Aby było to możliwe, muszą być spełnione warunki określone w art. 111 [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2005/DU2005Nr%20%208poz%20%2060a.asp]ordynacji podatkowej[/link] (op).

Chodzi o to, że członek rodziny przedsiębiorcy odpowie całym swoim majątkiem solidarnie z nim za te zaległości, które wynikają z działalności gospodarczej i które powstały w okresie, w którym stale współdziałał z nim w jej wykonywaniu.

Konieczne jest również, aby osiągał korzyści z działalności gospodarczej prowadzonej przez przedsiębiorcę.

Jeśli fiskus nie wykaże choćby jednej z przesłanek odpowiedzialności z art. 111, nie będzie mógł nią obciążyć członka rodziny podatnika.

[ramka][b]Co musi wykazać fiskus[/b]

Wydając decyzję o odpowiedzialności, organ podatkowy powinien udowodnić, że:

- członek rodziny stale współdziałał z podatnikiem przy wykonywaniu działalności gospodarczej,

- osiągał z tego korzyści majątkowe,

- zachodziły związki przyczynowo-skutkowe między tymi zjawiskami.

Konieczne będzie też ustalenie wysokości korzyści, jaką członek rodziny osiągał z majątku podatnika. [/ramka]

[srodtytul]Kto ma się obawiać…[/srodtytul]

Od kogo organy podatkowe mogą zażądać zapłaty? Ordynacja podatkowa wymienia zstępnych (dzieci), wstępnych (rodzice), rodzeństwo (brat, siostra), małżonków zstępnych (zięć, synowa), osoby pozostające w stosunku przysposobienia oraz pozostające z podatnikiem w faktycznym pożyciu (konkubent, konkubina).

Na takich samych zasadach, jak wymienione osoby, odpowiedzialność poniosą również małżonkowie, którzy zawarli umowę o ograniczeniu lub wyłączeniu wspólności majątkowej, których wspólność majątkowa została zniesiona przez sąd, oraz małżonkowie pozostający w separacji.

Odpowiadać nie będą natomiast – i to mimo stałego współdziałania z podatnikiem w wykonywaniu działalności gospodarczej – osoby, wobec których na podatniku ciążył obowiązek alimentacyjny (w zakresie wynikającym z tego obowiązku). Z [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/1900_89/DU1964Nr%20%209poz%20%2059.asp]kodeksu rodzinnego i opiekuńczego[/link] wynika, że obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.

Warto pamiętać, że katalog osób trzecich ponoszących odpowiedzialność z tytułu cudzych zaległości podatkowych ma charakter zamknięty. A to oznacza, że nikt inny, poza osobami wymienionymi w art. 111 op, nie będzie odpowiadał z przedsiębiorcą za zaległości podatkowe wynikające z prowadzonej przez niego działalności. Przypomniał o tym [b]Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 27 sierpnia 2007 r. (I SA/Gl 554/07).[/b]

[srodtytul] ...i kiedy[/srodtytul]

Aby w grę mogła wchodzić odpowiedzialność członków rodziny, zaległości podatkowe muszą być związane z działalnością gospodarczą podatnika.

Zdaniem[b] WSA w Gorzowie Wielkopolskim (wyrok z 26 maja 2010 r., I SA/Go 186/10)[/b] „mogą one dotyczyć przede wszystkim podatków pośrednich, ale również podatku dochodowego od osób fizycznych (w części dotyczącego opodatkowania dochodu z działalności gospodarczej) czy też podatku od nieruchomości uiszczanego od gruntów, budynków, budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej” .

Konieczne jest też „stałe współdziałanie, pozostające w związku przyczynowym i czasowym, współkierowanie z podatnikiem w wykonywaniu przez niego działalności gospodarczej”. Oznacza to tyle, że nie może to być pomoc okazjonalna lub dorywcza. WSA we wspomnianym już wyroku dodał, że nie może być także objęta zinstytucjonalizowanymi formami prawnymi.

Zdaniem WSA znamiona stałego współdziałania w wykonywaniu działalności gospodarczej wyczerpuje np. współkierowanie zakładem rzemieślniczym przez syna podatnika.

[srodtytul]Musi być korzyść[/srodtytul]

Odpowiedzialność członka rodziny jest ograniczona przede wszystkim wysokością korzyści, jakie przypadły mu w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej razem z podatnikiem. Korzyścią będą wszelkie przysporzenia majątkowe (choć nie zawsze będą one miały wymiar pieniężny).

Odpowiedzialność członka rodziny nie obejmuje natomiast niepobranych należności związanych z funkcją płatnika lub inkasenta (z wyjątkiem przypadków, gdy dotyczy to niepobranych należności od członka rodziny).

[ramka][b]Czytaj też: [link=http://www.rp.pl/artykul/293436.html]Długi wobec fiskusa może spłacać małżonek przedsiębiorcy [/link][/b][/ramka]