Ustawa o VAT, opierając się na unijnych regulacjach (obecnie 112 dyrektywie), wprowadza wiele zwolnień dotyczących usług. Nie zawsze jednak implementowano je szczęśliwie. Jeden z przykładów to usługi edukacyjne. Są one zwolnione na podstawie poz. 7 w załączniku nr 4 do ustawy o VAT. Konstrukcja zwolnienia wskazuje, że dotyczy ono wszystkich usług wymienionych w grupowaniu 80 w PKWiU.

Z kolei zwolnienie z podatku usług edukacyjnych w przepisach wspólnotowych wynika z art. 132[b] dyrektywy Rady 2006/112/WE[/b] z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Zgodnie z ust. 1 tego przepisu państwa członkowskie stosują zwolnienie do usług kształcenia dzieci lub młodzieży, kształcenia powszechnego lub wyższego, kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania, łącznie ze świadczeniem usług i dostawą towarów ściśle z taką działalnością związanych, prowadzonych przez odpowiednie podmioty prawa publicznego lub inne instytucje działające w tej dziedzinie, których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie.

[srodtytul]Ograniczenia w dyrektywie...[/srodtytul]

Tak więc przepisy wspólnotowe wprowadzają ograniczenie podmiotowe w zakresie usług edukacyjnych. Zwolnione z VAT na podstawie tego przepisu pozostają bowiem jedynie usługi świadczone przez podmioty działające według przepisów prawa publicznego. Zwykle w zakresie zwolnienia będą mieściły się zatem usługi świadczone przez państwowe lub prywatne szkoły wyższe, szkoły średnie lub szczebla podstawowego, akademie nauk i tym podobne instytucje. Ze zwolnienia nie mogą jednak korzystać podmioty prowadzące komercyjne szkolenia nastawione na generowanie zysku. Usługi wykonywane przez te podmioty powinny być opodatkowane stawką podstawową.

[srodtytul]...ale nie w polskiej ustawie [/srodtytul]

Takiego ograniczenia nie wprowadzają polskie przepisy. Czy oznacza to, że każde szkolenie może być zwolnione z VAT? Nie ma wątpliwości, że do usług edukacyjnych, które powinny być objęte zwolnieniem, należy zaliczyć usługi świadczone przez szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadpodstawowe i ponadgimnazjalne, jak również szkoły wyższe. Działają one bowiem na podstawie przepisów [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=175841]ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.) lub ustawy z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (DzU nr 164, poz. 1365 ze zm.)[/link].

[b]Moim zdaniem zwolnienie z VAT nie powinno jednak dotyczyć szkoleń prowadzonych przez komercyjne firmy, np. w zakresie obsługi oprogramowania komputerowego albo kursów przygotowujących do egzaminów na studia. Usługi te nie są bowiem wykonywane przez podmioty działające na podstawie prawa publicznego.[/b]

Warto przypomnieć, że pierwotny projekt ustawy o VAT wprowadzonej w 2004 r. zawierał ograniczenie zakresu podmiotów, które mogą korzystać z omawianego zwolnienia. Ograniczenie to zostało jednakże wykreślone podczas dalszych prac nad ustawą.

[srodtytul]Gdy usługa jest częścią umowy...[/srodtytul]

Usługi szkoleniowe nie będą z reguły zwolnione z VAT w sytuacji, gdy stanowią część pewnej dostawy towarów czy też usługi. W przypadku gdy pełnią rolę pomocniczą do zasadniczej usługi czy też dostawy towarów, objęte będą taką jak ona stawką podatku (ewentualnie zwolnieniem). Zgodnie z metodologią klasyfikacji statystycznych, jeśli dana usługa objęta jest częścią większego kontraktu, należy określać dominujący charakter czynności i to on będzie wyznacznikiem tego, z jaką usługą faktycznie mamy do czynienia.

Zwolnienie z podatku VAT nie wystąpi przykładowo, gdy firma sprzedająca kompletne systemy informatyczne przeprowadza w ramach zawieranych umów szkolenia z ich obsługi. Wówczas szkolenia takie (nawet jeśli byłyby odrębnie fakturowane) powinny być opodatkowane stawką podstawową 22 proc. W takim wypadku oczywiście firmie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z przeprowadzeniem szkolenia.

[srodtytul]...albo doradztwem [/srodtytul]

Usługa może być opodatkowana także wtedy, gdy elementy przekazywanej wiedzy należy potraktować jako doradztwo. Jednak odróżnienie doradztwa od typowej usługi edukacyjnej nie jest proste i może być przedmiotem sporów z organami podatkowymi. Teoretycznie usługą doradztwa może być szkolenie z zakresu VAT przeprowadzone na zlecenie określonej firmy i uwzględniające jej operacje gospodarcze i problemy z rozliczeniem podatku. Mimo że formalnie można by taką usługę traktować jako doradztwo podatkowe, w praktyce takie zamknięte szkolenia (spotkania) uznawane są za usługi edukacyjne zwolnione z VAT.

[i]Autor jest doradcą podatkowym z Kancelarii Doradztwa Podatkowego Pama s.c.[/i]