Przy działaniach promocyjnych nie powinno być VAT

Ustawa o VAT przewiduje w pewnych wypadkach opodatkowanie czynności nieodpłatnych. Chodzi o przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z działalnością, którą prowadzi. Mówi o tym art. 7 ust. 2 ustawy o VAT. Dotyczy to nieodpłatnego przekazania lub zużycia towarów na cele osobiste podatnika i wymienionych w tym przepisie osób (które można ogólnie określić mianem jego personelu) oraz o wszelkich innych przekazań towarów bez wynagrodzenia. Podatek trzeba zapłacić, jeżeli przy ich nabyciu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Skutki przekazania towarów na potrzeby reprezentacji i reklamy nie powinny budzić wątpliwości. Opodatkowane będzie wydanie towarów reklamowo-reprezentacyjnych na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem. Art.7 ust.3 ustawy o VAT precyzuje ponadto, że dostawą towarów nie jest przekazanie drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości, a także próbek. Acontrario nasuwa się wniosek, że w żadnym wypadku nie dojdzie do opodatkowania nieodpłatnego przekazania towarów związanego z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem.

Ponieważ Polska, będąc członkiem Unii Europejskiej, powinna dążyć do harmonizacji przepisów z prawem wspólnotowym, sięgnijmy do uregulowań unijnej dyrektywy (obecnie jest to112 dyrektywa, która zastąpiła I i VI dyrektywę), dotyczących opodatkowania czynności nieodpłatnego przekazania. Mówi ona, że opodatkowaniu podlega przekazanie towarów należących do przedsiębiorstwa na cele własne (lub personelu) prywatne, nieodpłatne zadysponowanie towarami, jak również generalne ich zastosowanie dla celów niezwiązanych z prowadzonym przedsiębiorstwem. Zakres opodatkowania wynikający z przepisu dyrektywy jest zatem szerszy niż w polskiej ustawie, ponieważ obejmuje wszelkiego rodzaju nieodpłatne przekazania, zarówno na cele związane z działalnością gospodarczą, jak i inne.

Polskie organy podatkowe i sądy mają w tej kwestii dość rozbieżne poglądy.

Sądy zazwyczaj uznają, że przekazanie towarów na cele reklamy lub reprezentacji związane z prowadzonym przedsiębiorstwem nie podlega opodatkowaniu. Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 30 marca br. (III SA/Gl133/07)stwierdził, że przekazanie przez podatnika ulotek reklamowych do dystrybucji przez Pocztę Polską ma oczywisty związek z jego działalnością i w związku z tym nie jest opodatkowane. Sąd odrzucił pogląd organów podatkowych, że w opisanej sytuacji dochodzi do "wszelkiego innego przekazania bez wynagrodzenia", o którym mowa w art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.

Podobne stanowisko zajął WSA we Wrocławiu w orzeczeniu z 4 kwietnia 2007 r. (I SA/Wr 152/07), w którym uznał, że art. 7 ust. 2 nie traktuje nieodpłatnego przekazania towarów na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem jako opodatkowanej dostawy towarów. Zdaniem sądu przepisy ustawy o VAT są w tym zakresie bardziej liberalne niż art. 5 VI dyrektywy.

Odmienne orzeczenia dotyczyły zwłaszcza stanu prawnego sprzed 1 czerwca 2005 r. Wtedy, zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy o VAT, przekazanie drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych oraz prezentów o małej wartości i próbek tylko wówczas nie stanowiło czynności zrównanej z dostawą, jeżeli wiązało się z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem.

Na temat tej regulacji wypowiedział się WSA w Bydgoszczy w wyroku z23 listopada2005 r. (ISA/Bd473/05). Jego zdaniem, gdyby przyjąć, że opodatkowaniu podlega wyłącznie nieodpłatne przekazanie towarów niezwiązane z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem, wyłączenie dotyczące materiałów drukowanych oraz prezentów i próbek byłoby zbędne. Sąd powołał się przy tym na konieczność dążenia do osiągnięcia spójności z prawem wspólnotowym.

Podobny pogląd przedstawił Opolski Urząd Skarbowy w interpretacji z 28 lipca 2006 r. (PP/443-321-GK/06), uznając, że przy wykładni omawianych przepisów nie należy kierować się ich literalnym brzmieniem, ale uwzględnić "zasadę racjonalności ustawodawcy". W konkluzji stwierdził, że gdy wydawane towary nie będą spełniały definicji małych prezentów, drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych oraz próbek, o których mowa w art. 7 ust. 3 ustawy o VAT, ich wydanie podlega opodatkowaniu VAT.

Również teraz można spotkać się z podobnym stanowiskiem organów podatkowych. Przykładowo Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie w interpretacji z 8 lutego br. (1471/VUR1/443-421/06/1,2/RB) stwierdził, że opodatkowane są wszelkie nieodpłatne przekazania towarów (np. czapeczek z logo spółki, koszulek itp.), w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia VAT. Jako wyjątek urząd podał wyłącznie prezenty o małej wartości i próbki. Nie zastosował dla rozróżnienia czynności opodatkowanych i wyłączonych kryterium związku z działalnością gospodarczą podatnika.

Warto też zwrócić uwagę na wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (C-48/97) w sprawie Kuwait Petroleum Ltd., w której Trybunał uznał, że każde nieodpłatne przekazanie towarów w ramach prowadzonej przez podatnika działalności stanowi dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu.

Z obecnego brzmienia polskich przepisów, jak i najnowszego orzecznictwa sądów wynika jednak możliwość przyjęcia korzystniejszego dla podatnika rozwiązania niż określone w dyrektywie.

To, że przekazywanie drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek jest wyłączone z opodatkowania, w zasadzie nie budzi kontrowersji w praktyce. Warto jednak przyjrzeć się kilku interpretacjom organów podatkowych.

Nie jest opodatkowane przekazywanie potencjalnym klientom materiałów reklamowych w postaci katalogów firmowych zawierających informacje o produkowanych towarach oraz wizytówek zawierających jedynie informacje kontaktowe. Można to wywnioskować z postanowienia Drugiego Śląskiego Urzędu Skarbowego w Bielsku-Białej z 6 sierpnia 2006 r. (PP/44365/06/DM-53873).

Mimo że przekazanie wyżej wymienionych produktów nie jest opodatkowane, firmie może przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego przy ich nabyciu - w zakresie, w jakim materiały związane będą ze sprzedażą opodatkowaną. Tak wynika z interpretacji Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź-Górna z 19 grudnia 2006 r. (III/443-64/06/MC).

Wątpliwości budzi niekiedy opodatkowanie tzw. gazetek reklamowych. Są to foldery dystrybuowane zazwyczaj przez hipermarkety, które przedstawiają produkty dostępne w sklepach. Z pewnością mają one charakter reklamowy. Ponieważ prezentują wyroby innych producentów, powstał problem, czy dystrybucja gazetek jest odpłatną usługą reklamową, która podlega VAT. Pojawiła się koncepcja, że należy w takim wypadku rozdzielić wykonaną usługę na reklamę (w części dotyczącej zamieszczenia reklam towarów w gazetkach) oraz na czynności nieodpłatnego rozprowadzania gazetki (traktowane jako przekazanie na potrzeby reprezentacji i reklamy). Takiej koncepcji nie zaakceptował Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 16 grudnia 2005 r. (I FSK 884/05). Zdaniem sądu, skoro zamieszczenie w gazetce reklam było sposobem wykonania odpłatnej usługi reklamowej, zachęcającej do zakupu towarów w prowadzonej przez spółkę sieci sklepów, to nieodpłatne jej rozprowadzanie było usługą reklamową i nie mogło być traktowane jako przekazanie towarów na potrzeby reprezentacji i reklamy. Podobne stanowisko zajął krakowski WSA w wyroku z 21 lipca 2006 r. (I SA/Kr 1087/03).

Podatnicy często sądzą, że nieodpłatne przekazanie usług na rzecz kontrahenta nie będzie usługą w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Niestety, organy podatkowe nie podzielają tego stanowiska. Dla przykładu można podać interpretację Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu z 27 września 2005 r. (1473/WV /443/246/165/2005/GW) oraz utrzymującą ją w mocy decyzję Izby Skarbowej w Warszawie z 20 października 2006 r. (1401/PH-I/4407/14152/05/AŁ). Spółka prowadziła akcję reklamowo-marketingową dla kontrahentów, przekazując usługi obce (np. remontowe). Zdaniem organów podatkowych, aby nieodpłatne świadczenie usług nie podlegało VAT, konieczne jest łączne spełnienie dwóch warunków: związek z prowadzoną działalnością oraz brak prawa do odliczenia VAT przy nabyciu towarów i usług związanych z przekazywanymi usługami. Ponieważ w tej sprawie warunki te nie zostały spełnione, urząd i izba stwierdziły, że przekazanie usług powinno być opodatkowane VAT.

Autorzy są konsultantami w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte

Art. 7 ust. 3 ustawy o VAT nie mówi o zużyciu. Tak więc tylko w przypadkach opisanych w art. 7 ust. 2 pkt 1 trzeba odprowadzić podatek. Reasumując, urząd uznał zużycie produktów spożywczych (kawy, herbaty, soków itp.) podczas spotkań służbowych z kontrahentami podatnika za niepodlegające opodatkowaniu. W tym wypadku nastąpiło bowiem zużycie na cele osobiste kontrahenta, który nie jest wymieniony w art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT.