. Większość sprzedaży jest zwolniona z VAT, ale zdarzają się usługi obciążone tym podatkiem. Dotychczas z faktur za zakup artykułów spożywczych (woda, kawa, herbata, ciastka, katering) nie odliczaliśmy VAT. Wyjątkiem była sytuacja, gdy zakupy miały ewidentny związek ze sprzedażą opodatkowaną. Czy po zmianie przepisów, która obowiązuje od 1 kwietnia 2011, powinniśmy sporządzać fakturę wewnętrzną i odprowadzać VAT należny od zakupów niezwiązanych ze sprzedażą opodatkowaną?
Nieodpłatne wydanie towarów jest opodatkowane, gdy podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT przy nabyciu tych towarów, w całości lub w części. Jeżeli towary te są wykorzystywane wyłącznie w związku z działalnością zwolnioną, to prawo do odliczenia VAT nie przysługuje. W takiej sytuacji nie ma też obowiązku naliczania VAT należnego. Takie podejście będzie właściwe również przy wydaniu towarów na cele pracowników lub na inne cele niezwiązane z działalnością.
Inaczej należy postąpić, jeżeli podatnik otrzyma fakturę związaną tylko z działalnością opodatkowaną, np. za ciastka serwowane uczestnikom szkolenia opodatkowanego 23-proc. VAT. Wtedy ma prawo odliczyć podatek naliczony i jednocześnie musi wykazać VAT należny związany z nieodpłatnym przekazaniem.
Może się również zdarzyć, że faktura zakupu związana jest zarówno ze sprzedażą obciążoną VAT, jak i zwolnioną. Tak będzie, jeśli np. uczelnia zostanie obciążona za dostawę wody, którą mogą częstować się zarówno studenci (działalność zwolniona), jak i osoby uczestniczące w kursach obciążonych VAT.
Przyjmijmy, że sprzedaż zwolniona to 95 proc. ogółu obrotu. Co do zasady z faktury za wodę uczelnia może uwzględnić 5 proc. VAT naliczonego. Ze względu na przepisy o nieodpłatnym przekazaniu ma jednak prawo odliczyć cały VAT. Nakazują one bowiem opodatkować całą wartość nieodpłatnie przekazywanego towaru, nawet gdy działalności obciążonej VAT dotyczy tylko jego niewielka część. Oznacza to, że w takiej sytuacji przekazanie całego towaru jest nieodpłatną dostawą towarów, którą należy traktować jako sprzedaż opodatkowaną VAT. Tymczasem ogólna reguła wynikająca z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT mówi, że podatnicy mogą odliczać VAT związany ze sprzedażą opodatkowaną.
Inna sytuacja wystąpi przy nieodpłatnym przekazywaniu usług na cele inne niż związane z działalnością gospodarczą. Z polskiej ustawy wynika, że jest ono objęte VAT bez względu na to, czy podatnikowi przysługiwało prawo do jego odliczenia przy nabyciu usługi.
Podobnie jednak jak przy przekazaniu towarów z tego, że przekazanie usługi jest opodatkowane, wynika, że podatnik ma prawo do odliczenia pełnego VAT przy nabyciu usługi (oczywiście jeśli jest ono udokumentowane fakturą).
Należy też pamiętać, że nieodpłatne świadczenie usług jest opodatkowane wyłącznie wtedy, gdy nie jest związane z działalnością gospodarczą. Świadczenie usług na cele związane z działalnością gospodarczą nie podlega VAT.
Paweł Fałkowski jest doradcą podatkowym, starszym menedżerem w KPMG
Zobacz więcej:
» VAT » Co i jak podlega opodatkowaniu » Dostawa towarów » Nieodpłatne przekazanie towarów
» Podatki i księgi » VAT i akcyza » VAT » Odliczenie i zwrot VAT » Odliczenie VAT
Zobacz nasze poradniki:
» Podatki i księgi » Poradniki podatkowe » Zmiany w VAT w 2011 r.
