Nowe zasady odzyskiwania VAT od nieściągalnych wierzytelności są łagodniejsze od dotychczasowych. W praktyce skorzystanie z ulgi na złe długi wcale nie jest jednak proste.

[srodtytul]Jakie wierzytelności korygujemy[/srodtytul]

Podatnik może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, tzn. nie uregulowano jej w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Korekta może być jednak dokonana wyłącznie przy spełnieniu ściśle określonych w przepisach warunków. Przede wszystkim nasz kontrahent w momencie dostawy nie może być w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Co więcej, również na dzień korekty zarówno wierzyciel, jak i dłużnik muszą być zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. Korekty nie można również dokonać, gdy wierzytelności zostały zbyte.

Biorąc pod uwagę, że bardzo często niedokonywanie zapłaty przez partnerów biznesowych jest wynikiem ich bankructwa, możliwe, iż VAT od części nieuregulowanych w ciągu pół roku wierzytelności nie będzie mógł być odzyskany z uwagi na niespełnienie wspomnianych warunków. Dodatkowo brak jest możliwości skorygowania VAT w przypadku wierzytelności od podmiotów, które nie posiadają statusu podatnika. To również ogranicza zastosowanie nowych przepisów.

[srodtytul]Zamiast pięciu dwa lata[/srodtytul]

Ustawodawca ograniczył okres, w którym można dokonać korekty. Obniżenie należnego VAT jest możliwe jedynie dla wierzytelności, w odniesieniu do których nie upłynęły dwa lata, licząc od końca roku, w którym wystawiono fakturę.

Przepisy dotyczące ulgi na złe długi obowiązujące przed 1 grudnia 2008 r. pozwalały na dokonanie korekty w odniesieniu do wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, w ciągu pięciu lat, licząc od początku roku, w którym wystawiona została faktura.

Takie wierzytelności sprzed 2006 r. nie mogą – w obecnym stanie prawnym – być skorygowane. Poprzednio obowiązujące przepisy wymagały bowiem, aby dłużnik został zawiadomiony o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnych. Korekta VAT mogła być dokonana w rozliczeniu za okres następujący po miesiącu, w którym dłużnik otrzymał zawiadomienie. Jeśli takie zawiadomienie nie zostało wysłane, oznacza to niestety brak możliwości skorygowania VAT według starych zasad, bo dłużnik musiałby otrzymać je w październiku, żeby podatnik mógł skorygować VAT w deklaracji za listopad, stosując stare zasady.

Przepisy zostały w ten sposób skonstruowane, by zagwarantować, że wraz z obniżeniem VAT należnego zmniejszona została wartość odliczonego VAT przez dłużnika. Dlatego wierzyciel został zobowiązany do zawiadomienia dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego.

Pamiętajmy, że korygować można będzie dopiero po upływie 14 dni od dnia, w którym dłużnik otrzymał zawiadomienie. Dlatego w odniesieniu do faktur z 2006 r. podatnicy muszą w grudniu tego roku posiadać potwierdzenie, że dłużnik to zawiadomienie otrzymał. Dopiero gdy po 14 dniach od otrzymania takiego zawiadomienia dłużnik nie ureguluje należności w jakiejkolwiek formie, możliwe będzie dokonanie korekty.

Dodatkowym warunkiem dokonania korekty, który może w praktyce znacznie utrudnić skorzystanie z tej możliwości, jest uzyskanie przez wierzyciela potwierdzenia odbioru zawiadomienia przez dłużnika. Wystarczające w tym przypadku wydaje się nadanie zawiadomienia pocztą „za potwierdzeniem odbioru”, czyli tzw. zwrotka.

[srodtytul]W którym miesiącu[/srodtytul]

Korekta VAT dokonywana jest w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym upłynął 14-dniowy termin od otrzymania przez dłużnika stosownego zawiadomienia, nie wcześniej jednak niż w okresie, w którym wierzyciel uzyskał potwierdzenie odbioru zawiadomienia przez dłużnika. Takie brzmienie przepisów dodatkowo utrudnia praktyczne rozliczenie korekt. Podatnik musi bowiem śledzić nie tylko datę, w której otrzymał potwierdzenie odbioru zawiadomienia przez dłużnika, ale musi również znać datę, w której dłużnik to zawiadomienie otrzymał i obliczyć, kiedy upływa 14 dni od tego momentu.

Przepisy regulują również sytuację, gdy dłużnik po dokonaniu korekty VAT przez wierzyciela ureguluje niezapłaconą fakturę. Wówczas konieczne będzie skorygowanie podatku należnego uprzednio obniżonego na bieżąco, tj. w rozliczeniu za okres, w którym uregulowano należność.

[srodtytul]Obowiązki dłużnika [/srodtytul]

Równolegle dłużnicy zostali zobowiązani do odpowiedniego pomniejszenia odliczonego VAT w związku z korektą podatku dokonaną przez wierzyciela. Dłużnik powinien skorygować swoje rozliczenia podatku VAT w ciągu 14 dni od otrzymania zawiadomienia od wierzyciela i nieuregulowania w tym terminie należności. Dłużnik musi skorygować podatek poprzez korektę deklaracji, w której został odliczony podatek. W przypadku gdy po takiej korekcie dłużnik jednak zapłaci wierzycielowi, ma on prawo do dokonania korekty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym uregulował dług. W przypadku częściowego uregulowania należności podatek naliczony może zostać zwiększony w odniesieniu do tej części. ?

[i]Autorka jest doradcą podatkowym w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy[/i]

[ramka][b]Konieczne zawiadomienie [/b]

Dysponowanie potwierdzeniem odbioru zawiadomienia nie jest jedynym wymogiem formalnym. Podatnik jest bowiem zobowiązany wraz z deklaracją podatkową, w której dokonuje korekty podatku należnego, zawiadomić o korekcie właściwy urząd skarbowy wraz z podaniem kwot korekty. Jednocześnie, w ciągu siedmiu dni od dokonania korekty istnieje obowiązek zawiadomienia dłużnika o tej czynności, przy jednoczesnym wysłaniu zawiadomienia do właściwego urzędu skarbowego. [/ramka]

[ramka][b]Uwaga [/b]

Faktury wystawione w 2006 r. można skorygować tylko do końca 2008 r., czyli w deklaracji za grudzień.[/ramka]

[ramka][b]GPP>przykład[/b]

Gdy dłużnik otrzyma zawiadomienie 12 stycznia, zaś potwierdzenie odbioru zawiadomienia dotrze do wierzyciela dopiero 5 lutego, korekta będzie mogła zostać dokonana w rozliczeniu za luty, mimo że 14 dni upłynęło w styczniu i podatnik dysponował potwierdzeniem odbioru przed terminem złożenia deklaracji za styczeń.[/ramka]

[ramka][b]GPP>ważne [/b]

Do skorzystania z ulgi na złe długi nie są uprawnieni podatnicy, pomiędzy którymi istnieją powiązania m.in. o charakterze kapitałowym, majątkowym i rodzinnym, o których mowa w art. 32 ust. 2 ustawy o VAT.[/ramka]