Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z 8 listopada 2017 r. (I SA/Bd 880/17).
Spółka z siedzibą w Polsce prowadząca działalność gospodarczą w zakresie usług IT nabyła od podmiotu mającego siedzibę na terenie kraju elementy serwerów, które wykorzystywane są do działalności opodatkowanej. Producentem serwerów jest podmiot z siedzibą w USA.
Producent udzielił spółce rabatu pośredniego. Spółka złożyła wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, gdyż miała wątpliwości, czy w związku z otrzymanym rabatem jest zobowiązana do skorygowania podatku naliczonego.
Spółka wskazała, że nie otrzymała żadnej faktury korygującej i na żadnym etapie dostaw objętych VAT nie dochodzi do obniżenia obrotu. Tym samym, nie zachodzi konieczność korekty uprzednio odliczonego VAT. Jednak organ podatkowy w interpretacji z 1 sierpnia 2017 r. (0115-KDIT1-2.4012.294.2017.1.RS) uznał jej stanowisko za nieprawidłowe. W jego ocenie, kwestie dotyczące prawa do odliczenia podatku naliczonego są uregulowane w art. 86 ustawy VAT. Zgodnie z ust. 1 ww. artykułu w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Konstrukcja podstawy opodatkowania oparta jest na założeniu proporcjonalności VAT do ceny towarów i usług i pozwala ona zrealizować fundamentalną zasadę neutralności VAT.
Sąd oddalił złożoną przez spółkę skargę na interpretację, podzielając argumenty organu. Wskazał, że nastąpiło obniżenie ceny towaru, w związku z czym podstawa opodatkowania została zmieniona, ponieważ podstawa ta jest zależna od ceny. W przeciwnym razie rabat pośredni nigdy nie zostałby rozliczony, co godziłoby w zasadę neutralności i proporcjonalności VAT.
Autorka jest współpracowniczką zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte
Komentarz eksperta
Wojciech Saciuk, starszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte
Rabaty pośrednie stały się popularnym sposobem nagradzania i motywowania do zakupów, gdy brak jest bezpośredniej relacji handlowej pomiędzy podmiotem udzielającym rabatu a pomiotem otrzymującym go.
Z perspektywy transakcji krajowych kwestia rozliczeń VAT rabatu pośredniego jest zbliżona do klasycznych rabatów realizowanych bezpośrednio pomiędzy stronami danej transakcji. W kontekście rozliczenia krajowych rabatów pośrednich można posiłkować się zarówno wykształconą praktyką organów podatkowych prezentowaną w interpretacjach indywidualnych, jak również orzecznictwem sądów administracyjnych.
Podobnie jak w przypadku klasycznych rabatów dokumentowanych fakturą korygującą, udzielony rabat pośredni odpowiednio udokumentowany notą księgową (brak faktury pierwotnej i tym samym brak możliwości wystawienia faktury korygującej), dostarczoną do beneficjenta rabatu, w zasadzie uprawnia podmiot udzielający rabat do obniżenia podstawy opodatkowania i VAT należnego w odniesieniu do transakcji, w związku z którymi został on udzielony. Z kolei, aby zachować podstawowe zasady VAT (neutralność, równość i proporcjonalność), jak również by interes Skarbu Państwa nie został naruszony, beneficjent rabatu powinien odpowiednio obniżyć uprzednio odliczony VAT.
Komentowany wyrok dotyczy specyficznej problematyki rabatów pośrednich. W omawianej sprawie rabat zostały udzielony przez podmiot zagraniczny, który nie jest polskim podatnikiem VAT. Tym samym, podmiot ten nie był na żadnym etapie obrotu zobowiązany do odprowadzenia VAT do urzędu skarbowego.
Aspekt ten można wskazać jako kluczowy dla właściwego rozpatrzenia skutków w VAT dla podatnika otrzymującego rabat pośredni od zagranicznego podmiotu. Warto mieć na uwadze, że korekta rozliczeń VAT w związku z udzielonymi i otrzymanymi rabatami zakłada pewną symetryczność. Z jednej strony, sprzedawca obniża podatek należny, a z drugiej strony późniejszy nabywca zmniejsza uprzednio odliczony VAT.
W przypadku podmiotu zagranicznego taka sytuacja jest niemożliwa, ponieważ taki podmiot nigdy nie był zobowiązany do rozliczenia podatku należnego. W tym zakresie zobowiązanym do rozliczenia VAT należnego był podmiot, który nabył towary od podmiotu zagranicznego, a następnie w ramach transakcji krajowych odsprzedał towary beneficjentowi rabatu. Udzielenie rabatu pośredniego w omawianej sprawie nie wpływa w żaden sposób na wysokość podatku odprowadzonego na poszczególnych etapach obrotu opodatkowanych VAT.
Należy pamiętać, że VAT jest podatkiem obciążającym konsumpcję i finalnie powinien obciążać ostatecznego konsumenta, a dla podatników pozostawać neutralny. Oznacza to, że suma podatku zapłaconego do organów podatkowych powinna odpowiadać kwocie ostatecznie zapłaconej przez konsumenta. W sprawie będącej przedmiotem komentowanego wyroku podatek zapłacony do organów podatkowych będzie – w wyniku ograniczenia prawa do odliczenia spółki (konieczność korekty odliczonego podatku w związku z otrzymanym rabatem) – wyższy, niż ostatecznie zapłacony przez konsumenta.
W mojej ocenie nie można więc podzielić stanowiska wyrażonego w omawianym wyroku. Stanowisko sądów administracyjnych nie jest zresztą jednolite w tym zakresie. W podobnej sprawie (rabatu udzielały podmioty z innych krajów UE) niedawno WSA w Gliwicach (III SA/Gl 709/17) w ustnym uzasadnieniu zgodził się ze zdaniem podatnika, że otrzymany rabat nie powinien wpływać na wysokość odliczonego podatku i uchylił interpretację indywidualną.
Przedstawiona problematyka zapewne trafi do rozstrzygnięcia przez NSA. Warto, aby NSA spojrzał szerzej na tę sprawę i rozważył również przedstawione wyżej argumenty, czego wydaje się zabrakło w komentowanym orzeczeniu.
