O zasadach jego rozliczania mówi [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=182297]ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. DzU z 2006 r. nr 121, poz. 844 ze zm.)[/link].

[srodtytul]Od czego podatek... [/srodtytul]

Podatkiem od nieruchomości są obciążone:

- grunty;

- budynki lub ich części;

- budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Opodatkowaniu nie podlegają m.in. użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

Ponadto podatnicy mogą korzystać z różnych zwolnień, wynikających zarówno z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, jak również z odrębnych przepisów (np. dotyczących specjalnych stref ekonomicznych) lub uchwał rad gmin.

Podstawowe pojęcia stosowane w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych (takie jak budynek, budowla czy działalność gospodarcza) zdefiniowane są w art. 1a w słowniczku.

[srodtytul]...ile wyniesie...[/srodtytul]

Jak wyliczyć podstawę opodatkowania? Dla:

- gruntów – bierze się pod uwagę powierzchnię,

- budynków lub ich części – podstawą opodatkowania jest powierzchnia użytkowa,

- dla budowli (oraz ich części) związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – podstawą jest wartość stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji podatkowej, ustalona na 1 stycznia roku podatkowego, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych – ich wartość z 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego. Jeżeli budowle lub ich części zostały ulepszone, podstawę opodatkowania stanowi ich wartość rynkowa ustalona na 1 stycznia roku podatkowego następującego po roku, w którym przeprowadzono ulepszenie.

Stawki podatku uchwala każdego roku rada gminy, natomiast ustawa o podatkach i opłatach lokalnych zawiera wyłącznie ich maksymalne granice.

Obowiązek podatkowy powstaje z reguły od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaszły okoliczności uzasadniające jego powstanie (np. kupno nieruchomości).

[srodtytul]...i kogo obciąża [/srodtytul]

Podatek od nieruchomości mogą płacić zarówno zakłady zagranicznych przedsiębiorców, ich przedstawicielstwa i oddziały, jak również spółki przez nich utworzone. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych podatnikiem są:

- właściciele;

- posiadacze samoistni (czyli posiadacze, którzy władają faktycznie jak właściciele; pojęcie to nie obejmuje posiadaczy zależnych, takich jak użytkownik, najemca, dzierżawca, którzy mają władztwo nad cudzą rzeczą);

- użytkownicy wieczyści gruntów;

- posiadacze nieruchomości oraz obiektów budowlanych (jak również ich części), stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego (pod pewnymi warunkami).

Tym samym co do zasady najemcy czy dzierżawcy nieruchomości nie stają się podatnikami podatku od nieruchomości, z wyłączeniem sytuacji gdy nieruchomości są własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

Jeżeli nieruchomość jest współwłasnością dwóch firm, obowiązek podatkowy, co do zasady, ciąży na nich solidarnie. Zapłata przez jedną zwalnia drugą.

Wyjątkiem od tej zasady jest wyodrębnienie własności lokali. Wówczas obowiązek podatkowy od gruntu oraz części budynku stanowiących współwłasność ciąży na właścicielach lokali w zakresie odpowiadającym częściom ułamkowym wynikającym ze stosunku powierzchni użytkowej lokalu do powierzchni użytkowej całego budynku.

[srodtytul]Deklaracja do urzędu [/srodtytul]

Dla celów wymiaru i poboru tej daniny organy podatkowe prowadzą ewidencję podatkową nieruchomości. Podatek jest wymierzany na podstawie deklaracji. Przedsiębiorcy zagraniczni prowadzący działalność w Polsce składają je na zasadach ogólnych, tzn. na dany rok podatkowy do 15 stycznia, a w przypadku gdy obowiązek podatkowy powstał po tym dniu – w terminie 14 dni od zaistnienia okoliczności uzasadniających jego powstanie. Deklaracje składa się organowi podatkowemu właściwemu ze względu na miejsce położenia nieruchomości (wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta).

Obowiązek składania deklaracji na podatek od nieruchomości dotyczy również podatników korzystających ze zwolnień na mocy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Wzór deklaracji określa rada gminy.

Podatek obliczony w deklaracji należy wpłacać bez wezwania do 15 każdego miesiąca, w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, na rachunek bankowy gminy.

Jeżeli w trakcie roku zaistniało zdarzenie mające wpływ na wysokość podatku, należy go obniżyć lub podwyższyć od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło. Podatnik musi też skorygować deklarację (wraz z pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty) w terminie 14 dni od zaistnienia tego zdarzenia.

[ramka][b]Lepsza gmina, gdzie niższe stawki [/b]

Stawki podatku uchwala każdego roku rada gminy. Są one zróżnicowane w zależności od kategorii nieruchomości i od tego, czy jest używana dla celów działalności gospodarczej, czy nie. Ustawa zawiera wyłącznie maksymalne granice stawek. Daje też gminie prawo ich różnicowania ze względu na np. lokalizację, stan techniczny czy rodzaj prowadzonej działalności. Jest to ważny czynnik optymalizacji podatkowej, który przedsiębiorca zagraniczny powinien brać pod uwagę przy wyborze miejsca działalności. Może się bowiem okazać, że prowadzenie firmy w gminie, która przyznaje jako zachętę do inwestowania znaczną obniżkę stawki podatku od nieruchomości, może spowodować obniżenie kosztów działalności. [/ramka]

[ramka][b]Pamiętaj o karach[/b]

Nie należy bagatelizować obowiązku płacenia podatku od nieruchomości oraz składania deklaracji. Za jego nieprzestrzeganie grozi bowiem odpowiedzialność karna skarbowa. [/ramka]

[ramka][b]Decyduje ustawa podatkowa[/b]

Zgodnie z art. 21 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne podstawę wymiaru podatków stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków, prowadzonej przez starostów. Jednak dane zawarte w tej ewidencji pozwalają ustalić jedynie właściciela lub władającego gruntem, natomiast nie wskazują, kto jest podatnikiem podatku od nieruchomości. Decyduje o tym ustawa o podatkach i opłatach lokalnych. [/ramka]

[i]Donata Koreń jest konsultantką w zespole Global Compliance Services w biurze krakowskim firmy PricewaterhouseCoopers

Jan Wacławek jest starszym menedżerem, doradcą podatkowym w zespole Global Compliance Services w biurze warszawskim firmy PricewaterhouseCoopers[/i]