Jak opodatkować usługi dla unijnych kontrahentów

Jednym z rozwiązań stosowanych przez unijnych przedsiębiorców jest dostarczanie polskim usługodawcom towarów (komponentów), które po przetworzeniu (złożeniu, uszlachetnieniu, przepakowaniu itp.) sprzedawane są finalnym odbiorcom w UE. Aby uprościć ten obrót, przepisy dotyczące VAT przewidują szczególne zasady opodatkowania.

[srodtytul]Gdy towar wraca...[/srodtytul]

Przemieszczenie z jednego z krajów UE do Polski towarów należących do podatnika z UE jest co do zasady opodatkowane VAT jako tzw. wewnątrz-wspólnotowe nabycie towarów (WNT). W takim przypadku zagraniczny podatnik zobowiązany jest do zarejestrowania się do celów VAT w Polsce i do rozliczenia tutaj należnego podatku.

Od tej zasady są jednak wyjątki. Wymienia je art. 12 ust. 1 ustawy o VAT. Punkt 6 tego przepisu mówi, że z WNT nie mamy do czynienia, gdy na przywożonych przez podatnika z UE towarach mają w Polsce zostać wykonane usługi (dla tego podatnika). Warunkiem jest jednak, aby towary były niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od wykonania usługi, z powrotem przemieszczone na terytorium państwa, z którego pierwotnie je wywieziono.

[ramka][b]Przykład[/b]

Spółka z siedzibą w Niemczech zleciła polskiemu przedsiębiorcy zmontowanie dostarczonych mu komponentów w gotowe produkty. Polski przedsiębiorąca po wykonaniu usługi odsyła towary z powrotem do Niemiec. Wysyłka realizowana jest w ciągu 30 dni od wykonania usługi. Niemiecka spółka nie będzie zobowiązana do zarejestrowania się i rozliczenia WNT w Polsce.[/ramka]

[srodtytul]...i gdy jedzie dalej[/srodtytul]

Praktyka obrotu wskazuje, że zagraniczni przedsiębiorcy zlecający usługę uszlachetniania często nie są zainteresowani powrotnym przywozem przetworzonych towarów na terytorium swojego kraju, lecz mają one trafić bezpośrednio do innych państw Unii. W takim przypadku, z uwagi na niespełnienie warunku powrotnego wywozu towarów do kraju ich pochodzenia, wyłączona jest możliwość zastosowania wspomnianego wcześniej rozwiązania. [b]Jeżeli przetworzone produkty mają być przedmiotem dostawy do innego kraju UE, to unijny zleceniodawca musi liczyć się z tym, że ich przywóz do Polski będzie traktowany jako WNT.[/b]

Wyjątkiem od tej zasady może być wyłączenie przewidziane w art. 12 ust. 1 pkt 5 ustawy VAT. Zgodnie z nim za WNT nie uznaje się przemieszczenia do Polski towarów, które mają być przedmiotem wewnątrz-wspólnotowej dostawy dokonanej przez unijnego podatnika na terytorium państwa członkowskiego, z którego są one przemieszczane do Polski. Warunkiem jest jednak, aby od momentu, w którym towary przemieszczono na terytorium naszego kraju, do momentu opuszczenia przez te towary terytorium Polski nie upłynęło więcej niż 90 dni. W takim przypadku nie będzie miała żadnego znaczenia ani data wykonania usługi uszlachetniania, ani kraj przeznaczenia, do którego trafiają towary.

[srodtytul]Świadczenie usług[/srodtytul]

Zgodnie z ogólną zasadą przewidzianą w ustawie o VAT usługi na ruchomym majątku rzeczowym są opodatkowane w miejscu, gdzie są faktycznie wykonywane. W konsekwencji usługi przetwarzania lub uszlachetniania wykonywane w Polsce są, z reguły, tutaj też opodatkowane. Polski usługodawca zobowiązany jest do wystawienia faktury zawierającej polski VAT.

Jednak ogólne zasady opodatkowania powodowałyby po stronie podatnika unijnego konieczność ubiegania się o zwrot zapłaconego w Polsce VAT. Z uwagi na czasochłonne procedury, w praktyce mogące trwać nawet kilka lat, rozwiązanie takie powodowałoby znaczne ograniczenia w unijnym obrocie. Przepisy dotyczące VAT przewidują więc szczególne zasady opodatkowania tego rodzaju usług. Jeżeli spełnione są określone warunki, usługi te mogą być opodatkowane w kraju usługobiorcy. Polski usługodawca wystawia w takim przypadku fakturę bez polskiego VAT. Zasady te będą stosowane, jeśli:

- usługa świadczona jest na rzecz podatnika z UE, który podał usługodawcy numer, pod którym jest zarejestrowany do celów VAT w innym niż Polska kraju UE,

- towary powinny niezwłocznie, najpóźniej w terminie 30 dni od wykonania usługi, być wywiezione z Polski.

W przypadku usług nie ma znaczenia, czy towary po ich przetworzeniu wywożone są do kraju, z którego pierwotnie przyjechały, czy też do jakiegokolwiek innego kraju.

[ramka][b]Przykład[/b]

Niemiecka spółka zleca polskiemu przedsiębiorcy pakowanie swoich wyrobów. Po wykonaniu usługi towary w terminie 30 dni dystrybuowane są do różnych państw UE. Spółka niemiecka podała polskiemu usługodawcy numer, pod którym jest zarejestrowana do celów VAT w Niemczech. Polska firma może wystawiać faktury bez naliczania VAT. Usługa zostanie opodatkowana przez zleceniodawcę w Niemczech zgodnie z obowiązującymi tam zasadami.[/ramka]

Warto wspomnieć, że planowana nowelizacja ustawy o VAT zakłada zmianę warunków, które pozwolą aby usługę uszlachetniania uznać za opodatkowaną w kraju usługobiorcy.

[srodtytul]Gdy jest kłopot z kwalifikacją czynności[/srodtytul]

Problem, jaki często mają przedsiębiorcy, to sytuacja, w której w ramach przetwarzania wykorzystywane są nie tylko komponenty i surowce dostarczone przez zagranicznego zleceniodawcę, ale również te kupione przez polskiego podatnika świadczącego usługę.

Organy podatkowe często odwołują się w takiej sytuacji do kwalifikacji czynności wynikającej z klasyfikacji statystycznych (PKWiU) oraz do treści umów o świadczenie usług. Istotne znaczenie może mieć również udział materiałów własnych świadczącego usługę w stosunku do materiałów powierzonych [b](patrz postanowienie Izby Skarbowej w Gdańsku z 4 lutego 2005 r., PI/005-179/05/CIP/01).[/b]

[i]Autor jest radcą prawnym w kancelarii Lovells[/i]