[b]Tak wynika z uchwały siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 maja 2008 r. (I FPS 8/07).[/b]
[srodtytul]Zobowiązanie nie wygasło[/srodtytul]
Z wnioskiem o rozstrzygnięcie tego zagadnienia prawnego wystąpił do NSA sąd orzekający w sprawie spółki Rafin. W deklaracji VAT za październik 2004 r. wykazała ona zobowiązanie podatkowe w wysokości kilkudziesięciu tysięcy złotych. Odpowiednia kwota wpłynęła w terminie na rachunek urzędu skarbowego. Problem w tym, że na mocy umowy cywilnoprawnej wpłaciła ją inna spółka, informując na przelewie, że jest to kwota przekazana w imieniu firmy Rafin. Urząd zwrócił się do niej z pytaniem, dlaczego przekazała podatek za inną firmę. Nie otrzymał jednak żadnej odpowiedzi. W konsekwencji uznał, że zobowiązanie podatkowe spółki Rafin nie wygasło, bo wpłata przez osobę trzecią nie powoduje takiego skutku.
Sprawa trafiła więc do Izby Skarbowej we Wrocławiu. Ta podtrzymała stanowisko urzędu skarbowego. Podkreśliła, że obowiązek zapłaty podatku ma charakter osobisty – wpłaty powinien więc dokonać podatnik. Tak samo uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu.
W skardze kasacyjnej spółka Rafin zwróciła uwagę, że z art. 59 § 1 pkt 1 ordynacji podatkowej nie wynika, że podatek musi być zapłacony przez podatnika. Jej zdaniem do wygaśnięcia zobowiązania wystarczy więc, że podatek wpłynie na konto urzędu. Nie ma natomiast znaczenia, kto przekaże odpowiednią kwotę.
[srodtytul]Różne wyroki[/srodtytul]
Rozpatrujący tę sprawę skład NSA stwierdził rozbieżności w orzecznictwie. Zwrócił się więc o ich rozstrzygnięcie w poszerzonym składzie. Ten przyznał rację organom podatkowym. Sąd wskazał, że zapłata podatku przez osobę trzecią nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania. Jako argumenty wskazał między innymi podstawowe definicje zawarte w ordynacji podatkowej.
[srodtytul]Nie przez osobę trzecią[/srodtytul]
NSA podkreślił, że zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego. Z tego wyraźnie wynika, że jest to obowiązek o osobistym charakterze. Za taką interpretacją przemawia istota stosunku zobowiązaniowego w prawie podatkowym.
Sąd zwrócił uwagę na art. 60 ust. 1 pkt 2 ordynacji podatkowej. Zgodnie z nim za termin zapłaty podatku w obrocie bezgotówkowym uważa się dzień obciążenia rachunku bankowego podatnika na podstawie polecenia przelewu. Jest więc w nim wyraźnie mowa o koncie podatnika. Wskazuje to, że pieniądze nie mogą być przekazane przez osobę trzecią.
NSA podkreślił jednak, że takie same zasady obowiązują, gdy płaci się gotówką. Przemawia za tym wykładnia systemowa, przede wszystkim regulacje dotyczące nadpłaty. Nie przewidują one bowiem możliwości jej zwrotu osobom trzecim. Na taką interpretację wskazują także przepisy o odpowiedzialności podatnika. To przecież on odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania podatkowe.
[ramka][b]Powierzone pieniądze[/b]
NSA podkreślił, że uchwała nie wyklucza możliwości faktycznej zapłaty podatku przez tzw. posłańca. Chodzi o sytuację, w której ktoś wpłaca jako podatek powierzone mu w tym celu pieniądze. Typowy przykład to wpłacenie przez pracownika podatku w imieniu firmy. W takiej sytuacji nie ma wątpliwości, że zobowiązanie podatkowe wygasa. W sensie prawnym należy wtedy bowiem uznać, że wpłaty dokonał podatnik.[/ramka]
