Spółki osobowe (tj. jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna) oraz spółka cywilna są tzw. podmiotami transparentnymi dla celów podatku dochodowego.
Oznacza to, że same nie są nim obciążone. Podatek płacą poszczególni wspólnicy proporcjonalnie do ich prawa do udziału w zysku. Tę samą proporcję stosuje się przy przyporządkowaniu kosztów podatkowych i wydatków, które nimi nie są, a także ulg i zwolnień podatkowych.
W praktyce najczęściej w umowie spółki ustanawia się udział w zysku poszczególnych wspólników w procentach. Na tej podstawie wspólnicy obliczają należne w ciągu roku zaliczki oraz wysokość ostatecznego zobowiązania za dany rok. Co do zasady wysokość zaliczek jest więc skorelowana z ostatecznym podatkiem.
Decyduje uchwała
i
pozwalają wspólnikom dowolnie kształtować swój udział w zysku spółki. Jest zatem możliwe uzależnienie go od uchwały podejmowanej jednogłośnie przez wszystkich wspólników po zakończeniu roku.
Co prawda rozwiązanie to budzi pewne wątpliwości, lecz jest stosowane w praktyce. Jest ono korzystne, gdy na etapie tworzenia spółki nie ma wystarczających przesłanek ustalenia udziału poszczególnych wspólników w jej przyszłym zysku.
Zaliczki i roczne rozliczenie
Na podstawie uchwały o podziale zysku wspólnicy są w stanie obliczyć wysokość rocznego podatku dochodowego. Powstaje jednak pytanie, w jaki sposób wspólnicy spółki osobowej powinni obliczać zaliczki w trakcie roku.
Na gruncie ustaw o podatkach dochodowych przyjmuje się, że jeśli nie ma dowodu przeciwnego, to prawa poszczególnych wspólników do udziału w zysku są równe. Podobne domniemanie wprowadza kodeks spółek handlowych i kodeks cywilny.
W spółce komandytowej przyjmuje się jednak, że udział w zysku jest uzależniony od wysokości wniesionych wkładów, chyba że umowa stanowi inaczej, jak w analizowanej sytuacji.
Skoro do momentu podjęcia uchwały nie istnieje dowód przeciwny, to powinno się przyjąć, że w ciągu roku udział w zysku poszczególnych wspólników jest równy. Taką zasadę należy więc przyjąć przy obliczaniu zaliczek przez poszczególnych wspólników.
Uchwała o wysokości udziału w zysku podjęta po zakończeniu roku pozwala na obliczenie faktycznego dochodu do opodatkowania z tytułu udziału w spółce i należnego podatku. Dopiero po jej podjęciu można stwierdzić, czy zaliczki były wyższe, czy niższe niż zobowiązanie podatkowe za cały rok.
Dzięki temu mechanizmowi czasem można dostosować wysokość ostatecznego obciążenia podatkowego do aktualnej sytuacji wspólników. Rozwiązanie to znajdzie zastosowanie, jeśli niektórzy wspólnicy prowadzą również inną działalność, która przynosi straty, lub mają prawo do rozliczenia strat z lat poprzednich.
Podział zysku po zakończeniu roku niekiedy może się więc opłacać np. w spółkach rodzinnych, w których istnieje możliwość późniejszego transferu środków pomiędzy poszczególnymi wspólnikami w drodze darowizny bez podatku.
Z odsetkami czy bez
Zastosowanie tego rozwiązania może powodować, że część ze wspólników zapłaci zaliczki w wysokości wyższej niż kwota należnego podatku, inni uiszczą je w niższej wysokości. Powstanie nadpłaty nie budzi wątpliwości.
Może jednak powstać pytanie o konieczność zapłaty odsetek przez wspólników, którzy muszą dopłacić podatek. Wydaje się, że nie ma takiego obowiązku.
Na dzień płatności zaliczek za poszczególne miesiące były one bowiem obliczone prawidłowo (przy założeniu udziału w zysku spółki wynikającym z ustaw podatkowych, kodeksu spółek handlowych i kodeksu cywilnego).
Co wynika z interpretacji
Za taką wykładnią przemawia interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 28 czerwca 2010 (IPPB1/415-370/10-2/AM).
Wynika z niej, że w sytuacji zmiany umowy spółki, która modyfikuje udziały poszczególnych wspólników w zysku spółki osobowej, nie ma konieczności korekty zapłaconych zaliczek.
Nie można jednak wykluczyć, że organy podatkowe nakażą dopłatę odsetek.
Świadczy o tym odpowiedź tej samej
Izby Skarbowej w Warszawie z 3 grudnia 2009 (IPPB1/415-674/09-2/AM).
Uznała ona, że w sytuacji podpisania aneksu do umowy spółki, który zmienia udział w zysku wspólników, należy wykazać zaliczki w zmienionej wysokości. Jeśli one wzrosły, to konieczne jest uiszczenie odsetek za zwłokę.
Maciej Stolfa jest doradcą podatkowym, partnerem w BSJP Taylor Wessing
Kamil Skomorowski jest doradcą podatkowym, associate w BSJP Taylor Wessing
Czytaj też:
Zobacz więcej:
» Podatki i księgi » PIT i CIT » Spółki » Dywidendy i udziały w zysku
» Podatki i księgi » Podatek dochodowy » PIT i CIT » Spółki » Rozliczenia podatkowe wspólników
Poradniki
:
» Zmiany w opodatkowaniu spółek w 2011 r.
Interpretacje podatkowe:
