[b]W spółce cywilnej, której jestem wspólnikiem, została wszczęta kontrola skarbowa w zakresie prawidłowości rozliczeń VAT za poszczególne miesiące 2008 r. W kontrolowanym okresie wspólnikami spółki były inne osoby niż obecnie. Inspektor kontroli skarbowej twierdzi, że w kontroli spółkę mogą reprezentować tylko aktualni wspólnicy. Czy rzeczywiście?[/b] – pyta czytelnik DF.
Na mocy art. 15 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]ustawy o VAT[/link] podatnikiem jest spółka cywilna jako organizacja wspólników, a nie sami wspólnicy. Oznacza to, że wszelkie obowiązki i uprawnienia podatników wynikające z tej ustawy odnoszą się do spółek cywilnych, a nie bezpośrednio do wspólników tych spółek (por. [b]uchwała NSA z 14 marca 2005 r., FPS 1/04)[/b].
W związku z tym to na spółce cywilnej, a nie na wspólnikach, ciąży obowiązek złożenia w urzędzie skarbowym zgłoszenia rejestracyjnego, posługiwania się przyznanym jej numerem identyfikacji podatkowej, składania deklaracji podatkowych, wystawiania faktur.
To spółka, a nie wspólnicy, uprawniona jest do obniżania podatku należnego o naliczony z faktur i dokumentów celnych na nią wystawionych i do korzystania ze zwolnień z VAT.
Nie ma dla celów VAT znaczenia, że spółka cywilna nie jest podatnikiem podatku dochodowego (podatek od dochodu wypracowanego w spółce określa się indywidualnie dla poszczególnych wspólników) oraz to, że w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej to nie spółka cywilna, ale wspólnicy mają status przedsiębiorców.
Dlatego, gdy kontrola (skarbowa – prowadzona przez organy kontroli skarbowej, czyli dyrektorów urzędów kontroli skarbowej, bądź podatkowa – prowadzona przez organy podatkowe pierwszej instancji, czyli naczelników urzędów skarbowych) dotyczy VAT, kontrolowana jest spółka cywilna, a nie jej wspólnicy.
Potwierdzeniem tego jest też treść art. 4 ust. 1 pkt 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=203582B7EF7F9B952A58F22430FCB9EE?id=172008]ustawy o kontroli skarbowej[/link] (uks), zgodnie z którym kontroli skarbowej podlegają zobowiązani do świadczeń pieniężnych na rzecz Skarbu Państwa.
W zakresie VAT zobowiązanym w rozumieniu tego przepisu jest, jak to już wskazaliśmy, spółka cywilna.
Zgodnie z art. 135 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=582ECDA0581859658EA2BD1E83B507D8?n=1&id=176376&wid=328885]ordynacji podatkowej[/link] (op), której przepisy na podstawie art. 31 ust. 1 i 2 uks stosuje się odpowiednio (z nielicznymi wyłączeniami) także do postępowania kontrolnego prowadzonego przez organy kontroli skarbowej, zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych kontrolowanego ocenia się według przepisów prawa cywilnego, o ile przepisy prawa podatkowego nie stanowią inaczej.
Z art. 865 i 866 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksu cywilnego[/link] wynika, że do prowadzenia spraw spółki cywilnej, co do zasady, uprawniony jest wspólnik spółki. Wynika więc z tego wprost, że prawo do reprezentowania spółki nie przysługuje byłym wspólnikom spółki.
Znajduje to też pośrednie potwierdzenie w art. 115 § 2 op, który przewiduje przeniesienie na wspólnika odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe spółki cywilnej w odrębnym postępowaniu (por. [b]wyroki NSA z 1 grudnia 1999 r., III SA 78/99, z 21 lutego 2003 r., I SA/Wr 2499/ 00).[/b]
Należy też zauważyć, że w świetle art. 1a pkt 20 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2400AF7BF6462C23CD4B60B0EFC5C7E2?id=179915]ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji[/link] spółka cywilna z tytułu ciążących na niej zaległości w VAT może posiadać status osoby zobowiązanej.
Tak więc to do spółki cywilnej jako kontrolowanego będą skierowane kończące postępowanie kontrolne decyzje podatkowe bądź tzw. wynik kontroli organu kontroli skarbowej.
Stanowisko inspektora, że w prowadzonej kontroli skarbowej, bez względu na okres objęty kontrolą, spółkę mogą reprezentować tylko aktualni wspólnicy, jest zatem prawidłowe.
[i]Autor jest radcą prawnym z Łodzi[/i]
