Właściciele firm, którzy świadczą usługi transportu towarów, w większości wykonują je środkami będącymi ich własnością. Zdarza się jednak, że w związku ze znaczną ilością zebranych zamówień zmuszeni są wynająć lub wydzierżawić bądź całe samochody dostawcze, bądź też naczepy samochodowe. Jest to konieczne, aby wywiązać się z podpisanych kontraktów.

[ramka][b]Przykład[/b]

Firma X z siedzibą w Warszawie nabyła odpłatnie usługę najmu naczepy samochodowej od firmy Y z siedzibą na terytorium Włoch.

Na gruncie prawa cywilnego obojętne jest, czy naczepy wynajęła od kontrahenta z siedzibą na terytorium Polski, czy w innym niż Polska kraju świata. Pojawia się jednak wątpliwość, czy kwestia ta jest równie obojętna na gruncie uregulowań wynikających z ustawy o podatku od towarów i usług. Do rozwiązania bowiem pozostaje, kto (wynajmujący czy też najemca) jest zobowiązany do rozliczenia VAT.[/ramka]

[srodtytul]Ustalamy miejsce świadczenia[/srodtytul]

Gdy polski podatnik VAT dzierżawi samochód (naczepę) na terytorium innego niż Polska kraju (w przypadku podanym w przykładzie są to Włochy), konieczne jest ustalenie miejsca świadczenia tej usługi dla potrzeb opodatkowania VAT.

Zgodnie z ogólną regułą dotyczącą miejsca świadczenia usług ustanowioną w art. 27 ust. 1 ustawy o VAT w przypadku usług miejscem świadczenia jest to, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi – miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności. W razie braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności – jest to miejsce stałego zamieszkania. Wspomniany przepis jest efektem implementacji przez polskiego ustawodawcę art. 43 dyrektywy 2006/112.

[srodtytul]Inaczej przy środkach transportu[/srodtytul]

Jednakże zgodnie z art. 27 ust. 3 w zw. z art. 27 ust. 4 pkt 6 ustawy o VAT miejscem świadczenia usług wynajmu, dzierżawy lub innych o podobnym charakterze, których przedmiotem są rzeczy ruchome, z wyjątkiem środków transportu, jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, stały adres lub miejsce zamieszkania. Tym samym ustawodawca ustalił szczególne miejsce świadczenia usługi dzierżawy, z wyjątkiem dzierżawy środków transportu, dla której zastosowanie nadal znajduje zasada ogólna.

Samochód dostawczy bez wątpienia stanowi środek transportu. Jednak konieczne jest ustalenie, czy dzierżawione przez podatników naczepy samochodowe również można zaliczyć do środków transportu, o których mowa we wspomnianych przepisach. W myśl art. 27 ust. 7 ustawy o VAT za środki transportu, o których mowa w art. 27 ust. 4 pkt 6, uznaje się także środki transportu, o których mowa w art. 10 rozporządzenia nr 1777/2005. Z rozporządzenia tego wynika, że pojęcie środków transportu obejmować będzie także przyczepy i naczepy oraz wagony kolejowe.

[b]Tym samym naczepy będące przedmiotem umowy dzierżawy należy uznać za środki transportu. W rezultacie usługa dzierżawy będzie podlegać opodatkowaniu, zgodnie z zasadą ogólną, w kraju siedziby świadczącego usługę (czyli w przywołanym na początku przykładzie we Włoszech). [/b]Polski podatnik nabywając usługi, nie ma obowiązku rozliczać z tego tytułu VAT ani na terytorium Włoch, ani na terytorium Polski (w ramach importu usług).

[srodtytul]Uwaga na zmiany[/srodtytul]

Pamiętajmy, że po dokonanej [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=182594]ustawą z 13 lipca 2006 r. (DzU nr 143, poz. 1028)[/link] nowelizacji art. 27 (poprzez dodanie ust. 7) – nieaktualne stają się pisma wydane przez organy podatkowe, gdzie naczepy (oraz wagony kolejowe) definiowano jako towary niespełniające wymogów definicji środka transportu (w rozumieniu omawianego przepisu art. 27 ust. 4 pkt 6 ustawy).

[srodtytul]Interpretacje urzędów[/srodtytul]

Przed nowelizacją przepisu organy podatkowe nie uznawały bowiem (choć niejednolicie) przyczep i naczep za środki transportu. Przykładowo [b]Pierwszy Śląski Urząd Skarbowy w Sosnowcu w interpretacji z 31 marca 2005 r. (PSUS/PPOI-443/123/05/JJ)[/b] stwierdził – na gruncie obowiązującego wtedy stanu prawnego – że przyczepa nie spełnia warunków niezbędnych do uznania danego pojazdu za środek transportu, o którym mowa w ustawie o podatku od towarów i usług. Organ wydając to postanowienie, argumentował, że za środki transportu w rozumieniu ustawy uznać należy pojazdy wymienione w poz. 1 – 4, 9 – 10, 15 – 20 załącznika nr 1 do ustawy, napędzane silnikiem o pojemności skokowej większej niż 48 centymetrów sześciennych lub o mocy większej niż 7,2 kilowatów.

Podobnie stwierdził[b] Pierwszy Śląski Urząd Skarbowy w Sosnowcu[/b] w zakresie wagonów kolejowych[b] (postanowienie z 15 lipca 2005 r., PSUS/PPO I/443/238/ 05 /ŁG)[/b]. Stwierdził w nim, że biorąc pod uwagę fakt, iż wagon towarowy kolejowy bez własnego napędu nie stanowi środka transportu, dla ustalenia miejsca świadczenia usługi jego najmu zastosowanie znajduje art. 27 ust. 3 i 4 pkt 6 ustawy o VAT.

Na tle zmienionego stanu prawnego [b]Świętokrzyski Urząd Skarbowy w Kielcach w postanowieniu z 17 lipca 2006 r. (RO/443-45/06)[/b] stwierdził jednoznacznie, że [b]wydzierżawienie przez spółkę cysterny kolejowej jako środka transportu nie będzie podlegało regulacjom, o których mowa w art. 7 ust. 3 w zw. z art. 27 ust. 4 pkt 6 ustawy o VAT, tj. w miejscu siedziby nabywcy usługi. Zatem, usługa wydzierżawienia cysterny będzie podlegała opodatkowaniu na zasadach ogólnych[/b], określonych w przepisach art. 27 ust. 1 ustawy.

[ramka][b]Fiskus bywa przychylny[/b]

Analizując wydawane przez organy podatkowe interpretacje, widać, że część z nich również przed dodaniem do art. 27 ustawy o VAT jej obecnie brzmiącego ust. 7 kwalifikowało naczepy, cysterny i wagony kolejowe jako środki transportu. Przykładowo, [b]w decyzji z 25 maja 2005 r. (PP II 443/513/05/JK) Izba Skarbowa we Wrocławiu[/b] stwierdziła, że [b]wagony towarowe jako sklasyfikowane w dziale 35 PKWiU „Sprzęt transportowy pozostały” należy zaliczyć do środków transportu[/b]. Uzasadniając przesłanki prawne swojej decyzji, organ powołał się na [b]orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, który w wyroku z 15 marca 1989 r. (w sprawie 51/88 pomiędzy Knut Hamann przeciwko Finanzamt Hamburg-Eimsbüttel Niemcy)[/b] uznał, iż do środków transportu zalicza także m.in. palety i kontenery niejeżdżące samodzielnie.[/ramka]

[ramka][b]Podsumowanie[/b]

Najem samochodu dostawczego oraz naczepy samochodowej przez polskiego podatnika na terytorium Włoch będzie opodatkowany podatkiem od wartości dodanej w miejscu, w którym świadczący usługę posiada siedzibę, tj. we Włoszech. Zobowiązanym do opodatkowania tej czynności będzie sprzedawca.[/ramka]

[i]Autorzy są pracownikami Europejskiego Centrum Doradztwa i Dokumentacji Podatkowej[/i]