Jednym ze świadczeń otrzymywanych przez zwalnianych pracowników są odprawy. Są one opodatkowane na takich samych zasadach jak wynagrodzenia. Tak wynika [b]z interpretacji Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 13 stycznia 2009 r. (ITPB2/415-1002/08/IL).[/b]

Z pytaniem zwrócił się podatnika, który o należne świadczenia od byłego pracodawcy walczył przed sądem. Ten przyznał mu odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia warunków pracy i wynagrodzenia oraz odprawę. W związku z wypłatą pracodawca pobrał zaliczkę na podatek dochodowy i wystawił informację PIT-11. Wnioskodawca otrzymał również odsetki od zasądzonych kwot, od których nie został potrącony podatek.

Podatnik podkreślił, że w dniu wypłaty odszkodowania i odprawy nie był już pracownikiem. Dlatego jego zdaniem podatek został pobrany niesłusznie. Izba skarbowa tylko częściowo przyznała mu rację.

[srodtytul]Odszkodowanie za niesłuszne zwolnienie [/srodtytul]

Potwierdziła, że podatku nie trzeba płacić od odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia warunków pracy i wynagrodzenia. Wynika to z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem zwolnione od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

- określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

- odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

- odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

- odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

- odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

- odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali lub stawką liniową,

- odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Izba skarbowa zauważyła, że kwestie dotyczące stosunku pracy, w tym wypłaty odszkodowań z tytułu nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę, zawarte zostały w kodeksie pracy. Zgodnie z art. 42 § 1 tej ustawy przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy. W razie ustalenia, że wypowiedzenie wynikających z umowy o pracę warunków pracy i płacy jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu warunków pracy i płacy, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Jego wysokość została określona w art. 471 kodeksu cywilnego (wynagrodzenie za okres od dwóch tygodni do trzech miesięcy, nie niższej od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia).

Jest to [b]odszkodowanie, którego wysokość i zasady ustalania wynikają wprost z kodeksu pracy. Korzysta więc ono ze zwolnienia od PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.[/b] Dlatego przy wypłacie tej kwoty pracodawca nie powinien pobierać zaliczki.

[srodtytul]Czasem trzeba oddać część fiskusowi[/srodtytul]

Izba skarbowa uznała natomiast, że opodatkowaniu podlega otrzymana przez podatnika odprawa. To dlatego, że wynikała ona wyłącznie z umowy o pracę. Należy więc ją potraktować jako świadczenia wymienione w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT. Przepis ten mówi, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. Ustawodawca wskazał, że do kategorii tej należy zaliczyć m.in.: wynagrodzenia zasadnicze i za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

[srodtytul]Firma rozlicza koszty[/srodtytul]

[b]W interpretacji z 12 października 2007 r. (IP-PB3-423-50/07-2/AJ) Izba Skarbowa w Warszawie[/b] potwierdziła, że pracodawca może zaliczyć do kosztów wypłacone odprawy wraz z odsetkami oraz koszty zastępstwa procesowego dla pełnomocnika, który reprezentował go w sporze z byłymi pracownikami przed sądem. Zgodziła się, że wydatki te spełniają warunki określone w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, czyli zostały poniesione w celu zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów.

[srodtytul]Rekompensata za zakaz konkurencji[/srodtytul]

Osoby posiadające istotną dla firmy wiedzę często przez pewien czas po rozwiązaniu umowy o pracę nie mogą współpracować z konkurencją. Z tego tytułu otrzymują odszkodowanie. Muszą się jednak liczyć z tym, że będzie ono opodatkowane, nawet jeśli wynika z wyroku sądowego lub ugody sądowej.

Problemem tym zajmowała się [b]Izba Skarbowa w Warszawie w odpowiedzi z 3 marca 2009 r. (IPPB2/415-1610/08-2/AZ)[/b]. Z pytaniem zwrócił się podatnik, którego były pracodawca został zobowiązany w wyroku sądu do wypłaty prawie 20 tys. zł odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji. Izba uznała, że umowa o zakazie konkurencji zawarta pomiędzy pracownikiem i pracodawcą wynika z łączącego strony stosunku pracy. Zatem odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji należy zakwalifikować do przychodów ze stosunku pracy wymienionych w art. 12 ustawy o PIT i należy od niego płacić podatek.

Warto podkreślić, że w tej sytuacji nie znajdzie zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT. Zgodnie z nim [b]zwolnione od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie[/b], z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

- otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

- dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Skoro bowiem ustawodawca posłużył się pojęciem „inne odszkodowania”, oznacza to, że nie dotyczy to kwot, które zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT nie są zwolnione od podatku.

[srodtytul]Przedsiębiorca nic nie robi i świadczy usługę...[/srodtytul]

Gdy pracownik otrzymuje przez pewien czas od byłego pracodawcy odszkodowanie za zakaz zatrudniania się u konkurencji, nie ma wątpliwości, że kwota ta nie podlega VAT. Zdarza się jednak, gdy podobne zobowiązanie podpisuje przedsiębiorca. Wtedy sytuacja wygląda już zupełnie inaczej. Problemem tym zajmowała się [b]Izba Skarbowa w Bydgoszczy w piśmie z 28 stycznia 2009 r. (ITPP1/443-978/08/BS)[/b]. Wniosek o interpretację przygotowała osoba, która, występując ze spółki jawnej, zawarła ze wspólnikami umowę o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej konkurencyjnej w stosunku do tej spółki. W umowie spółka zobowiązała się do wypłaty wnioskodawcy 15 tys. zł.

Izba skarbowa potwierdziła, że zawarta umowa podlega VAT. Zwróciła uwagę, że zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie, które nie jest dostawą. Przepis ten wskazuje, że świadczeniem usługi jest również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności albo sytuacji.

Należy także pamiętać, że w sytuacji gdy przedsiębiorca podpisuje umowę, w której zobowiązuje się do powstrzymania się od działalności konkurencyjnej, to otrzymane wynagrodzenie jest przychodem z działalności gospodarczej. Potwierdza to [b]interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 17 października 2007 r. (IPPB1/415-62/07-4/AM)[/b].

[srodtytul]... lub nie podlega VAT[/srodtytul]

Inaczej będą traktowane kwoty, które przedsiębiorca otrzymuje od byłego pracodawcy w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, Taką sytuację rozpatrywała [b]Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 29 stycznia 2008 r. (IBPP2/443-250/07/BWo)[/b]. Z pytaniem zwrócił się podatnik, który we wrześniu 2007 r. zakończył pracę jako pracownik. Z byłym pracodawcą zawarł umowę o zakazie konkurencji, na mocy której wypłacano mu co miesiąc (przez rok) 10 tys. zł odszkodowania.

Jednocześnie od października 2007 r. wnioskodawca założył działalność gospodarczą i zarejestrował się jako podatnik VAT. Chciał się więc upewnić, że od otrzymywanego odszkodowania nie musi płacić VAT. Izba skarbowa potwierdziła, że taka umowa nie podlega podatkowi od towarów i usług. To dlatego, że wnioskodawca zawarł umowę o zakazie konkurencji, kiedy jeszcze był pracownikiem firmy. Dopiero później założył firmę i zarejestrował się jako podatnik VAT. W dniu podpisania umowy o zakazie konkurencji nie działał zatem jako podatnik VAT, korzystając z wyłączenia, o którym mowa w art. 15 ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT. Oznacza to, że otrzymywane odszkodowanie jako niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą nie podlega opodatkowaniu.

[ramka][b]Odsetki bez podatku[/b]

Zwolnione od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułu stosunku pracy. O ile od odprawy i odszkodowania za zakaz konkurencji były pracownik musi zapłacić podatek, o tyle odsetki z tytułu uregulowania tych kwot przez pracodawcę po terminie powinny w całości wpłynąć na jego konto. [/ramka]

masz pytanie, wyślij e-mail do autora [mail=k.pilat@rp.pl]k.pilat@rp.pl[/mail]