Jeden z naszych czytelników zorganizował spotkanie biznesowe z kluczowymi kontrahentami firmy. W związku z tym poniósł wydatki na artykuły spożywcze oraz alkohol. Zastanawiał się, czy w związku z nowelizacją przepisów ustawy o VAT istnieje możliwość odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia alkoholu.

[srodtytul]Przepis został uchylony [/srodtytul]

W wyniku nowelizacji ustawy o VAT [b]1 grudnia 2008 r. uchylony został jej art. 88 ust. 1 pkt 2. Zgodnie z nim podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów[/b] w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Aby zatem odliczyć podatek naliczony, podatnik musiał najpierw ustalić, czy wydatek jest zaliczany do kosztów uzyskania przychodów.

Przypomnijmy, że na gruncie przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych wydatki na spotkania biznesowe z kontrahentami były kwalifikowane jako reprezentacja, która w myśl art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy nie stanowiła kosztów uzyskania przychodów. Sprawiało to, że od opisywanych nabyć podatnikom nie przysługiwało prawo do odliczania podatku naliczonego.

Obecnie opisywane ograniczenia nie obowiązują. Trzeba jednak pamiętać, że nie każde nabycie towaru i usługi daje podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego.

[srodtytul]Konieczny związek z działalnością [/srodtytul]

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług wykorzystywanych w związku z działalnością opodatkowaną VAT. Odliczenie podatku naliczonego jest zatem uzależnione od zakresu wykorzystywania towarów i usług. Musi wystąpić określony związek między czynnościami opodatkowanymi a nabytymi towarami lub usługami zawierającymi podatek naliczony.

Warto jednak pamiętać, że zarówno charakter, jak i zakres tego związku nie został przez ustawodawcę w jakikolwiek sposób określony. Można co najwyżej doszukiwać się jego cech (elementów) w poszczególnych przepisach ustawy o VAT. W szczególności żaden przepis nie wyraża wprost zasady, że związek ten ma być bezpośredni i wyłączny.

Naszym zdaniem wydatki poniesione przez czytelnika mają na celu utrzymanie i polepszenie stosunków z kontrahentami, co w efekcie może się przyczynić do zwiększenia obrotów, a tym samym ma związek z działalnością opodatkowaną spółki.

[srodtytul]Fiskus kwestionuje... [/srodtytul]

Omawiana argumentacja, wskazująca na prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia alkoholu wręczonego lub spożytego podczas spotkania biznesowego, może zostać zakwestionowana przez organy podatkowe. Co ciekawe, powołują się one w tej materii na przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Zgodnie z jej art. 1 ust. 1 organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego są obowiązane do podejmowania działań zmierzających do ograniczania spożycia napojów alkoholowych oraz zmiany struktury ich spożywania, inicjowania i wspierania przedsięwzięć mających na celu zmianę obyczajów w zakresie sposobu spożywania tych napojów, działania na rzecz trzeźwości w miejscu pracy, przeciwdziałania powstawaniu i usuwania następstw nadużywania alkoholu, a także wspierania działalności w tym zakresie organizacji społecznych i zakładów pracy.

Co za tym idzie, wspomniany przepis zawiera również normę postępowania dla organów podatkowych, które poprzez swoje działania powinny ograniczać takie czynności podatników, które w sposób oczywisty sprzyjają wzrostowi spożycia wyrobów alkoholowych.

[b]Jest zatem wysoce prawdopodobne, że organy podatkowe, dążąc do jak najpełniejszej realizacji i urzeczywistniania celów wyrażonych w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zakwestionują odliczenie VAT naliczonego związanego z zakupem alkoholi wręczanych czy spożywanych przez kontrahentów przy różnego rodzaju spotkaniach biznesowych[/b].

Organy podatkowe mogą bowiem przedłożyć cel w postaci ograniczania spożycia napojów alkoholowych ponad wynikające z ustawy o VAT kryterium związku z prowadzoną działalnością i jej efektywnym przełożeniem na zwiększenie obrotów podatnika.

[srodtytul]...choć niesłusznie[/srodtytul]

Naszym zdaniem opisywane ograniczenie odliczenia VAT, jako nieokreślone w przepisach ustawy o VAT, nie powinno jednak znaleźć zastosowania. Trzeba bowiem pamiętać, że przepisy z zakresu prawa podatkowego posiadają charakter autonomiczny w stosunku do regulacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości.

Pozbawienie podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego możliwe jest tylko w ściśle określonych przypadkach. Generalnie wszelkie ograniczenia w prawie do odliczenia stanowią wyjątek od zasady, którą jest prawo do odliczenia podatku naliczonego, zatem nie mogą być one interpretowane rozszerzająco.

Jak stwierdził [b]ETS w orzeczeniu w sprawie D.A. Rompelman i E.A. Rompelman – Van Deelen (268/83)[/b]: „Wspólny system podatku od wartości dodanej zapewnia zatem to, by całość działalności gospodarczej, niezależnie od jej celów lub rezultatów, pod warunkiem iż działalność taka sama w sobie podlega VAT, była opodatkowana w całkowicie neutralny sposób”.

[i]Autorzy kierują Zespołem ds. VAT w ECDDP[/i]