Chodzi o zmienione w sierpniu 2004 r. przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=FF7BA23A361A712267B019E45AFD94F6?id=176376]ordynacji podatkowej[/link], które doprowadziły do skrócenia procedury kontroli podatkowej. Teraz jednak okazuje się, że nowa jest niespójna i zamiast ułatwić życie podatnikom, stała się dla nich źródłem samych kłopotów.

[srodtytul]Uwaga na termin[/srodtytul]

Chodzi o art. 284b ordynacji, zgodnie z którym kontrola powinna zostać zakończona bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie wskazanym w upoważnieniu. Termin może ulec zmianie, ale o tym, o nowym terminie i powodzie przedłużenia kontroli musi zostać zawiadomiony zainteresowany (§ 2). Wyjątki od tej zasady przewiduje [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2E792D8085359A7394D37D0B11CB7D0F?id=236773]ustawa o swobodzie działalności gospodarczej[/link], która określa własne terminy kontroli przedsiębiorców, różnicując czas jej trwania od wielkości firmy (art. 83 ust. 1). 

Wciąż otwarte pozostaje jednak pytanie: czy doręczenie protokołu jest czynnością kontrolną i w związku z tym czy musi być doręczony w terminie przewidzianym na kontrolę, czy też może być po? Sprawa jest poważna, bo bez jej wyjaśnienia wniwecz mogą obrócić się wyniki kontroli zakończonych przez skarbówkę w ostatnich kilku latach. Wszystko przez art. 284b § 3 ordynacji. Stanowi on, że dokumenty dotyczące czynności kontrolnych dokonanych po upływie terminu zakończenia kontroli nie stanowią dowodu w postępowaniu podatkowym, chyba że został wskazany nowy termin zakończenia kontroli. 

[b] Jeśli zatem przyjąć, że protokół, który jest przecież dokumentem z czynności kontrolnych, zostanie doręczony po upływie terminu podanego w upoważnieniu, to należałoby uznać, że zawartych w nim ustaleń urzędnicy nie będą już mogli wykorzystać w prowadzonym postępowaniu podatkowym[/b], np. o wyłudzenie podatku VAT. 

Jednakże według fiskusa do doręczeń protokołów kontroli zastosowanie powinny mieć przepisy ordynacji właśnie o doręczeniach. W praktyce więc protokoły wysyłane są do podatników po upływie terminu kontroli i „idą” pocztą przez kolejnych 14 dni. Pytanie, czy słusznie wydłużany jest w ten sposób czas trwania kontroli.

[srodtytul]Wyrwa w procedurze[/srodtytul]

Niestety nie tylko kwestia doręczeń wymaga uregulowania. Niejasna jest również sama rola, jaką ma odgrywać w zmienionej procedurze protokół kontroli. Skoro bowiem kontrola ma się kończyć w dniu jego doręczenia (w myśl art. 291 § 4 ordynacji), to jak w takim razie należy traktować prawo podatnika do złożenia – w ciągu 14 dni od doręczenia protokołu – zastrzeżeń lub wyjaśnień, jeśli nie zgadza się z jego ustaleniami?

Wcześniej procedura wyglądała inaczej, a kontrola kończyła się dopiero wtedy, kiedy organ podatkowy udzielił odpowiedzi na zastrzeżenia lub wyjaśnienia kontrolowanego. Dopiero doręczenie tej odpowiedzi kończyło kontrolę.

Teraz kontrola jest zakończona doręczeniem protokołu, a sami podatnicy nie mają jasności, jakimi czynnościami jest złożenie zastrzeżeń i wyjaśnień do protokołu. Nie wiadomo też, jakim dokumentem jest obligatoryjna odpowiedź na zastrzeżenia podatnika, skoro wszystko odbywa się już po zakończeniu kontroli. Czemu ma to służyć? W świetle ordynacji czynności tych dokonuje się po zakończeniu kontroli, a jednocześnie przed wszczęciem postępowania podatkowego.

[ramka] [b]Komentuje Dorota Szubielska, radca prawny w kancelarii Chadbourne & Parke:[/b]

Przepisy wymagają jasnego uregulowania, aby uniknąć sporów takich, jakie toczyły się na tle pojęcia „wydanie interpretacji”. Nie są zdefiniowane ani „czynność kontrolna”, ani „doręczenie protokołu kontroli” czy „zakończenie kontroli”. Podatnicy muszą też wiedzieć, na jakiej zasadzie ich zastrzeżenia czy wyjaśnienia do protokołu pokontrolnego mają być włączone do postępowania podatkowego, skoro kontrola się zakończyła przed ich złożeniem. A skoro mają już być włączone do postępowania, to jaką będą miały moc dowodową. Niewątpliwie są one zebrane zgodnie z prawem, ale po co było łamać rozwiązania systemowe dla jedynie formalnego skrócenia czasu kontroli?[/ramka]

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do autorki

[mail=g.lesniak@rp.pl]g.lesniak@rp.pl[/mail][/i]