W rozporządzeniu Rady Ministrów z 2 listopada 2007 r. (DzU nr 212, poz.1551) jest przepis dotyczący łódzkiej specjalnej strefy ekonomicznej. Mówi on, że można korzystać ze zwolnienia we wpłatach podatku dochodowego dopiero od dnia, kiedy będzie zainwestowana pełna kwota przewidziana w zezwoleniu i zostanie osiągnięty ustalony w nim poziom zatrudnienia. Często inwestycja jest prowadzona równolegle z uzyskiwaniem przychodów z innych świadczonych usług. Pełna kwota może być wydana przy dużych nakładach kapitałowych np. po 10 latach.

Czy dla firmy, która już działa i zostaje objęta zezwoleniem na działanie w strefie, takie podejście jest jedynym możliwym? Czy rzeczywiście może ona skorzystać z ulgi podatkowej po całkowitym zaangażowaniu kapitału inwestycyjnego? A co, jeśli będzie zbudowana nowa firma, która zainwestuje takie same środki? Czy może korzystać z przywilejów podatkowych od momentu pojawienia się dochodu do opodatkowania? A może przepis ten da się interpretować tak, że dotyczy on wszelkich działań i korzystanie z przywilejów podatkowych będzie odłożone w czasie?

Przepisy rozporządzenia w sprawie łódzkiej specjalnej strefy ekonomicznej zostały w 2007 r. znowelizowane w zakresie obejmowania obszarem strefy przedsiębiorstw lub ich zorganizowanych części. Po nowelizacji, w przypadku objęcia istniejącego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części granicami strefy, prawo do zwolnienia podatkowego z tytułu realizacji nowych inwestycji przysługuje „od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały poniesione wydatki inwestycyjne i został osiągnięty poziom zatrudnienia, określone w zezwoleniu, w okresie od dnia uzyskania zezwolenia aż do wyczerpania dopuszczalnej pomocy regionalnej”.

Dla przedsiębiorców, których inwestycja w strefie polega na budowie nowego przedsiębiorstwa (tzw. inwestycje greenfield), moment uzyskania prawa do zwolnienia podatkowego pozostał niezmieniony, tj. przysługuje ono od miesiąca poniesienia wydatków inwestycyjnych bądź rozpoczęcia ponoszenia kosztów pracy.

Zróżnicowanie warunków zwolnień dla przedsiębiorców realizujących nowe inwestycje w istniejących i w nowych zakładach wzbudziło wiele kontrowersji. Analizowany przepis nie jest jednoznaczny. Wydaje się jednak, że skoro zwolnienie przysługuje począwszy od dnia uzyskania zezwolenia, to dopuszczalna jest wykładnia, że przedsiębiorca, po spełnieniu warunków zezwolenia, ma prawo do zwolnienia również za wcześniejszy okres przed dniem jego uzyskania. Inne rozumienie przepisu powodowałoby, że zwolnienie podatkowe dla wielu przedsiębiorców, których zakłady zostałyby objęte terenem strefy, byłoby nieefektywne. Mogłoby się okazać, że po zakończeniu procesu inwestycyjnego zabraknie czasu na wykorzystanie przysługującego kredytu podatkowego.

Przy korzystaniu z przywilejów podatkowych trzeba rozgraniczyć działalność opodatkowaną i zwolnioną. Jak będzie w przypadku usług telekomunikacyjnych (większość urządzeń jako baza może być na terenie strefy, ale na terenie Polski jest sieć i przekaźniki, bez których nie da się prowadzić właściwej usługi)? Podobnie jest z usługami outsourcingu informatycznego (systemy komputerowe mają swoją bazę na serwerach na terenie strefy, ale przez przeglądarkę internetową można z nich korzystać u klienta, który jest poza strefą).

W przypadku prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności na i poza terenem strefy przepisy wskazują na konieczność organizacyjnego wydzielenia działalności zwolnionej (tj. wykonywanej na terenie strefy na podstawie zezwolenia) oraz określenia wielkości dochodu przypadającego na tę działalność. Zagadnienie komplikuje się przy usługach, których świadczenia ze względu na ich charakter (istotę) nie można ograniczyć wyłącznie do terenu strefy (np. usługi telekomunikacyjne).

Analiza przepisów strefowych prowadzi do wniosku, że dochód osiągnięty ze świadczenia takich usług powinien być opodatkowany w części, w jakiej powstaje na skutek działalności prowadzonej poza strefą (§ 5 ust. 4 rozporządzeń strefowych wskazuje, że przy ustalaniu wielkości dochodu zwolnionego należy w takiej sytuacji zastosować odpowiednio art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Aby precyzyjnie odpowiedzieć na pytanie, należałoby zbadać, jaka jest istota usługi i jaką rolę odgrywają aktywa podmiotu strefowego i ewentualni jego pracownicy poza terenem strefy. Stosownie do ich zaangażowania należałoby dokonać podziału dochodu.

Czy produkcja włóknin poliestrowych należy do sektora włókien syntetycznych nieobjętego zezwoleniem na działalność w strefie? Nie produkujemy włókien syntetycznych. Wykorzystujemy je jednak w produkcji, bo wykonujemy z nich włókninę.

Wyłączeniu ze zezwolenia na działalność w strefach podlega w szczególności produkcja w sektorze włókien syntetycznych w rozumieniu przepisów wspólnotowych dotyczących pomocy publicznej. Oznacza to, że produkcja włóknin z włókien syntetycznych powinna być zasadniczo dopuszczona na terenie strefy. Aby jednak móc udzielić ostatecznej odpowiedzi na pytanie, należy sprawdzić, czy realizowana działalność nie obejmuje procesów produkcyjnych wskazanych w definicji sektora włókien syntetycznych, zawartej w załączniku II do wytycznych w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007 – 2013 (2006/C 54/08).

Czy zakup samochodu ciężarowego służącego wyłącznie działalności gospodarczej w specjalnej strefie ekonomicznej korzysta z ulgi w podatku dochodowym? Spółka ma zezwolenie wydane w 2004 r.

Nabycie środków transportu stanowi koszt kwalifikujący się do objęcia pomocą dla przedsiębiorcy strefowego, z wyjątkiem przedsiębiorcy prowadzącego działalność w sektorze transportu. Jeśli przedsiębiorca nie prowadzi działalności w sektorze transportu, a samochód ciężarowy wykorzystywany będzie wyłącznie w związku z działalnością objętą zezwoleniem na prowadzenie działalności w strefie, wydatek na jego nabycie będzie zwiększał limit zwolnienia podatkowego.

Nie wiem, jak rozliczyć koszty inwestycji. O co chodzi w dyskontowaniu? Jakie przyjąć tam wartości? Czy muszę dyskontować wydatki co miesiąc?

Mechanizm dyskontowania wprowadzono w celu ujednolicenia wartości pieniądza w czasie zarówno dla wszystkich ponoszonych wydatków inwestycyjnych, jak i dla otrzymywanej pomocy publicznej (w tym wypadku zwolnienia podatkowego). Za moment, na który przeliczana jest wartość ponoszonych wydatków inwestycyjnych, przyjęto dzień uzyskania zezwolenia na działalność w specjalnej strefie ekonomicznej. Innymi słowy celem dyskontowania jest obliczenie, jaką wartość bieżącą (PV) na dzień uzyskania zezwolenia miałyby ponoszone wydatki inwestycyjne, a jaką uzyskiwane zwolnienie podatkowe.

Do dyskontowania poniesionych wydatków i otrzymanej pomocy publicznej (zwolnienia podatkowego) stosuje się stopę referencyjną dla Polski, opublikowaną w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich. Informację o obecnej stopie referencyjnej oraz stopach archiwalnych można znaleźć również na stronach internetowych Komisji Europejskiej oraz Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Obecna stopa referencyjna dla Polski, obowiązująca od 1 stycznia 2008 r., wynosi 6,42 proc.

Wydatki inwestycyjne powinny być dyskontowane za cały okres między uzyskaniem zezwolenia a poniesieniem danego wydatku inwestycyjnego. Analogicznie wykorzystane zwolnienie podatkowe powinno być dyskontowane za okres między uzyskaniem zezwolenia a skorzystaniem ze zwolnienia podatkowego w danej kwocie. Kwoty wydatków i pomocy należy dyskontować za każdy miesiąc we wspomnianym okresie, według wzoru z rozporządzenia, stosując w każdym miesiącu 1/12 obowiązującej rocznej stopy referencyjnej. Obliczenie zdyskontowanych wydatków inwestycyjnych oraz zdyskontowanej otrzymanej pomocy publicznej jest potrzebne każdorazowo na dzień skorzystania z pomocy publicznej, czyli w wypadku zwolnienia podatkowego – każdorazowo na dzień, w którym upływa termin złożenia zeznania rocznego.

Zezwolenie otrzymano w listopadzie 2007 r. W lutym 2008 r. ponoszony jest wydatek w kwocie 10 000 zł. Jaka jest zdyskontowana wartość tego wydatku? Stopy referencyjne wynosiły: od 1 stycznia do 31 grudnia 2007 r. 5,94 proc., a od 1 stycznia 2008 r. – 6,42 proc.

Obliczenie powinno zatem wyglądać tak: PV = 10 000 zł x 1/(1+0,0594/12) x 1/(1+0,0642/12) x 1/(1+0,0642/12) = 9845,12 zł

Tak samo należy dyskontować wartość pomocy publicznej uzyskanej w formie zwolnienia podatkowego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej.

Tomasz Gałka jest menedżerem, Iwona Szarska jest starszą konsultantką, Piotr Szubert jest konsultantem a Grzegorz Grablewski - menedżerem w PricewaterhouseCoopers