Brak jest bowiem związku przyczynowo-skutkowego między wydatkami inwestycyjnymi poniesionymi na obcy środek trwały i przychodami spółki. Orzekł tak WSA w Gliwicach w wyroku 26 lutego 2008 r. (I SA/Gl 341/07).
Podatnik ponosił nakłady na wynajmowane hale produkcyjne. Traktował je jako inwestycję w obcym środku trwałym i amortyzował. Chciał jednak rozwiązać umowę najmu, a inwestycję przekazać wynajmującemu. Zapytał więc organ podatkowy, czy część wartości początkowej tej inwestycji niepokryta odpisami amortyzacyjnymi będzie kosztem uzyskania przychodów. Zdaniem podatnika utrata tytułu prawnego do inwestycji w obcym środku trwałym powinna być potraktowana jako strata.
Organy podatkowe stwierdziły jednak, że stanowisko podatnika jest nieprawidłowe. Ich zdaniem rozwiązanie umowy najmu spowoduje, że nie będzie związku przyczynowo-skutkowego między wydatkami inwestycyjnymi poniesionymi przez podatnika na obcy środek trwały i jego przychodami. Brak tego związku powoduje, że wydatki na inwestycję w części niezamortyzowanej nie podlegają zaliczeniu do kosztów podatkowych. Zdaniem organów strata powstaje w razie likwidacji inwestycji w obcym środku trwałym, natomiast rezygnacja z dalszego najmu obiektów w związku z rozwiązaniem umowy nie wiąże się z likwidacją inwestycji, lecz zaprzestaniem jej użytkowania.
Sąd zgodził się z twierdzeniami organów podatkowych. Orzekł, że brak jest podstaw do tego, aby wartość niezamortyzowanych nakładów w obcym środku trwałym mogła być zarachowana w ciężar kosztów uzyskania przychodów, jeśli podatnik zaprzestał prowadzenia działalności z wykorzystaniem tego środka trwałego.
Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Orzeczenie dotyczy rozliczenia niezamortyzowanej części inwestycji w obcym środku trwałym, jeśli następuje rozwiązanie umowy stanowiącej podstawę użytkowania tego środka (w tym wypadku najmu). Zagadnienie to doczekało się wielu niekorzystnych dla przedsiębiorców interpretacji organów podatkowych, potwierdzonych również w omawianym orzeczeniu. Sąd stwierdził w nim, że niezamortyzowana wartość inwestycji nie może być potraktowana jako strata i zaliczona do kosztów uzyskania przychodu. Nie w pełni umorzone inwestycje w obcym środku trwałym nie spełniają istotnej przesłanki uznania ich za koszt podatkowy, a mianowicie istnienia racjonalnego związku przyczynowo-skutkowego między poniesionymi kosztami i uzyskanym przychodem. Zdaniem sądu jedynie w razie faktycznej likwidacji, a więc gdy najemca przywróci przedmiot najmu do stanu poprzedniego, demontując poczynione inwestycje (dokonując ich rozbiórki, zniszczenia), uznaje się, że uczynił zadość warunkowi likwidacji środka trwałego, który pozwala na zaliczenie niezamortyzowanej wartości do kosztów podatkowych.
To niekorzystne dla podatnika orzeczenie WSA w Gliwicach jest już kolejną decyzją sądu. Taki sam wyrok wydał WSA w Gdańsku(orzeczenie z 6 czerwca 2007r., I SA/Gd 114/07). Warto jednak pamiętać o słusznym, jak się wydaje, i korzystnym dla podatnika wyroku WSA we Wrocławiu z 13 marca 2007r. (l SA/Wr 53/07). Sąd stwierdził w nim, że za likwidację uznaje się „nie tylko fizyczne unicestwienie środka trwałego, ale także przekazanie środka trwałego innemu podmiotowi czy to przez darowiznę, czy sprzedaż, zmianę metody prowadzenia działalności gospodarczej, likwidację środka trwałego w związku z jego zużyciem technicznym, technologicznym lub »moralnym«, wycofanie go z ewidencji środków trwałych”. Mając jednak na uwadze inne opinie organów podatkowych, przedsiębiorca, który zdecyduje się zaliczyć stratę związaną z niezamortyzowaną wartością inwestycji do kosztów firmy, może narazić się na spór z fiskusem.