- [b]Ojciec daruje przedsiębiorstwo synowi. Darczyńca prowadził, a obdarowywany będzie prowadził wyłącznie sprzedaż opodatkowaną.

Czy w tej sytuacji darowizna przedsiębiorstwa powoduje obowiązek korekty VAT naliczonego od zakupionych po 1 maja 2004 r. środków trwałych na podstawie art. 91 ust. 6-9 ustawy o VAT?[/b] - pyta czytelnik.

Przepisy, na które powołuje się czytelnik, dotyczą korekt sporządzanych w razie sprzedaży środków trwałych w okresie korekty (a więc w ciągu pięciu lat lub w wypadku nieruchomości dziesięciu lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do używania). Zasadniczo taką korektę sporządzają przedsiębiorcy, którzy wykonują czynności dające prawo do odliczenia i niedające takiego prawa, a środki trwałe służą u nich obu rodzajom działalności. Jeśli w okresie korekty taki środek trwały zostanie sprzedany i sprzedaż ta będzie:

- opodatkowana – dla celów korekty przyjmuje się, że środek trwały służy czynnościom opodatkowanym;

- zwolniona lub niepodlegająca opodatkowaniu – dla celów korekty przyjmuje się, że dalsze jego wykorzystanie jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi lub niepodlegającymi opodatkowaniu.

Organy podatkowe uważają, że na podstawie art. 91 ust. 7 ustawy o VAT te zasady korekty stosują również odpowiednio podatnicy, którzy prowadzą wyłącznie działalność dającą prawo do odliczenia (np. w 100 proc. opodatkowaną VAT w Polsce), jeśli zbędą (np. sprzedadzą, wniosą aportem) środek trwały, od którego odliczali VAT, i zbycie to będzie zwolnione z podatku. Podatnik miał bowiem prawo do odliczenia VAT, a następnie to prawo się zmieniło.

Czy tak samo jest w razie zbycia przedsiębiorstwa? Do transakcji zbycia przedsiębiorstwa (a więc np. jego sprzedaży, zamiany, darowizny lub przekazania do nowo utworzonej spółki) nie stosuje się przepisów ustawy o VAT. Tak wynika z jej art. 6 pkt 1. Jest to więc czynność niepodlegająca opodatkowaniu. Czy zatem, skoro środki trwałe składające się na to przedsiębiorstwo posłużyły czynności niepodlegającej opodatkowaniu, konieczna jest korekta na podstawie art. 91 ust. 7 ustawy o VAT?

Organy podatkowe twierdzą na ogół, że nie. Głównym argumentem, jaki powołują, jest treść art. 91 ust. 9 ustawy o VAT, który mówi, że w przypadku zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu korekty, określonej w ust. od 1 do 8, powinien dokonać odpowiednio nabywca przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału). Takie stanowisko zajęły m.in. [b]izby skarbowe: w Poznaniu w decyzji z 14 września 2007 r. (ILPP1/443-91/ 07-2/KG) i z 26 października 2007 r. (ILPP1/443-71/07-4/IM), w Opolu w decyzji z 17 września 2007 r. (PP-II/443-0087/07/IW)[/b] oraz urzędy skarbowe: w Nysie (pismo z 24 kwietnia 2007 r., PP/443-9/07/ BB), w Olsztynie (pismo z 13 lipca 2007 r., US.XII/443-26/07), w Przasnyszu (pismo z 14 września 2006 r., US 22/POII/443/5-2/06/DS).

Należy jednak zwrócić uwagę, że nie w każdym przypadku nabywca przedsiębiorstwa będzie sukcesorem praw i obowiązków podatkowych zbywcy w rozumieniu art. 93 ordynacji podatkowej. Art. 91 ust. 9 ustawy o VAT zdaje się nie uwzględniać tej okoliczności. Niektóre jednak organy podatkowe wiążą przeniesienie obowiązku korekty VAT na nabywcę z zasadą sukcesji sformułowaną w ordynacji podatkowej (tak np. [b]Izba Skarbowa w Warszawie w decyzji z 6 września 2007 r., IPPP 1/443-63/07-4/SM[/b]). Przy darowiznie z taką sukcesją nie mamy do czynienia. Stąd mogą być wątpliwości, czy rzeczywiście darczyńca nie ma obowiązku korekty odliczenia.

Oczywiście na podstawie tego przepisu nabywca – w tym wypadku obdarowany – nie musi korygować odliczenia VAT już w momencie otrzymania darowizny, dotyczy on tylko takich korekt, do których zobowiązany byłby również zbywca (tak [b]Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie w piśmie z 12 grudnia 2006 r., 1471/NUR1/443-355/2/06/AP[/b]). A ponieważ w sytuacji opisanej w pytaniu darczyńca, który prowadzi działalność w całości opodatkowaną VAT, takich korekt nie musiał sporządzać, obowiązku takiego nie ma też nabywca.

Czytelnik, jeśli chce mieć pewność, że jego sposób postępowania nie zostanie w przyszłości zakwestionowany, powinien się jednak zwrócić z wnioskiem o indywidualną interpretację przepisów w swojej sprawie.

Ochroni go ona przed skutkami ewentualnej zmiany stanowiska przez organy podatkowe (z taką mieliśmy do czynienia np. w wypadku aportów środków trwałych, gdzie początkowo organy podatkowe również twierdziły, że korekta nie jest konieczna).