19 września 2018 r. weszła w życie ustawa z 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy – Prawo celne. Nowelizacja ta wprowadziła wiele zmian w przepisach ustawy o podatku akcyzowym. Jak wynika z uzasadnienia do projektu nowelizacji, jej głównym celem było ułatwienie i uproszczenie prowadzenia działalności gospodarczej związanej z wyrobami akcyzowymi poprzez zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorców, ograniczenie ponoszonych przez nich kosztów oraz czasochłonności obsługi przedsiębiorców przez organy podatkowe.

Czytaj także: Kiedy wyroby energetyczne są zwolnione z akcyzy

Nowelizacja wprowadza również zmiany mające na celu wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych w zakresie stosowania właściwych stawek akcyzy w przypadku wyrobów energetycznych przeznaczonych do celów innych niż napędowe lub opałowe. W niniejszym artykule zostaną omówione te zmiany.

Trzeba spełnić warunki

Wyroby energetyczne, dla których nie zostały określone stawki akcyzy i które nie są przeznaczone do celów opałowych i napędowych, jak również nie są przeznaczone jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych lub paliw opałowych, po spełnieniu warunków określonych w art. 89 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym są, co do zasady opodatkowane zerową stawką akcyzy. Te warunki to m.in.:

? przemieszczenie na terytorium kraju poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, na podstawie dokumentu dostawy ze składu podatkowego do odbiorcy, który je zużywa w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do celów uprawniających do zastosowania zerowej stawki akcyzy,

? przemieszczenie z innego kraju UE przez zarejestrowanego odbiorcę w celu dostarczenia ich do podmiotu, który zużywa je w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do celów uprawniających do zastosowania zerowej stawki akcyzy, gdy przemieszczenie do tego podmiotu na terytorium kraju odbywa się na podstawie dokumentu dostawy,

? nabycie wewnątrzwspólnotowe na podstawie uproszczonego dokumentu towarzyszącego lub dokumentu handlowego przez podmiot, który zużywa te wyroby w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do celów uprawniających do zastosowania zerowej stawki akcyzy,

? import przez podmiot, który zużywa je w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do celów uprawniających do zastosowania zerowej stawki akcyzy,

? posiadanie przez podmiot, który zużywa je w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do celów uprawniających do zastosowania zerowej stawki akcyzy.

Sankcja za naruszenie przepisów

W przypadku naruszenia warunków dla zastosowania zerowej stawki akcyzy, związanych z przemieszczaniem tych wyrobów energetycznych, ustawa o podatku akcyzowym nie określa jaka stawka akcyzy (inna niż zerowa) powinna zostać zastosowana do tych wyrobów. Ustawodawca uznał, że w takich przypadkach dochodzi do naruszenia obowiązujących przepisów prawa, w szczególności przez brak wymaganego monitorowania przemieszczania wyrobów energetycznych z wykorzystaniem systemu EMCS. W takiej sytuacji będzie mieć zastosowanie stawka akcyzy przewidziana dla paliw silnikowych w wysokości 1822,00 zł/1000 litrów, a w przypadku gazów – 14,72 zł/GJ. Ta sankcyjna stawka będzie miała zastosowanie od 1 stycznia 2019 r.

Zmiana przeznaczenia

Przeznaczenie tych wyrobów energetycznych na szeroko rozumiane cele opałowe lub napędowe skutkuje natomiast ich opodatkowaniem według stawki akcyzy innej niż zerowa. Wątpliwości budzi jednak kwestia jaka inna stawka akcyzy powinna mieć zastosowanie w takiej sytuacji. Zasadniczo dla pozostałych paliw napędowych i paliw opałowych są przyporządkowane stawki akcyzy. Jednak istnieją również przesłanki, aby przyporządkować stawkę akcyzy przewidzianą dla wyrobu energetycznego, który posiada takie same lub zbliżone właściwości co wyrób, który przed zmianą przeznaczenia był objęty zerową stawką akcyzy. W takiej sytuacji ustawodawca przewidział, że również od 1 stycznia 2019 r. do tych wyrobów energetycznych będzie mieć zastosowanie stawka akcyzy w wysokości 1822,00 zł/1000 litrów, a w przypadku gazów – 14,72 zł/GJ.

Ubytki i całkowite zniszczenie

Obecnie istnieją również wątpliwości związane z zastosowaniem właściwej stawki akcyzy w przypadku ubytków lub całkowitego zniszczenia wyrobów energetycznych określonych w załączniku nr 2 do ustawy i opodatkowanych zerową stawką akcyzy ze względu na ich przeznaczenie. W uzasadnieniu do projektu nowelizacji Ministerstwo Finansów wskazało, że problemy z zastosowaniem właściwej stawki akcyzy dotyczyły ubytków lub całkowitego zniszczenia przede wszystkim gazowych wyrobów energetycznych. Jednak w przypadku ubytków lub całkowitego zniszczenia ciekłych wyrobów energetycznych również istniały trudności w ustaleniu właściwej stawki akcyzy. Ustawa o podatku akcyzowym obecnie przewiduje bowiem stosowanie dwóch stawek akcyzy uzależnionych od gęstości paliwa: w wysokości 1822,00 zł/1000 litrów oraz 2047,00 zł/1000 kilogramów. Stąd ustalenie właściwej stawki akcyzy dla ciekłych wyrobów energetycznych wymagało ustalenia ich gęstości. Z uwagi na te problemy w ustalania właściwej stawki akcyzy, ustawodawca zdecydował, że od 1 stycznia 2019 r. w przypadku ubytków lub całkowitego zniszczenia wyrobów energetycznych określonych w załączniku nr 2 do ustawy, opodatkowanych zerową stawką akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, stawka akcyzy będzie wynosić w przypadku gazów 14,72 zł/GJ, a dla uproszczenia w przypadku ciekłych wyrobów energetycznych będzie obowiązywać jedna stawka wynosząca 1822,00 zł/1000 litrów.

Przede wszystkim uszczelnianie systemu

Wprowadzona zmiana upraszcza rozliczania ubytków ciekłych wyrobów energetycznych, poprzez odejście od stosowania dwóch stawek akcyzy uzależnionych od gęstości paliwa. Natomiast pozostałe zmiany stawek akcyzy dotyczące wyrobów energetycznych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy, innych niż określone w art. 89 ust. 1 pkt 1–13 ustawy o podatku akcyzowym, w przypadkach, gdy nie ma do nich zastosowania zerowa stawka akcyzy, należy potraktować jedynie jako kolejny element uszczelniania systemu podatkowego.

—Adam Bigas jest prawnikiem w Kancelarii ZIMNY Doradcy Podatkowi

—Marcin Zimny jest doradcą podatkowym, partnerem w Kancelarii ZIMNY Doradcy Podatkowi

Podstawa prawna: art. 89 ust. 2d-2e ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1114 ze zm.)

ustawa z 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy – Prawo celne (DzU z 2018 r. poz. 1697)