Na taką pomoc mogą liczyć tylko firmy planujące realizację nowych inwestycji, a także nowo powstałe małe przedsiębiorstwa. Nie mogą jednak działać w branżach wyłączonych ze wsparcia, tj. m.in. w sektorach: rolnictwa, rybołówstwa, hutnictwa żelaza i stali, górnictwa węgla oraz włókien syntetycznych.

Zasady przyznawania pomocy określone zostały w rozporządzeniu Rady Ministrów z 17 czerwca 2008 r. w sprawie udzielania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc regionalną (DzU nr 116, poz. 734), które weszło w życie 17 lipca 2008 r. Rozporządzenie to stanowi reaktywację wcześniejszych przepisów o instrumentach pomocy publicznej tego typu i będzie obowiązywało do końca aktualnego okresu programowania Unii Europejskiej, czyli do 31 grudnia 2013 r.

Ulga w spłacie zobowiązań podatkowych może być udzielona w różnych formach. Rozporządzenie wymienia ich zamknięty katalog obejmujący:

- odroczenie terminu płatności podatku,

- rozłożenie zapłaty podatku na raty,

- odroczenie lub rozłożenie na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami,

- umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej.

Wsparcie na inwestycje musi spełniać wszelkie unijne wymagania dotyczące pomocy regionalnej. Przede wszystkim należy podkreślić, że nie każdy projekt inwestycyjny będzie kwalifikował się do otrzymania pomocy. Wspierane będą bowiem jedynie takie przedsięwzięcia, które spełniają definicję nowej inwestycji. Rozumiana jest ona jako inwestycja polegająca na utworzeniu nowego lub rozbudowie istniejącego przedsiębiorstwa, dywersyfikacji produkcji poprzez wprowadzenie nowych dodatkowych produktów bądź na zasadniczej zmianie dotyczącej całościowego procesu produkcyjnego.

Inwestycja nie może być rozpoczęta przed złożeniem do właściwego urzędu skarbowego wniosku o udzielenie ulgi. Oznacza to, że wcześniej inwestor nie może podjąć w ramach projektu żadnych prac budowlanych ani nawet prawnie wiążących zobowiązań do zamówienia urządzeń czy maszyn. Dodatkowym warunkiem udzielenia pomocy na nową inwestycję jest także zobowiązanie się przedsiębiorcy do pokrycia co najmniej 25 proc. jej kosztów ze środków własnych, tzn. niepochodzących w żaden sposób z pomocy publicznej.

Pomoc może być obliczana w odniesieniu do kosztów inwestycji lub na podstawie dwuletnich kosztów wynagrodzenia pracowników nowo zatrudnionych w związku z realizacją przedsięwzięcia. Jest to rozwiązanie korzystne, gdyż pozwala wnioskodawcy wybrać koszty, które są dla niego wyższe, i w ten sposób zmaksymalizować kwotę przyznanej pomocy. Należy przy tym pamiętać, że w przypadku kalkulacji pomocy na podstawie nakładów inwestycyjnych konieczne jest zagwarantowanie utrzymania danej inwestycji w regionie przez co najmniej pięć lat od dnia jej zakończenia (trzy lata dla małych i średnich przedsiębiorstw). Natomiast jeśli pomoc publiczną obliczalibyśmy na bazie kosztów wynagrodzenia, wówczas mamy obowiązek utrzymać nowo utworzone miejsca pracy przez podobny okres co najmniej pięciu lat licząc od daty ich utworzenia (trzy lata dla małych i średnich przedsiębiorstw).

Przedsiębiorstwo planujące nową inwestycję, które spełni wszystkie warunki określone w rozporządzeniu, może ubiegać się o wymienione wcześniej ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych. Ich kwota nie może jednak przekroczyć maksymalnej wartości, tj. odpowiednio 30, 40 lub 50 proc. kosztów kwalifikujących się do wsparcia w zależności od regionu, w którym projekt będzie realizowany. Małe i średnie przedsiębiorstwa niedziałające w sektorze transportu, zgodnie z ogólnymi przepisami Unii Europejskiej o pomocy regionalnej, mogą liczyć na dodatkowe 20 proc. (małe firmy) lub 10 proc. (średnie firmy).

Dobra wiadomość: dzięki rozporządzeniu pomoc na realizację nowych inwestycji w postaci ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, co do zasady, nie wymaga notyfikacji Komisji Europejskiej, co znacząco przyśpiesza proces jej przyznawania. Z obowiązku tego nie są jednak zwolnione duże projekty inwestycyjne o wartości przekraczającej 50 mln euro.

Po wcześniejszej akceptacji Komisji Europejskiej z pomocy w ramach nowego rozporządzenia Rady Ministrów będą mogły skorzystać także nowo powstałe małe przedsiębiorstwa, jeśli od dnia ich utworzenia upłynęło nie więcej niż pięć lat. Wówczas maksymalna intensywność pomocy wynosić będzie od 25 do 40` proc., w zależności od lokalizacji przedsiębiorstwa oraz rodzaju kosztów.

Wsparcie w formie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych kumuluje się z innymi rodzajami pomocy regionalnej w odniesieniu do tej samej inwestycji i nie może przekroczyć pewnych pułapów określonych dla poszczególnych województw. W praktyce oznacza to, że pomoc w formie ulg określonych w rozporządzeniu może stanowić atrakcyjne uzupełnienie dofinansowania uzyskiwanego np. w ramach dotacji z funduszy unijnych.

Małgorzata Deptuła jest konsultantemRafał Pulsakowski menedżerem w Zespole Pomocy Publicznej PricewaterhouseCoopers

Rozporządzenie ułatwiło przedsiębiorcom ubieganie się o pomoc publiczną w sytuacji przejściowych problemów finansowych lub zaległości wobec fiskusa. Nie zapominajmy jednak, że podstawą do udzielenia tej pomocy jest przede wszystkim złożenie wniosku do organu podatkowego wraz z uzasadnieniem „ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego”. Tak wynika z ordynacji podatkowej, na podstawie której wydane zostało nowe rozporządzenie. Zatem to, czy przedsiębiorcy będą mogli skorzystać ze wsparcia, w dużej mierze będzie zależało od przekonania urzędu skarbowego, który taką pomoc będzie przyznawać. Z dotychczasowej praktyki w zakresie udzielania takiego rodzaju wsparcia wynika, że urzędy dość niechętnie stosowały przepisy umożliwiające udzielenie firmom pomocy w formie ulg podatkowych, a decyzje przez nie wydawane miały charakter uznaniowy. Czy w przypadku obecnego rozporządzenia będzie podobnie, pokaże nam najbliższa przyszłość.