Najpopularniejszą metodą skrócenia amortyzacji jest dokonanie jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. Nie zawsze można jednak skorzystać z tej możliwości.

[srodtytul]Jednorazowa nie dla każdego[/srodtytul]

Po pierwsze dotyczy ona tylko nowych firm i małych podatników, czyli takich, których przychody ze sprzedaży (wraz z VAT) osiągnięty w poprzednim roku nie przekroczyły równowartości 1,2 mln euro (w 2010 r. to 5,067 mln zł). Po drugie w ten sposób w 2010 r. można zaliczyć do kosztów tylko 422 tys. zł.

[b]Po trzecie jednorazową amortyzację można zastosować do środków trwałych zaliczonych do grup 3. – 8. klasyfikacji środków trwałych[/b] (z wyłączeniem samochodów osobowych). Oznacza to, że nie pomoże ona przyspieszyć zaliczenia do kosztów wartości kupionego samochodu z kratką lub nawet części kwoty wydanej na magazyn lub lokal handlowy.

To dlatego, że budynki i lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu niemieszkalnego należą do grupy 1. klasyfikacji środków trwałych (w grupie 2. wymienione są obiekty inżynierii lądowej i wodnej).

[srodtytul]Indywidualne stawki[/srodtytul]

Zgodnie z art. 22j [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy o PIT[/link] (i odpowiadającemu mu co do treści art.16j [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893 ]ustawy o CIT[/link]) podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika.

Wtedy dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3. – 6. i 8. klasyfikacji okres amortyzacji nie może być krótszy niż:

- 24 miesiące – gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25 tys. zł

- 36 miesięcy – gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25 tys. zł i nie przekracza 50 tys. zł

- 60 miesięcy – w pozostałych przypadkach.

Te zasady nie mają zastosowania do środków transportu (w tym samochodów osobowych). Wtedy minimalny okres amortyzacji nie może być krótszy niż 30 miesięcy.

Bardziej skomplikowane reguły dotyczą nieruchomości. Są one podzielone na dwie grupy. Do pierwszej należą budynki i lokale niemieszkalne, dla których stawka amortyzacyjna z wykazu wynosi 2,5 proc.

W ich przypadku, aby ustalić preferencyjną stawkę, należy podstawowy okres amortyzacji (40 lat) pomniejszyć o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia ich oddania po raz pierwszy do używania do dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych.

Trzeba jednak pamiętać, że ustalony w ten sposób okres amortyzacji nie może być krótszy niż dziesięć lat.

Dla pozostałych budynków minimalny okres amortyzacji został ustalony na dziesięć lat. Są jednak wyjątki. Trwale związane z gruntem budynki handlowo-usługowe wymienione w rodzaju 103. klasyfikacji i inne budynki niemieszkalne wymienione w rodzaju 109. klasyfikacji mogą być amortyzowane krócej niż trzy lata.

Taki sam minimalny okres naliczania odpisów ma zastosowanie do kiosków towarowych o kubaturze poniżej 500 m sześc., domków kempingowych i budynków zastępczych.

[srodtytul]Okres wykorzystywania[/srodtytul]

Budynki uważa się za używane, jeżeli podatnik wykaże, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez 60 miesięcy. W przypadku pozostałych środków trwałych wystarczy sześć miesięcy.

Z kolei w przypadku ulepszenia środka trwałego, gdy jest to budynek, konieczne jest, aby przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie stanowiły co najmniej 30 proc. wartości początkowej.

W stosunku do pozostałych środków trwałych wystarczy, że wydatki wynoszą co najmniej 20 proc. wartości początkowej.

[srodtytul]Najpierw prywatnie[/srodtytul]

Podatnicy często mają wątpliwości, czy mogą zastosować indywidualną stawkę amortyzacyjną do samochodu, który najpierw użytkowali prywatnie (dłużej niż pół roku), a następnie wpisali go do ewidencji środków trwałych. Przepisy wymagają bowiem wykazania przez podatnika, że środki trwałe były przed ich nabyciem wykorzystywane co najmniej przez sześć miesięcy.

Problemem tym zajmował się [b]Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 10 listopada 2006 r. (II FSK 1231/05)[/b].

Czytamy w nim, że w sytuacji, gdy podatnik wprowadza do majątku swego przedsiębiorstwa jako środek trwały samochód osobowy uprzednio nabyty do celów prywatnych i tak wykorzystywany przez okres dłuższy niż sześć miesięcy, dochodzi do swoistego nabycia środka trwałego.

Sąd podkreślił, że wprawdzie nie zmienia się właściciel pojazdu, ale pojazd ten zaczyna z momentem przekazania go na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą służyć uzyskiwaniu przychodu przez podatnika, podczas gdy w okresie wcześniejszym nie pozostawał z tą działalnością w żadnym związku. Potwierdza to także [b]orzeczenie NSA z 18 grudnia 2007 r. (II FSK 1420/06)[/b].

[b]Wyroki te nie zmieniły jednak praktyki organów podatkowych. Ich zdaniem w takiej sytuacji indywidualnej stawki nie można zastosować. Potwierdza to interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 6 października 2009 r. (IPPB1/415-564/09-4/IF)[/b].

Jej zdaniem z art. 22j ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT wynika, że podatnik może zastosować indywidualną stawkę amortyzacji, jeżeli nabył używany samochód, który był wykorzystywany u poprzedniego właściciela (czyli przed nabyciem przez podatnika) co najmniej przez sześć miesięcy.

Izba podkreśliła, że orzeczenia NSA zapadły w indywidualnych sprawach. Nie są więc one wiążące dla organu wydającego interpretację indywidualną.

[ramka][b]Jakie podziały obowiązują[/b]

Klasyfikacja środków trwałych dzieli je na następujące grupy:

0 – Grunty

1 – Budynki i lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu niemieszkalnego

2 – Obiekty inżynierii lądowej i wodnej

3 – Kotły i maszyny energetyczne

4 – Maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania

5 – Specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty

6 – Urządzenia techniczne

7 – Środki transportu

8 – Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie

9 – Inwentarz żywy [/ramka]