Problemem jest fakt, że od pewnego czasu praktyka organów podatkowych jest całkowicie odmienna od stanowiska sądów. Z orzecznictwa wynika, że premie pieniężne nie podlegają VAT. Nie ma więc potrzeby do ich wartości doliczać 22 proc. podatku. Ponadto nie należy ich dokumentować fakturą.
Fiskus uważa inaczej. Według niego jest to usługa w rozumieniu ustawy o VAT i podlega ona opodatkowaniu według stawki podstawowej. Na taki sposób rozumienia przepisów wskazują interpretacje opublikowane na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. O tym, że jest to istotny problem, świadczy ich liczba. Tylko w tym roku udzielono tysiąc odpowiedzi dotyczących premii pieniężnych.
[srodtytul]Znają odpowiedź, ale pytają[/srodtytul]
Nie można się dziwić firmom, że zadają pytania, nawet jeśli mogą znaleźć kilkaset odpowiedzi dotyczących ich problemu. Tylko uzyskanie odpowiedzi w swojej sprawie daje bowiem ochronę, na wypadek gdyby organy podatkowe zmieniły zdanie. W każdej chwili mogą przecież przestać ignorować orzecznictwo i uznać, że premie pieniężne jednak nie podlegają VAT. To byłby poważny problem przede wszystkim dla firm, które wypłacały je na podstawie otrzymanych faktur. Skoro bowiem czynność ta nie jest opodatkowana, to od 1 stycznia tego roku faktura ją dokumentująca nie daje prawa do odliczenia. Wtedy to zmieniła się bowiem ustawa o VAT i uchylono zasadę, że po zapłaceniu za fakturę dokumentującą czynność nieopodatkowaną odliczenie jest możliwe.
[srodtytul]Pięć lat niepewności[/srodtytul]
Dostawcy sieci handlowych, którzy nie posiadają indywidualnej interpretacji, muszą mieć świadomość, że w ciągu pięciu lat mogą zostać skontrolowani. Wtedy fiskus może już reprezentować stanowisko, że przyznanie premii nie jest usługą w rozumieniu VAT. To oznacza, że od 1 stycznia 2008 r. firma nie miała prawa odliczać VAT z niepotrzebnie wystawionych przez odbiorców faktur.
[srodtytul]Argumenty organów podatkowych[/srodtytul]
Najnowszym przykładem interpretacji w sprawie premii pieniężnych jest[b] pismo Izby Skarbowej w Poznaniu z 29 października 2008 r. (nr ILPP2/443-698/08-2/AD).[/b] Według wnioskodawcy osiągnięcie przez nabywcę towarów określonej wielkości obrotów z danym sprzedawcą nie jest usługą w rozumieniu ustawy o VAT. To oznacza, że wypłacony bonus nie jest wynagrodzeniem za świadczenie usług i powinien być udokumentowany notą obciążeniową bądź uznaniową (w zależności od umowy).
Izba skarbowa nie zgodziła się z taką wykładnią. Tłumaczy, że zdarzają się sytuacje, kiedy premia pieniężna jest wypłacana z tytułu dokonywania przez nabywcę zakupów określonej wartości czy ilości towarów w określonym czasie, a bonus nie jest związany z żadną konkretną dostawą. Wtedy należy uznać, że wypłacona kwota związana jest z określonymi zachowaniami nabywcy, a zatem ze świadczeniem przez niego usług. Podlegają one opodatkowaniu na ogólnych zasadach. Świadczeniem usług jest bowiem każde zachowanie się podmiotu, które niekoniecznie polega na fizycznym wykonaniu jakiejś czynności lub podjęciu działania. Izba uznała więc, że otrzymanie premii jest rodzajem wynagrodzenia za określone zachowanie się nabywcy w stosunku do sprzedawcy.
[srodtytul]Kupowanie to nie usługa[/srodtytul]
Sądy zupełnie inaczej patrzą na ten problem. Przykładem jest orzeczenie[b] NSA z 6 lutego 2007 r. (I FSK 94/06)[/b]. Sąd stwierdził w nim, że za niedopuszczalne należy uznać dwukrotne opodatkowanie VAT transakcji sprzedaży: raz – dostawy towarów jako sprzedaży, drugi raz – zakupu towaru jako usługi. Pokreślił, że za usługę w rozumieniu ustawy o VAT nie można uznać osiągnięcia obrotów w wysokości określonej umownie. Premia wypłacona przez sprzedawcę w razie osiągnięcia określonego progu obrotów nie jest więc dla nabywcy wynagrodzeniem za świadczone usługi.
[srodtytul]Duże ryzyko[/srodtytul]
Ryzyko podatkowe związane z premiami pieniężnymi jest więc duże. Niestety nie zawsze można go uniknąć poprzez uzyskanie interpretacji. W praktyce mogą się bowiem zdarzyć sytuacje, kiedy to sieć handlowa otrzyma interpretację, że powinna wystawiać faktury, podczas gdy dostawca będzie w posiadaniu odpowiedzi, że premie pieniężne powinny być dokumentowane notą księgową.
[ramka][b]Co to jest usługa[/b]
[b]Ustawa o VAT bardzo szeroko definiuje usługę. Zgodnie z nią przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:[/b]
- przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
- zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
- świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu albo nakazem wynikającym z mocy prawa.Sądy zwracają uwagę, że chodzi tylko o świadczenie, które nie jest dostawą towarów. Osiągnięcie określonego w umowie poziomu obrotów nie wypełnia tej definicji, ponieważ transakcja ta jest już opodatkowana jako sprzedaż. [/ramka]
[ramka][b]Uwaga [/b]
Nowelizacja ustawy o VAT, która weszła w życie 1 stycznia, spowodowała, iż błędnie wystawiona faktura dokumentująca czynność nieopodatkowaną nie daje już prawa do odliczenia nawet po jej zapłaceniu. To znacznie zwiększyło ryzyko związane z udzielaniem premii pieniężnych.[/ramka]
