Szczególnie do przeprogramowania kasy fiskalnej warto przygotować się nieco wcześniej. Jest to istotne przede wszystkim dla przedsiębiorców, którzy będą prowadzili sprzedaż w nocy z 31 grudnia 2010 r. na 1 stycznia 2011 r. Sprzedaż po północy będzie bowiem musiała być opodatkowana według nowej – z reguły wyższej – stawki VAT.

W połączeniu ze zmianą PKWiU przeprogramowanie kasy fiskalnej może okazać się dużym problemem, zwłaszcza dla tych, którzy handlują produktami ze stawką 7 proc. (część z tych produktów będzie objęta stawką 8 proc., a część – m.in. chleb, nabiał, przetwory mięsne, produkty zbożowe i soki – 5 proc.).

Nie można więc automatycznie zastąpić starej 7-proc. stawki nową 8-proc. Z praktycznego punktu widzenia powinno się w takiej sytuacji zweryfikować każdy z produktów, co przy dużym asortymencie może okazać się niemałym wyzwaniem.

Mimo to problem dostosowania kas fiskalnych do nowych stawek podatkowych wydaje się bardziej praktyczny niż merytoryczny. Ciężko sobie wyobrazić, aby wszystkim przedsiębiorcom udało się płynnie przejść 1 stycznia 2011 r. na nowe stawki. W celu dostosowania oprogramowania kas fiskalnych z reguły konieczna będzie pomoc serwisanta.

Co istotne, z przepisów wynika (taką wykładnię przyjmują organy podatkowe), że gdy podatnik zobowiązany jest do rejestracji obrotu, a nie może tego zrobić przy użyciu kasy fiskalnej (ani kasy rezerwowej), to nie może prowadzić sprzedaży.

Ponadto, ze względu na to że większość procesów finansowych, sprzedaży i zakupu towarów wspomagana jest przez systemy i urządzenia informatyczne, konieczna jest ich aktualizacja, zanim nowe przepisy zaczną obowiązywać. Istotne jest nie tylko umożliwienie systemom informatycznym wystawiania faktur z nowymi stawkami, lecz również umożliwienie konwersji na nowe stawki VAT wszystkich towarów i usług. Muszą więc być zastosowane mechanizmy ułatwiające automatyczną migrację stawek w kartotekach towarów, by ograniczyć ryzyko powstania błędu.

Co więcej systemy księgowe powinny uwzględniać zarówno stare, jak i nowe stawki. Te ostatnie co do zasady mają obowiązywać od 1 stycznia 2011 r., jednak w praktyce wystąpi wiele sytuacji, gdy po tej dacie trzeba będzie wystawić fakturę ze stawką obowiązującą w 2010 r. (m.in. faktury korygujące odnoszące się do sprzedaży wykonanej przed końcem 2010 r.). Szerzej na ten temat piszemy w tekście obok.

[ramka][b]Nie ma problemu, ale zmienimy rozporządzenie[/b]

Minister finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 17402 w sprawie kosztów wprowadzenia planowanej przez rząd podwyżki VAT, odnosząc się do przeprogramowania kas fiskalnych, poinformował, że technicznie są one przygotowane do takiej operacji, a [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C5CC94797D1170495BA905E9449B7E2D?id=291172]rozporządzenie ministra finansów z 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące, oraz warunków ich stosowania (DzU nr 212, poz. 1338)[/link] przewiduje, że umożliwiają one ewidencjonowanie obrotów i kwot podatku należnego nawet w warunkach wprowadzenia siedmiu stawek podatkowych oraz dają możliwość 30 zmian stawek.

Zdaniem MF zmiana stawek po zapoznaniu się z instrukcją obsługi lub odbyciu przeszkolenia uzupełniającego umiejętności nie powinna stanowić problemu.

Mimo to na stronie internetowej MF pojawił się projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie z 28 listopada 2008 r. Przewiduje on większą elastyczność w zakresie zapisywania stawek podatkowych w kasach. Planuje się zmianę sztywnego ich przyporządkowania, prócz stawki podstawowej, do stosowanych oznaczeń literowych A – G, którymi na paragonach i raportach drukowanych przez kasy oznaczone są tzw. grupy podatkowe.

Dla starszych typów kas, dla których program działania przewiduje mniej niż siedem grup podatkowych, oraz w okresie pięciu miesięcy po zmianie stawek dla wszystkich typów kas dopuszczono zastosowanie dowolnej metody przyporządkowania stawek do określonych oznaczeń literowych.

Rozwiązanie to będzie niezbędne w związku z planowanym w okresie przejściowym stosowaniem starych stawek, np. dla książek, czasopism specjalistycznych oraz innych wydawnictw wydanych do dystrybucji jeszcze w 2010 r.

W chwili oddawania tego dodatku do druku rozporządzenie nie zostało jeszcze podpisane i opublikowane w Dzienniku Ustaw.[/ramka]

[ramka][b]Komentuje:

Janina Fornalik, doradca podatkowy w MDDP[/b]

Zmiany dotyczące stawek VAT wymagają podjęcia odpowiednich działań przygotowawczych przez firmy, natomiast nie pierwszy raz nowelizacja ustawy podatkowej uchwalana jest zbyt późno, nie pozostawiając odpowiedniego (nawet miesięcznego) vacatio legis, który to okres umożliwiłby przedsiębiorcom odpowiednie przygotowanie.

Można by podnosić zarzuty naruszenia w tym zakresie przepisów konstytucji. Nowela powoduje, że podatnicy muszą wprowadzić odpowiednie zmiany w systemach finansowo-księgowych, systemach fakturowania, kasach fiskalnych.

Przepisy aktów wykonawczych w tym zakresie nie zostały dotychczas opublikowane i niewykluczone jest, że ukażą się około Gwiazdki, jak to już wcześniej bywało.

Samo przyporządkowanie nowych kodów PKWiU dla towarów i odpowiadającej im stawki VAT jest procesem niełatwym i czasochłonnym, zwłaszcza w takich firmach jak sieci supermarketów. A trzeba mieć świadomość, że podobne ćwiczenie firmy mogą być zmuszone wykonać za półtora roku, jeśli zostaną uchwalone planowane zmiany w ustawie o finansach publicznych.[/ramka]

[ramka][b]Stare druki można składać jeszcze w lipcu[/b]

Na stronach MF pojawił się projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług. Wynika z niego, że obecne wzory (wersja 11) mogą być stosowane aż do rozliczenia za czerwiec 2011 r.

W polach dotyczących starych stawek należy wpisywać podatek wynikający z zastosowania nowych stawek, np. w polach dotyczących stawki 22 proc. będziemy wpisać kwoty opodatkowane stawką 23 proc. W nowym wzorze deklaracji (wersja 12) nie ma stawek VAT w formie liczbowej (prócz dostawy towarów/ świadczenia usług na terytorium kraju opodatkowanych stawką 0 proc.).

Spotykamy w nim pojęcia „stawka podstawowa”, „stawka obniżona” i„superobniżona”. Zapewne wynika to z tego, że możliwe są dalsze podwyżki tego podatku w kolejnych latach (w zależności od relacji długu publicznego do PKB).[/ramka]

[i]Autorka jest doradcą podatkowym, starszą konsultantką w MDDP[/i]

[ramka][b]Czytaj także:

[link=http://www.rp.pl/artykul/56172,579805-Poradnik-dla-poczatkujacych-uzytkownikow-kas.html]Poradnik dla początkujących użytkowników kas[/link][/b][/ramka]

[ramka][b]Zobacz poradnik:

[link=http://www.rp.pl/temat/565095.html]Zmiany w VAT w 2011 r.[/link][/b][/ramka]