Stratę można odliczać przez pięć lat, z tym że w jednym roku maksymalnie jej połowę. O tym, kiedy to zrobić, decyduje przedsiębiorca. Może zmniejszyć dochód już w trakcie roku i dzięki temu nie zapłaci zaliczki na podatek.[b] Potwierdziło to Ministerstwo Finansów w piśmie z 22 września 2000 r. (PB3-570-IP-722-86/2000)[/b], w którym czytamy: „jeżeli dochód uzyskany w pierwszym miesiącu roku podatkowego po roku, w którym poniesiono stratę, pozwala na odliczenie 50 proc. kwoty tej straty, podatnik może podjąć decyzję o odliczeniu straty już przy pierwszej zaliczce”.

Także [b]w interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 17 lutego 2009 r. (IPPB3/423-1635/08-2/ER)[/b] stwierdzono: „Odliczeń straty można dokonywać już w trakcie roku podatkowego przy ustalaniu zaliczek miesięcznych”.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pan Kowalski prowadzi firmę usługową. W 2008 r. poniósł stratę w wysokości 8000 zł. Wykazał ją w zeznaniu PIT-36, które złożył 20 lutego. Dochód osiągnięty w trakcie 2009 r. (np. za okres styczeń – maj) może pomniejszyć o połowę straty z poprzedniego roku, tj. o 4000 zł. Nie musi rozkładać straty na poszczególne miesiące ani czekać na rozliczenie roczne.[/ramka]

[srodtytul]Najszybciej w dwa lata [/srodtytul]

Na całkowite rozliczenie straty mamy pięć lat. Jeśli jednak starczy nam dochodu, możemy ją odliczyć już przez dwa, w każdym roku po połowie.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pan Kowalski poniósł w 2008 r. stratę z działalności w wysokości 8500 zł. Dochód za 2009 r. może obniżyć o połowę straty, tj. 4250 zł. Drugą część straty może wykorzystać w następnym roku.[/ramka]

Jeżeli przedsiębiorca ma za niski dochód, aby odliczyć połowę straty, może ją rozliczać w następnych latach. Nie musi też od razu wykorzystywać całego odliczenia. Wolno mu przyjąć dowolne proporcje i pomniejszyć dochód np. o 10 proc. straty w jednym roku, 40 proc. w drugim, a 50 proc. w trzecim. W jednym roku może też rozliczyć straty z kilku lat.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pan Kowalski w zeznaniu za 2006 r. wykazał stratę w wysokości 20 000 zł. Od dochodu za 2007 r. odliczył jej połowę (10 000 zł). W 2008 r. znowu poniósł stratę, tym razem 30 000 zł. W rozliczeniu za 2009 r. może odliczyć połowę straty z 2006 r. (10 000 zł) i połowę straty z 2008 r. (15 000 zł). W latach 2010 – 2013 może rozliczyć pozostałą część straty z 2008 r. (15 000 zł).[/ramka]

Strata może być odliczona tylko od dochodów z tego samego źródła. Nie można więc dochodów z umowy o pracę pomniejszyć o stratę z działalności.

[srodtytul]Łączymy przychody i koszty [/srodtytul]

Przedsiębiorca prowadzący działalność w różnych formach (np. indywidualnie i w spółce cywilnej) powinien łącznie obliczać przychody i koszty. Dzięki temu[b] dochód z działalności indywidualnej może być pomniejszony o stratę ze spółki. [/b]

Podobnie było w sprawie rozpatrywanej przez[b] Izbę Skarbową w Warszawie w interpretacji z 23 października 2008 r. (IPPB1/415-839/08-6/AŻ)[/b]. O rozliczenie zapytał wspólnik spółki komandytowej, który jest też udziałowcem w innych spółkach osobowych. Izba skarbowa potwierdziła, że udziały w spółkach to jedno źródło przychodu – z działalności gospodarczej. Może więc wspólnie rozliczać przychody i koszty. Jak czytamy w odpowiedzi: „dla podatnika będącego wspólnikiem kilku spółek osobowych dochodem (stratą) będzie różnica pomiędzy sumą przychodów osiąganych z tytułu udziału w spółkach osobowych i sumą kosztów ponoszonych w tych spółkach”.

[srodtytul]Nowa firma [/srodtytul]

Przedsiębiorca może zakończyć jedną działalność i rozpocząć drugą, pomniejszając dochód o stratę z poprzedniej firmy.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pan Kowalski w 2008 r. był wspólnikiem spółki cywilnej. Ponieważ działalność przynosiła straty, spółka została rozwiązana. W 2009 r. pan Kowalski prowadzi jednoosobową firmę i od jej dochodu może odliczać swoją stratę ze spółki. [/ramka]

Jeżeli jednak przedsiębiorca poniósł wcześniej stratę z działalności prowadzonej indywidualnie, to nie mogą jej odliczyć jego obecni wspólnicy. To nie spółka cywilna jest podatnikiem PIT, ale jej poszczególni udziałowcy.

[srodtytul]Zmiana formy [/srodtytul]

Czy stratę z poprzednich lat może odliczać przedsiębiorca rozliczający się teraz stawką liniową, a wcześniej według skali podatkowej? Tak.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pan Kowalski rozpoczął działalność w 2008 r. Na początku miał spore inwestycje i niewielkie obroty, tak więc pierwszy rok zakończył stratą. W 2009 r. spodziewa się już sporych zysków, wybrał więc podatek liniowy.

Może pomniejszyć dochód o stratę z poprzedniego roku, mimo że rozliczał się wtedy według skali podatkowej.[/ramka]

Podobnie będzie przy przejściu z zasad ogólnych na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Jak podkreślił[b] Urząd Skarbowy w Ostrowi Mazowieckiej w interpretacji z 7 lipca 2006 r. (US 1416/PD/415/1/06/MZ)[/b], przychód (opodatkowany ryczałtem) można pomniejszyć o stratę z tego samego źródła, nawet jeśli wcześniej przedsiębiorca rozliczał się na zasadach ogólnych.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pan Kowalski w 2008 r. był wspólnikiem spółki cywilnej. Z działalności miał stratę. W 2009 r. założył własną firmę i wybrał opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Tegoroczne przychody może pomniejszyć o stratę z poprzedniego roku.[/ramka]

[srodtytul]Ograniczenia przy przekształceniach[/srodtytul]

Straty mogą też odliczać osoby prawne (art. 7 ust. 5 ustawy o CIT). Przepisy zakazują jednak uwzględniania strat przy niektórych przekształceniach.

Jak wynika z art. 7 ust. 3 pkt 4 i 5 ustawy o CIT, przy ustalaniu dochodu nie uwzględnia się:

- strat przedsiębiorców przekształcanych, łączonych, przejmowanych lub dzielonych – w razie przekształcenia formy prawnej, łączenia lub podziału przedsiębiorców, z wyjątkiem przekształcenia spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową;

- strat przedsiębiorstw państwowych przejmowanych lub nabywanych na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji.

Podobnie jest przy ustalaniu straty (art. 7 ust. 4 i 4a ustawy o CIT).

[srodtytul]Są sposoby [/srodtytul]

Co może więc zrobić spółka, która ma dochody i chce zmniejszyć swoje obciążenia? Powinna się zastanowić nad zakupem udziałów w spółce kapitałowej, która ponosi straty, i przenieść do niej rentowną działalność. Przepisy nie zabraniają rozliczania strat w takiej sytuacji (M. Jamroży, „[link=http://www.rp.pl/artykul/185945.html]Jeśli kupisz spółkę ze stratą, możesz obniżyć swoje dochody[/link]”, „Rz” z 4 września 2008 r.).

Innym sposobem na rozliczenie strat jest połączenie rentownej i nierentownej spółki. Ta, która ma straty, powinna być spółką przejmującą (M. Jamroży, M. Sobieszek, „[link=http://www.rp.pl/artykul/248268.html]Chcesz rozliczyć własną stratę, przejmij dochodową firmę[/link]”, „Rz” z 15 stycznia 2009 r.). Może je wtedy odliczyć od przyszłych dochodów. Tak też wynika z [b]interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 30 grudnia 2008 r. (IPPB3/423-1523/08-4/ER)[/b], która potwierdziła, że: „przejęcie spółki przejmowanej nie spowoduje ograniczenia w prawie spółki przejmującej do obniżenia dochodu podatkowego o wysokość straty poniesionej w latach ubiegłych przez spółkę przejmującą”.

[srodtytul]Przy przejęciu [/srodtytul]

Czy spółka przejmująca może rozliczyć bieżące straty (powstałe w roku podatkowym, w którym nastąpiło przejęcie) spółki przejmowanej? [b]Pozytywnie na to pytanie odpowiedziała Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 10 listopada 2008 r. (IBPB3/423-716/08/PC)[/b]. Chodziło w niej o skutki podatkowe połączenia przez przejęcie (art. 492 § 1 pkt 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=56F6584DBEDF4A37BF614B284508183D?id=133014]kodeksu spółek handlowych[/link]). Rozliczenie przejęcia nastąpi metodą łączenia udziałów i nie spowoduje powstania nowej jednostki, nie będą też zamykane i otwierane księgi rachunkowe. Nie dojdzie więc do zakończenia roku podatkowego w przejmowanej spółce, a obowiązek rocznego rozliczenia ma spółka przejmująca. W zeznaniu rocznym uwzględni również przychody i koszty spółki przejmowanej. Zdaniem spółki oznacza to, że rozliczy stratę spółki przejmowanej w roku przejęcia. Izba skarbowa nie miała nic przeciwko temu.

Podobnie było w sprawie rozpatrywanej przez Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie [b](interpretacja z 22 lutego 2007 r., 1471/DPR2/423-187/06/AB).[/b]

[srodtytul]Odrębnie przy zwolnionej [/srodtytul]

Fiskus nie zgadza się na odliczenie strat z działalności zwolnionej od dochodów z opodatkowanej. Spójrzmy na [b]interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 21 stycznia 2009 r. (IPPB3/423-1559/08-4/EŻ)[/b]. Spółdzielnia mieszkaniowa prowadzi działalność w zakresie gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Wynajmuje także lokale użytkowe, garaże i miejsca postojowe oraz powierzchnię reklamową.

Z pierwszej działalności ma stratę, z drugiej (opodatkowanej) dochód. Spółdzielnia zapytała, czy może łącznie ustalić wynik podatkowy? Nie. Jak czytamy w odpowiedzi: [b]„strata na działalności, z której dochody są wolne od podatku, nie może obniżać dochodów z opodatkowanej działalności. [/b]W takim przypadku podatnicy są zobowiązani wykazać z działalności stratę ze źródła przychodów, z którego dochody są wolne od podatku, stanowiącą nadwyżkę kosztów podatkowych nad przychodami z tej działalności. W ten sposób zostanie wykazany dochód na opodatkowanej działalności”.

[ramka][b]Łatwiej rozliczyć obciążenia w grupie [/b]

Straty mogą kompensować spółki, które tworzą podatkową grupę kapitałową. Mają bowiem wspólną podstawę opodatkowania. Płacą więc CIT od sumy dochodów wszystkich spółek tworzących grupę pomniejszonej o ich straty. Może to przynieść oszczędności podatkowe. Jeśli bowiem spółki rozliczałyby się osobno, to np. dwie z nich mogą płacić podatek od dochodu, a jedna mieć niewykorzystaną stratę. W grupie rozliczą się wspólnie.

Trzeba jednak pamiętać, że podatkowa grupa kapitałowa musi spełnić wiele ustawowych warunków. Przykładowo, spółki nie mogą mieć zaległości podatkowych, grupa musi też w każdym roku wykazać co najmniej 3-proc. udział dochodów w przychodach. [/ramka]

masz pytanie, wyślij e-mail do autora:

[mail=p.wojtasik@rp.pl]p.wojtasik@rp.pl[/mail]