- Jesteśmy producentem i importerem maszyn oraz urządzeń służących do produkcji opakowań z tworzyw sztucznych, zarejestrowanym jako podatnik VAT oraz podatnik VAT UE. Obecnie sprzedajemy komplet maszyn (linia produkcyjna) dla firmy z siedzibą w Niemczech. Dodatkowo zobowiązaliśmy się do wykonania montażu tych maszyn w siedzibie nabywcy (w Niemczech). Czy w związku z tą transakcją powinniśmy rozliczyć wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (WDT)? Czy gdy zrealizujemy analogiczną dostawę dla kontrahenta spoza UE, powinniśmy wykazać eksport towarów? - pyta czytelnik DF.
Zgodnie z definicją ustawową przez WDT rozumie się wywóz towarów z terytorium Polski na terytorium innego państwa członkowskiego, w wykonaniu czynności określonych w art. 7 ustawy o VAT, a więc w ramach dostawy towarów. W rezultacie sprzedaż towarów pomiędzy dwoma podatnikami z różnych krajów UE (i jednocześnie ich przemieszczenie z jednego do drugiego kraju UE) jest WDT. Taka dostawa co do zasady podlega zerowej stawce VAT.
Aby jednak dana transakcja - bez względu na to, czy jest to dostawa towarów, czy świadczenie usług -mogła być uznana za opodatkowaną VAT w Polsce, musi być wykonywana na terytorium naszego kraju (miejscem świadczenia takich czynności musi być terytorium Polski). Transakcje, dla których miejscem świadczenia jest terytorium innego państwa, nie podlegają polskiemu VAT.
W sytuacji opisanej przez czytelnika obowiązek podatkowy z tytułu WDT wystąpiłby wyłącznie wówczas, gdyby dostawę maszyn można było uznać za wykonaną na terytorium Polski.
Tymczasem zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT w razie dostawy towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego przez dokonującego ich dostawy lub podmiot działający na jego rzecz, miejscem świadczenia (i tym samym miejscem opodatkowania) jest miejsce, w którym towary te są instalowane lub montowane.
Istotne jest przy tym, że za montaż lub instalację nie uznaje się prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie instalowanego sprzętu.
Co prawda ustawa o VAT nie definiuje pojęcia "prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie", niemniej przyjmuje się, że są to zwykłe czynności zmierzające do podłączenia i zestawienia np. urządzeń, a więc czynności, które teoretycznie może wykonać każdy.
Gdy jednak instalacja wymaga kwalifikacji i dość specjalistycznej wiedzy, a jako taka jest istotnym elementem całej transakcji, wówczas stosuje się zasadę, że miejscem opodatkowania jest państwo, w którym odbywa się instalacja.
Moim zdaniem taki właśnie charakter należy przypisać czynności opisanej przez czytelnika. Montaż linii produkcyjnej do produkcji opakowań niewątpliwie wykracza poza zakres "prostych czynności instalacyjnych", w związku z czym miejscem świadczenia dla realizowanej dostawy towarów będzie terytorium Niemiec. Polska firma nie ma obowiązku rozliczenia WDT. VAT od tej transakcji zostanie rozliczony przez nabywcę.
Podobne zasady obowiązują, gdy taka transakcja (sprzedaż linii produkcyjnej wraz z montażem) będzie realizowana z kontrahentem spoza UE. Aby powstał obowiązek podatkowy z tytułu eksportu towarów, prócz warunku ich wywozu z Polski poza terytorium UE, niezbędne jest, aby miejscem świadczenia takiej dostawy było terytorium Polski.
Skoro miejscem świadczenia opisywanej transakcji dostawy towarów wraz z montażem jest państwo, w którym ów montaż jest wykonywany, sprzedaż ta nie podlega opodatkowaniu w Polsce.
Potwierdził to Urząd Skarbowy w Bochni w interpretacji z 4 sierpnia 2006 r. (PP/443-16/2/06). W piśmie tym czytamy: "W przypadku dostawy towarów z montażem nie ma zastosowania mechanizm eksportu towarów oraz nie ma też znaczenia, czy montaż wykonywany jest przez dostawcę towarów, czy też przez podmiot działający na jego rzecz, gdyż wskazanie przez ustawodawcę miejsca świadczenia dla takiej dostawy oznacza, iż czynność taka jest opodatkowana w kraju przeznaczenia towarów jako dostawa krajowa".
Reasumując, obowiązek czy możliwość opodatkowania VAT określonych czynności (także WDT i eksportu) powstaje tylko wtedy, gdy są one świadczone na terytorium Polski. Jeśli natomiast - zgodnie z ustawą o VAT - za miejsce ich świadczenia uznaje się terytorium innego państwa, wówczas czynności te nie podlegają VAT w Polsce.
