W związku z groźbą istniejącego kryzysu gospodarczego wzajemna współpraca handlowa przedsiębiorców z krajów członkowskich Unii Europejskiej zmienia swoje oblicze. Wraz ze zmianą relacji wymiany handlowej wzrasta również konkurencja między dotychczasowymi partnerami. To zaś skłania działające na unijnym rynku firmy do podejmowania różnego rodzaju wzmożonych akcji promocyjnych. Celem tych akcji jest oczywiście skłonienie nabywców do zakupu jak największej liczby oferowanych przez sprzedawców wyrobów.

[srodtytul]Próbki dla potencjalnych nabywców[/srodtytul]

Jedną z form wspomnianej promocji i aktywności jest nieodpłatne przekazywanie oferowanych przez sprzedawców produktów (próbek bądź też całych towarów) celem zweryfikowania przez ewentualnego nabywcę ich właściwości. Sprzedawca, mimo że przekazuje część wyprodukowanego towaru bez wynagrodzenia, nie uważa tej czynności za stratę. Akceptacja towaru przez nabywcę może bowiem oznaczać zdobycie stałego regularnego klienta. To z kolei oznacza nowe źródło zbytu, stabilizację firmy oraz gwarancję sprzedaży danych towarów w przyszłości.

Jednakże otrzymanie takiej próbki budzi często wątpliwości nabywcy. O ile nie ma problemu z bezpłatnym otrzymaniem towaru w kraju, o tyle podatnicy bardzo często zastanawiają się jak zakwalifikować (i ewentualnie rozliczyć) transakcję, gdy darczyńcą jest przedsiębiorca z Unii Europejskiej.

[ramka][b]GPP przykład[/b]

Polska firma A otrzymała od niemieckiej spółki B nieodpłatnie pewną partię towaru (dokładnie blachy). Blacha ta została przekazana nieodpłatnie do próbnego wykorzystania przez firmę A celem zweryfikowania jej właściwości. Firma A rozważa zakup wskazanej blachy w przyszłości. Jednakże egzemplarz ten otrzymała jedynie w celach testowych.[/ramka]

[srodtytul]Konieczna odpłatność[/srodtytul]

Odpowiadając na wspomniane wątpliwości, przede wszystkim należy wskazać, że dla właściwej identyfikacji wymienionych czynności na gruncie podatku od towarów i usług istotne jest wskazanie zakresu czynności opodatkowanych tym podatkiem. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju (WNT) oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Jednocześnie, w myśl art. 9 ust. 1 ustawy, przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.

Ze wspomnianych przepisów prawa wynika, że sam fakt nieodpłatnego przekazania towarów przez kontrahenta z kraju UE na rzecz polskiego przedsiębiorcy celem zweryfikowania ich właściwości mieści się w zakresie pojęciowym wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Jednakże do opodatkowania realizowanej transakcji oprócz zakwalifikowania jej do WNT konieczne jest również – zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług – wykazanie, że nastąpiła ona za wynagrodzeniem na terytorium kraju (Polski).

Sam fakt przywozu towarów na terytorium kraju z innego państwa członkowskiego nie oznacza jeszcze, że miało miejsce wewnątrzwspólnotowe nabycie, pociągające za sobą konieczność dokonania rozliczeń z tytułu VAT. Niezbędnym warunkiem dokonania rozliczeń jest bowiem odpłatność realizowanej transakcji.

[srodtytul]Nie wpisujemy w deklaracji[/srodtytul]

Jeżeli zatem dostawa towarów realizowana przez przedsiębiorcę mającego siedzibę w innym niż Polska kraju Unii Europejskiej nastąpi w sposób nieodpłatny, wówczas z uwagi na brak obowiązku uiszczania określonego wynagrodzenia za towar nie zostaną spełnione wszystkie przesłanki kwalifikujące daną transakcję jako podlegającą opodatkowaniu VAT. W konsekwencji nieodpłatne przekazanie towarów przez zagranicznego kontrahenta w celu próbnego ich wykorzystania pozostanie neutralne z punktu widzenia regulacji ustawy o podatku od towarów i usług i nie będzie skutkowało dla polskiego przedsiębiorcy obowiązkiem dokonywania jakichkolwiek rozliczeń z tytułu VAT.

Należy zatem uznać, że w przypadku, gdy firma prowadząca działalność gospodarczą na terytorium Polski otrzyma nieodpłatnie od kontrahenta zagranicznego, mającego siedzibę w jednym z krajów członkowskich Unii Europejskiej, jakiekolwiek towary, transakcja ta nie będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Tym samym obdarowany nie będzie miał obowiązku wystawienia faktury wewnętrznej i wykazania transakcji w ramach deklaracji VAT-7.

[i]Autorka jest zastępcą dyrektora Departamentu Podatków Pośrednich w ECDDP[/i]