Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 21 marca 2011 (ITPP1/443-16/11/ DM).

Z pytaniem zwrócił się szpital, który oprócz typowych usług medycznych wykonuje również badania kliniczne. Są one realizowane w zakresie działalności statutowej, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie Prawo farmaceutyczne oraz rozporządzeniu ministra zdrowia z 11  marca 2005 w sprawie szczególnych wymagań dobrej polityki klinicznej (DzU nr 57, poz. 500; dalej rozporządzenie).

Zdaniem wnioskodawcy wszystkie działania w ramach podpisanych umów na badania kliniczne należy sklasyfikować jako usługi w zakresie opieki medycznej służące ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Są to więc usługi zwolnione od podatku (jak to miało miejsce przed 1 stycznia 2011).

Wnioskodawca wyjaśnił, że cały proces badania klinicznego jest usługą bardzo złożoną. Nie jest więc możliwe oddzielenie części medycznej od administracyjnej, ponieważ cały proces badawczy jest ze sobą ściśle powiązany. Obszar techniczny i administracyjny jest tylko częścią realizacji badania klinicznego, w które włączony jest szpital.

Wnioskodawca zapewnia wykwalifikowany zespół (lekarze i medyczny personel pomocniczy zatrudniony w placówce) i odpowiedni sprzęt do przeprowadzenia badania w sposób zgodny z przepisami. Wykonuje również badania diagnostyczne, aby właściwie dobrać uczestników badania.

W szpitalu prowadzona jest diagnostyka stanu zdrowia w terminach określonych w protokole badania. W związku z tym należy uznać, że jest to usługa zwolniona od VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT. Przepis ten obejmuje bowiem usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.

Izba skarbowa nie zgodziła się z tym stanowiskiem. Podkreśliła, że od 1 stycznia 2011 przy określaniu zakresu zwolnień, które dotychczas były ujęte w załączniku nr 4, odstąpiono od ich identyfikacji za pomocą klasyfikacji statystycznych. Określono go w formie opisowej.

Przy interpretacji przepisów trzeba uwzględniać wyroki Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Z orzecznictwa tego sądu jednoznacznie wynika, że zwolnieniu od podatku nie powinny podlegać usługi, których celem nie jest ochrona zdrowia. Potwierdza to wyrok ETS w sprawie L.u.P. GmbH (C-106/05, pkt 27). Czytamy w nim, że pojęcia „opieki medycznej” oraz „świadczeń opieki medycznej” (...) odnosi się do świadczeń, które służą diagnozie, opiece oraz w miarę możliwości leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia.

Również w wyroku w sprawie d’Ambrumenil (C-307/01, pkt 57) Trybunał podkreślał, że pojęcie świadczenia opieki medycznej nie obejmuje świadczeń medycznych realizowanych w innym celu niż postawienie diagnozy, udzielenie pomocy medycznej oraz, w zakresie, w jakim jest to możliwe, leczenie chorób lub zaburzeń zdrowotnych.

Na tej podstawie izba skarbowa uznała, że przeprowadzenie badań klinicznych jest usługą świadczoną na rzecz sponsora, a więc podmiotu odpowiedzialnego za ich podjęcie, prowadzenie i finansowanie.

Celem badań, zgodnie z art. 2 pkt 2 ustawy Prawo farmaceutyczne, jest bowiem odkrycie lub potwierdzenie skutków działania badanych produktów leczniczych i ocena ich bezpieczeństwa. Świadczenia nie są więc wykonywane, aby zachować, ratować, przywracać lub poprawiać zdrowie. Izba podkreśliła, że co prawda działania podejmowane przez wnioskodawcę (np. badania diagnostyczne jak EKG czy echo serca) są usługami medycznymi, ale prowadzone są one na  „rzecz badań klinicznych”.

Komentuje Radosław Maćkowski, doradca podatkowy w Deloitte:

Stanowisko zajęte przez Izbę Skarbową w Bydgoszczy nie jest zaskoczeniem. Zarówno z polskiej ustawy, jak i z dyrektywy VAT wynika bowiem, że zwolnione od tego podatku są usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.

Teoretycznie można by argumentować, że prace nad nowym lekiem służą szeroko rozumianemu ratowaniu zdrowia. Z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości trudno jednak wywieść taki wniosek.

W najbliższym czasie należy spodziewać się kolejnych wniosków o interpretację i odpowiedzi organów podatkowych dotyczących stosowania zwolnień usług w zakresie opieki medycznej. W Polsce praktyka w tym zakresie dopiero się bowiem kształtuje i do rozstrzygnięcia pozostało wiele problematycznych sytuacji. Jest niemal pewne, że częścią sporów będą musiały zająć się sądy.

 

Więcej w serwisie:

» VAT i akcyza » VAT » Co i jak podlega opodatkowaniu » Usługi » Badania kliniczne

Zobacz cały poradnik:

Zmiany w VAT w 2011 r.