Wynagrodzenia z funduszy unijnych są wolne od podatku

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w nieprawomocnym wyroku z 13 czerwca br. (I SA/Kr 1555/06). Jest to wykładnia odmienna od przyjętej przez ministra finansów w urzędowej interpretacji przepisów z 30 sierpnia 2006 r. (DD6-8213-8/06/ DZ/412).

Spór dotyczył treści art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten zwalnia z opodatkowania m.in. pochodzące ze środków bezzwrotnej pomocy UE dochody podatników, którzy bezpośrednio realizują cel programu finansowanego z tej pomocy. Na tej podstawie wolne od podatku są m.in. wynagrodzenia pracowników finansowane z funduszy unijnych.

Minister finansów stwierdził jednak, że zwolnienie to nie ma zastosowania do środków pomocowych z funduszy strukturalnych przeznaczonych na realizację projektów objętych Narodowym Planem Rozwoju (w perspektywie finansowej 2004 - 2006). Pochodzą one co prawda z budżetu UE i są środkami publicznymi, ale - według MF - trzeba wziąć pod uwagę złożoną procedurę udzielania pomocy, co wiąże się ze skomplikowanym systemem przepływów finansowych. Na ogół środki są prefinansowane z budżetu państwa. Beneficjent pomocy otrzymuje zatem pieniądze pożyczone z budżetu państwa, a nie pochodzące wprost z bezzwrotnej pomocy sfinansowanej z budżetu UE (a tylko takie pochodzenie warunkuje zwolnienie).

Sąd się z tym nie zgodził. Wskazał, że ustawa nie uzależnia zastosowania zwolnienia od tego, czy podatnik otrzymuje bezpośrednio środki w ramach bezzwrotnej pomocy. Wymaga natomiast, by podatnik bezpośrednio realizował cel programu. Wypowiedział się też na temat tego, jak rozumieć warunek "pochodzenia" środków bezzwrotnej pomocy. Stwierdził, że "chodzi tu o pierwotne źródło, z którego pochodzi dochód. Bez znaczenia pozostaje okoliczność, czy środki wypłacane są bezpośrednio przez instytucje międzynarodowe, czy też następuje to za pośrednictwem podmiotów krajowych, w tym przy wykorzystaniu mechanizmu prefinansowania. Bez znaczenia jest również to, czy środki wypłacane są bezpośrednio beneficjentom, czy też pośrednio jako refundacja wcześniej poniesionych wydatków".

Organy podatkowe odmówiły podatnikowi prawa do zwolnienia, powołując się na to, że jego wynagrodzenie zostało wypłacone z rachunku złotówkowego, a nie bezpośrednio z rachunku walutowego wyodrębnionego dla kontraktu. Nie kwestionowały przy tym tego, że środki na realizację kontraktu, będące w dyspozycji pracodawcy skarżącego, pochodziły ze środków bezzwrotnej pomocy z UE.

Sąd orzekł, że rozwiązanie finansowo-księgowe, jakim jest sposób wypłaty wynagrodzenia, a konkretnie, z którego rachunku firmy, to wynagrodzenie nie może przesądzać o wyłączeniu zwolnienia. Jest to jedynie kwestia techniczna.

Dodał też, że celem środków unijnych jest pomoc słabiej rozwiniętym regionom i sektorom gospodarek państw członkowskich, nie powinny one stanowić źródła wtórnego finansowania budżetu państwa.

Należy mieć nadzieję, że komentowany wyrok wyznaczy linię orzeczniczą, a podatnicy, którzy bezpośrednio realizowali cel programów pomocowych, będą mogli otrzymać zwrot nadpłaconego podatku dochodowego (w części, w jakiej ich wynagrodzenia finansowała Wspólnota). Stanowisko WSA ma również znaczenie dla rozliczenia dochodów pracowników otrzymywanych w ramach nowej perspektywy finansowej 2007 - 2013, na podstawie ustawy z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (DzU nr 227, poz. 1658).

Według ustawy o finansach publicznych -w brzmieniu obowiązującym od 29 grudnia 2006 r. - środki pomocowe z "nowego rozdania" zaliczane są do dotacji z budżetu państwa. Rodzi to ryzyko, że administracja skarbowa odmówi zastosowania omawianego zwolnienia - powołując się na to, że dochody podatników są finansowane nie ze środków bezzwrotnej pomocy UE, lecz z dotacji budżetowej (szerzej na ten temat zob. DF z 21 czerwca br.).

Z omawianego wyroku wynika jednak, że taka interpretacja byłaby niepoprawna. WSA nakazuje bowiem zważać nie na formalną kwalifikację środków pomocowych, lecz ich rzeczywiste źródło finansowe - którym niewątpliwie jest (w odpowiedniej części) budżet Wspólnoty Europejskiej. Zatem także i w tym wypadku należałoby uznać, że kryterium pochodzenia dochodu jest spełnione, co uzasadnia zastosowanie zwolnienia.