Jednocześnie nie pozbawia wierzyciela roszczenia o zapłatę wynagrodzenia.

Znowelizowane przepisy dotyczące ulgi na złe długi, które obowiązują od 1 grudnia 2008 r., wreszcie umożliwiają jej stosowanie w praktyce. Może być ona ciekawym narzędziem optymalizacyjnym w rękach wierzycieli. Przepisy są jednak bardzo szczegółowe i cały trud związany z ich stosowaniem obciąża wierzyciela. W konsekwencji wierzyciele, którzy chcą efektywnie skorzystać z ulgi na złe długi, powinni zadbać o skrupulatne przestrzeganie tych regulacji.

[srodtytul]Trzeba spełnić kilka warunków[/srodtytul]

Aby wykorzystać ulgę, wierzyciel musi wykonać wiele działań. W pierwszej kolejności powinien sprawdzić, czy wierzytelność w ogóle może być objęta ulgą. Dotyczy ona tylko takich wierzytelności, które nie zostały zbyte. Ponadto nieściągalność wierzytelności musi zostać uprawdopodobniona.

Aktualnie z przepisów jasno wynika, że warunkiem wystarczającym dla uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności jest nieuregulowanie płatności w terminie 180 dni od terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Wierzyciel nie powinien mieć trudności z monitorowaniem stanu rozliczeń. Również nabywając nowy system księgowy warto zwrócić uwagę, czy ma on funkcję takiego monitorowania.

Co w sytuacji, gdy okaże się, że data płatności wynikająca z faktury różni się od tej wynikającej z umowy? Wówczas może być problem ze wskazaniem, która z tych dat jest terminem płatności. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest uznanie, że data późniejsza.

[srodtytul]Dwa lata na odzyskanie[/srodtytul]

Aby wierzyciel mógł skorzystać z ulgi, musi również sprawdzić, czy od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły dwa lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona. Zatem do końca 2009 r. wierzyciel może skorzystać z ulgi na złe długi w stosunku do wierzytelności udokumentowanej fakturą w 2007 r. Żaden bowiem przepis nie wyłącza możliwości stosowania ulgi do wierzytelności powstałych przed datą wejścia w życia przepisów ustawy nowelizującej.

Ponadto regulacje dotyczące ulgi na złe długi, które weszły w życie 1 grudnia 2008 r., jedynie ulepszają już istniejące przepisy dotyczące tej ulgi, a nie wprowadzają zupełnie nowej instytucji.

Ostatnim warunkiem, który odnosi się do wierzytelności, jest wymóg wykazania, że została ona uwzględniona w deklaracji VAT jako obrót opodatkowany i podatek należny. Wierzyciel musi zatem być gotowy przedstawić deklarację, w której wykazał podatek należny od wierzytelności, w stosunku do której skorzystał z ulgi.

Warunki skorzystania z ulgi odnoszą się również do osoby dłużnika i wierzyciela.

[srodtytul]Dłużnik musi być zarejestrowany[/srodtytul]

W momencie dostawy dłużnik powinien być zarejestrowany jako podatnik VAT czynny i jednocześnie nie znajdować się w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Również w dniu korekty wierzyciel i dłużnik powinni być podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni. Oznacza to, że regulacji dotyczącej ulgi na złe długi nie będziemy mogli zastosować w sytuacji, gdy naszym dłużnikiem jest np. osoba fizyczna niezarejestrowana jako podatnik VAT.

Z przepisów nie wynika obowiązek posiadania dokumentów potwierdzających status dłużnika i wierzyciela. W szczególności nowa regulacja dotycząca ulgi nie wymaga, aby wierzyciel miał zaświadczenie wydane w trybie art. 96 ust. 13 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]ustawy o VAT[/link]. Wierzyciel powinien jednak mieć informacje dotyczące statusu dłużnika, bo gdyby okazało się, że w momencie dostawy dłużnik nie spełniał wymienionych warunków, wierzycielowi nie będzie przysługiwać prawo do ulgi.

[srodtytul]Powiadomienia i potwierdzenia[/srodtytul]

Spełnienie tych warunków umożliwia rozpoczęcie procedury odzyskania podatku należnego. W tym celu wierzyciel powinien powiadomić dłużnika o zamiarze skorygowania podatku. Wierzyciel będzie mógł sporządzić korektę podatku należnego, jeżeli dłużnik w terminie 14 dni od dnia otrzymania takiego zawiadomienia nie ureguluje należności. Korekta podatku jest możliwa w rozliczeniu za okres, w którym upłynął ten termin, nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym wierzyciel uzyskał potwierdzenie odbioru przez dłużnika zawiadomienia. Uzyskanie przez wierzyciela potwierdzenia odbioru zawiadomienia jest warunkiem sporządzenia korekty.

[srodtytul]Ważna forma doręczenia[/srodtytul]

Przepisy podatkowe nie precyzują, w jakiej formie wierzyciel powinien powiadomić dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego. W praktyce sposób wybrany przez wierzyciela powinien umożliwić identyfikację dnia, w którym dłużnik otrzymał zawiadomienie, lub dnia, w którym uznaje się, że je otrzymał, choć nigdy go nie odebrał. Dobór formy zawiadomienia jest istotny zwłaszcza w sytuacji, gdy wierzyciel jest przekonany, że dłużnik będzie unikał odbioru powiadomienia. Dlatego rekomendowanym i najczęściej stosowanym w praktyce rozwiązaniem dla zawiadomienia o korekcie jest list ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru.

[srodtytul]Dwukrotne awizo[/srodtytul]

Zgodnie z przepisami ordynacji podatkowej o doręczeniach (znajdujących tu zastosowanie) zawiadomienie następuje w dniu faktycznego dostarczenia dokumentu do dłużnika, jeżeli dłużnik przyjął dokument lub odmówił jego przyjęcia. Ponadto taka forma umożliwia uznanie, że doszło do doręczenia w sytuacji, gdy listonosz nie zastanie adresata. Wówczas poczta przechowuje zawiadomienie przez 14 dni. W międzyczasie listonosz dwukrotnie zawiadamia dłużnika, że w placówce pocztowej pozostaje przesyłka do odebrania (awizo w skrzynce pocztowej, a gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata). W tym wypadku przesyłkę uważa się za doręczoną z upływem ostatniego dnia z 14-dniowego okresu, w którym poczta je przechowywała.

[srodtytul]Korekta...[/srodtytul]

Od dnia, w którym dłużnik odebrał zawiadomienie (bądź też od dnia, w którym uważa się je za doręczone), rozpoczyna się 14-dniowy termin oczekiwania na zapłatę. Jeżeli w tym okresie dłużnik zapłaci, wierzyciel utraci prawo do skorygowania podatku należnego przypadającego proporcjonalnie do kwoty zapłaty. Brak zapłaty spowoduje, że wierzyciel będzie mógł w pełni pomniejszyć podatek należny w rozliczeniu za okres, w którym upływa wskazany 14-dniowy termin, natomiast dłużnik będzie zobowiązany do lustrzanej korekty po stronie podatku naliczonego. Ponadto wierzyciel wraz z deklaracją VAT, w której dokona korekty, składa w urzędzie skarbowym zawiadomienie o korekcie.

[srodtytul]...i ponowne zawiadomienie dłużnika[/srodtytul]

To nieostatni obowiązek, jaki ciąży na wierzycielu. W terminie siedmiu dni od dnia sporządzenia korekty wierzyciel zobowiązany jest zawiadomić dłużnika o tej czynności (kopia tego powiadomienia również jest wysyłana do urzędu skarbowego). Przepisy ustawy o VAT nie precyzują, w jaki sposób należy powiadomić dłużnika i urząd skarbowy o korekcie. Nie przewidują też żadnej szczególnej formy dla tego powiadomienia. Warto jednak zrobić to w takiej, która umożliwi udowodnienie, że takie powiadomienie nastąpiło. Przykładowo może to być list polecony.

[i]Autor jest doświadczonym konsultantem w Accreo Taxand[/i]