Takie pytanie pojawiło się po nowelizacji [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=185063]ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych[/link] (ustawą z 30 maja 2008 r.) i związanej z tym zmianie przepisów wykonawczych.

[srodtytul]Nowe rozporządzenie[/srodtytul]

Nowelizacja spowodowała konieczność wydania nowego rozporządzenia regulującego zasady udzielania pomocy publicznej przedsiębiorstwom działającym w strefach.

[link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=293961]Rozporządzenie Rady Ministrów z 10 grudnia 2008 r. w sprawie pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom działającym na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenach specjalnych stref ekonomicznych (DzU nr 232, poz. 1548)[/link] określiło szczegółowe zasady i warunki udzielania pomocy.

[b]To co było wcześniej uregulowane w 14 rozporządzeniach (tyle stref działa na terytorium Polski), zastąpił jeden akt prawny.[/b]

[b]Przepisy nowego rozporządzenia weszły w życie 30 grudnia 2008 r., ale obowiązują tylko tych inwestorów, którzy nie uzyskali jeszcze zezwolenia na taką działalność.[/b] Ustawodawca postanowił bowiem, że do przedsiębiorcy, który ma zezwolenie wydane przed 30 grudnia 2008 r., stosuje się dotychczasowe warunki udzielania pomocy regionalnej (§ 8 rozporządzenia).

[srodtytul]Trzy lata dłużej, ale czy dla wszystkich[/srodtytul]

Jednocześnie, w odrębnych rozporządzeniach (wydanych na podstawie zmienionego art. 4 ust. 1 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=185063]ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych[/link] – dalej usse) wchodzących w życie również 30 grudnia 2008 r., Rada Ministrów określiła 31 grudnia 2020 r. jako ostatni dzień działania każdej ze stref, tym samym wydłużając o ponad trzy lata dotychczas obowiązujące okresy.

[b]Pojawiły się głosy, że beneficjentami wydłużenia okresu działalności stref mogą być jedynie inwestorzy, którzy pozyskają zezwolenie na prowadzenie działalności w strefie już pod rządami nowych przepisów. Takie stanowisko nie ma w nich jednak uzasadnienia.[/b]

[srodtytul]Zmiana zezwolenia...[/srodtytul]

W art. 4 ustawy nowelizującej usse postanowiono, że wydane zezwolenia na prowadzenie działalności w strefie pozostają w mocy, jednak do zezwoleń tych stosuje się art. 19 ust. 4 usse, ustalający zasady zmiany udzielonego zezwolenia, w brzmieniu dotychczas obowiązującym.

Przypomnijmy, że w myśl dotychczasowych przepisów zmiana zezwolenia może nastąpić na wniosek przedsiębiorcy, z tym że:

- ustalenie korzystniejszych niż dotychczasowe warunków prowadzenia działalności gospodarczej może nastąpić jedynie wówczas, gdy niemożność ich dotrzymania została spowodowana okolicznościami od niego niezależnymi,

- rozszerzenie przedmiotu działalności dopuszczalne jest tylko przy spełnieniu warunków określonych w art. 16 ust. 3 usse,

- nie są dopuszczalne zmiany warunku zezwolenia polegające na obniżeniu ustalonego poziomu zatrudnienia.

[srodtytul]...na wniosek inwestora[/srodtytul]

Z treści wyżej przywołanych przepisów wynika, że nie ma przeszkód do zmiany treści udzielonego zezwolenia poprzez określenie nowej daty jego obowiązywania.

Zmiana taka powinna odbywać się na wniosek przedsiębiorcy, w trybie art. 155 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=133093]kodeksu postępowania administracyjnego[/link] (dalej k.p.a.). Przepis ten mówi, że decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.

W omawianej sytuacji spełnione będą wszystkie przesłanki uzasadniające możliwość zastosowania art. 155 k.p.a.:

- wniosek strony jest tożsamy z wyrażeniem przez nią zgody na zmianę decyzji,

- za zmianą zezwolenia przemawia zarówno interes społeczny (utrzymanie miejsc pracy, podtrzymywanie koniunktury gospodarczej w danym rejonie), jak i słuszny interes strony (wykorzystanie w pełni przysługujących uprawnień),

- nie ma przepisów szczególnych przeciwstawiających się zmianie.

[srodtytul]Skąd się biorą wątpliwości[/srodtytul]

Jeśli chodzi o ostatnią przesłankę, pewną możliwość dyskusji otwiera to, że wydłużenie terminu działalności każdej ze stref nie nastąpiło w drodze zmiany przepisów stosownego rozporządzenia w sprawie konkretnej specjalnej strefy ekonomicznej, lecz w odrębnym, nowym akcie prawnym – rozporządzeniu wydanym na podstawie znowelizowanego art. 4 ust. 14 usse.

Pogląd o niedopuszczalności wydłużenia okresu udzielonego zezwolenia wynika prawdopodobnie z przeświadczenia, że zasada wyrażona w powołanym wyżej § 8 rozporządzenia z 10 grudnia 2008 r. (stosowanie do starych inwestorów dotychczasowych warunków udzielania pomocy) odnosi się również do okresu obowiązywania zezwolenia.

[srodtytul]Argumenty przeciw[/srodtytul]

Takie stanowisko jest całkowicie bezpodstawne z następujących względów.

Przede wszystkim § 8 rozporządzenia odnosi się jedynie do warunków udzielania pomocy regionalnej określonych w tym rozporządzeniu (a zgodnie z delegacją z art. 4 ust. 4 usse ustalenie okresu działalności strefy nie jest przedmiotem jego regulacji).

Ponadto, na mocy art. 5 ustawy nowelizującej, dotychczasowe przepisy wykonawcze, wydane na podstawie art. 4 ust. 1 usse w starym brzmieniu, zachowywały moc jedynie do czasu wydania przepisów wykonawczych na podstawie art. 4 ust. 1 i 4 usse po nowelizacji. Przepisy wykonawcze ustalające końcowe terminy działania stref na rok 2017 utraciły więc moc 30 grudnia 2008 r., to jest w dniu wydania rozporządzeń wykonawczych określających nowe terminy działania każdej ze stref.

Nie ma przy tym żadnych regulacji odnoszących się do skutków tej zmiany wobec starych inwestorów. Jako że przesłanką uniemożliwiającą zmianę decyzji administracyjnej w trybie art. 155 kpa jest m.in. istnienie przepisów szczególnych, sprzeciwiających się takiej zmianie, a jak wyżej wskazałam, przepisów takich nie ma, nie ma przeszkód do wydłużenia okresu obowiązywania starych zezwoleń.

[srodtytul]Zmiana na korzyść[/srodtytul]

Oczywiste jest, że wniosek przedsiębiorcy zmierza do uzyskania dlań warunków korzystniejszych niż dotychczasowe, tj. stworzenia realnej możliwości pełnego wykorzystania przysługującej mu pomocy publicznej.

Taka korzystniejsza sytuacja nie powstaje jednak wskutek niedochowania przez przedsiębiorcę ustalonych warunków, a zatem nie ma potrzeby wykazywania niezależnych przyczyn powodujących niemożność ich dotrzymania, o których mowa w art. 19 ust. 4 usse.

Zmiana zezwolenia wymaga uprzedniego zasięgnięcia opinii zarządzającego strefą. Dodajmy, że minister gospodarki, wydłużając okres udzielonego zezwolenia na działalność w strefie, powinien mieć również na uwadze zgodność takiego postanowienia z prawem Unii Europejskiej.

[srodtytul]Musi być decyzja[/srodtytul]

Na zakończenie warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden argument przemawiający za zmianą starych zezwoleń w trybie indywidualnych decyzji. Art. 19 ust. 1 usse mówi, że zezwolenie wygasa z upływem okresu, na jaki została ustanowiona strefa.

Praktyką wszystkich stref ekonomicznych było określanie daty obowiązywania każdego z wydawanych zezwoleń, i to mimo że nie byłoby zgodne z prawem określenie w zezwoleniu innej daty niż wynikająca z rozporządzenia w sprawie danej strefy.

Z racji tego , że w każdym wydanym zezwoleniu rok 2017 jest końcową datą jego obowiązywania i nie ma regulacji stanowiących o przedłużeniu tego okresu z mocy prawa, wydłużenie okresu obowiązywania udzielonych zezwoleń może następować w drodze indywidualnych decyzji.

[i]Autorka jest radcą prawnym w kancelarii Marciniuk i Wspólnicy[/i]