[b]Tak uznała Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 1 marca 2010 r. (IPPP1/443-1309/09-2/IG).[/b]

Spółka zajmująca się obsługą podróży służbowych swoich polskich kontrahentów zamierzała rozszerzyć działalność o pośrednictwo w zakwaterowaniu w hotelach położonych głównie na terenie innych państw Unii Europejskiej. Miała wątpliwość co do sposobu opodatkowania takich usług VAT.

We wniosku o wydanie interpretacji przepisów podatkowych przedstawiła stanowisko, że miejscem świadczenia usług hotelowych jest państwo, w którym położony jest dany hotel, a zatem usługa zakwaterowania w zagranicznym hotelu nie podlega VAT w Polsce. Natomiast usługa pośrednictwa w świadczeniu takiej usługi dla innego podatnika podlega VAT w państwie siedziby usługobiorcy. W konsekwencji VAT z tytułu świadczenia takiej usługi na rzecz polskich kontrahentów jest należny w Polsce.

W praktyce oznacza to, zdaniem spółki, że po dokonaniu rezerwacji w zagranicznym hotelu otrzyma ona fakturę zawierającą VAT państwa, w którym położony jest hotel. Następnie spółka wystawi na rzecz swojego polskiego klienta fakturę z tytułu opłaty za pobyt w hotelu, która nie będzie zawierała VAT, a także fakturę za pośrednictwo w rezerwacji miejsca, objętą stawką 22 proc. VAT.

Organ podatkowy podzielił stanowisko spółki. Stwierdził, że miejsce opodatkowania usługi zakwaterowania w hotelu należy ustalić na podstawie art. 28e [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link], tj. w zależności od miejsca położenia nieruchomości, w której jest ona świadczona. Natomiast pośrednictwo w świadczeniu takich usług podlega opodatkowaniu VAT na zasadach ogólnych, wynikających z art. 28b ustawy o VAT, w państwie siedziby usługobiorcy.

[i]Autor jest konsultantem w Zespole Zarządzania Wiedzą Podatkową PricewaterhouseCoopers[/i]

[ramka][b]Komentuje Łukasz Dębkowski, starszy konsultant w w Dziale Prawnopodatkowym PricewaterhouseCoopers (biuro we Wrocławiu):[/b]

[b] Od 1 stycznia 2010 r. usługi pośrednictwa świadczone na rzecz innych podatników są opodatkowane VAT w miejscu, w którym usługobiorca posiada siedzibę bądź stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego świadczona jest usługa[/b] (nowa zasada ogólna wynikającą z art. 28b ustawy o VAT).

Reguła ta obowiązuje niezależnie od rodzaju usług, w świadczeniu których pośredniczy pośrednik. Rzecz jednak w tym, że dla celów VAT wyróżnia się dwa rodzaje pośrednictwa, z których tylko do jednego rodzaju stosuje się tę zasadę ogólną.

Dla celów VAT pośrednik może działać „w imieniu i na rzecz mocodawcy” lub „we własnym imieniu, lecz na rzecz mocodawcy”. Pierwszy przypadek objęty jest wspomnianą zasadą ogólną, tj. usługa pośrednika jest opodatkowana w miejscu, w którym siedzibę posiada mocodawca (przed 1 stycznia 2010 r. miejsce świadczenia takich usług było uregulowane art. 28 ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT).

W takiej sytuacji pośrednik nie nabywa jednak żadnych usług, czyni to mocodawca, w którego imieniu działa pośrednik. W konsekwencji to na mocodawcę, a nie na pośrednika, powinny być wystawione faktury zakupu (jeśli pośrednik pośredniczy w zakupie np. usług) i to mocodawca może ewentualnie skorzystać z prawa do odliczenia VAT naliczonego lub jego zwrotu.

Oczywiście pośrednik ma możliwość zapłacenia, w imieniu mocodawcy, kwoty wynikającej z faktury wystawionej przez usługodawcę, jednak zwrot takiej kwoty przez mocodawcę pośrednikowi nie podlega w ogóle VAT na podstawie art. 79 lit. c) dyrektywy 2006/112/WE i powinien być udokumentowany np. notą obciążeniową, a nie fakturą.

W drugim przypadku pośrednik wprawdzie również działa „na rzecz” mocodawcy, ale czyni to „we własnym imieniu”. Oznacza to, że zgodnie z art. 28 dyrektywy jest on traktowany jako podmiot, który sam nabywa a następnie sprzedaje (świadczy) usługi. Natura świadczonych przez pośrednika usług, a zatem również miejsce ich świadczenia jest najczęściej tożsame z naturą usług, w których świadczeniu pośredniczy i które niekoniecznie są objęte nową zasadą ogólną wynikającą z art. 28b ustawy o VAT.

Przykładowo pośrednik, który działając we własnym imieniu pośredniczy w świadczeniu usługi hotelowej, jest traktowany jako podmiot, który sam nabywa a następnie sam świadczy usługę hotelową. W konsekwencji powinien on otrzymać fakturę (wystawioną na pośrednika) z VAT kraju, w którym położony jest hotel, a następnie wystawić na swojego mocodawcę fakturę z VAT tego samego kraju.

Pośrednik nie powinien również wyłączać z podstawy opodatkowania usług hotelowych swojej prowizji, bo nie stanowi ona w takim wypadku wynagrodzenia za odrębną usługę, a jest tylko elementem ceny pobieranej z tytułu świadczenia przez niego usługi hotelowej, zgodnie z art. 78 lit. b) dyrektywy. [/ramka]