Kwestia rozliczenia podatku VAT w związku z realizacją przez gminę inwestycji polegającej na dostarczeniu i montażu na nieruchomościach mieszkańców instalacji solarnych została rozstrzygnięta przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 19 maja 2017 r. (sygn. 0113-KDIPT1-2.4012. 17.2017. 2.IR).

Wątpliwości gminy wzbudziła kwestia rozliczenia VAT w związku planowaną inwestycją polegającą na dostarczeniu i zamontowaniu instalacji solarnych na nieruchomościach mieszkańców gminy. Inwestycja miała przebiegać w ten sposób, że mieszkańcy zainteresowani zamontowaniem instalacji solarnej zawierali z gminą pisemne umowy regulujące wzajemne zobowiązania stron – formalne, organizacyjne i finansowe. Zgodnie z umowami, mieszkańcy byli zobowiązani do dokonania wpłaty na rachunek gminy, której wysokość była uzależniona od wielkości instalacji montowanej u danego mieszkańca. Dokonanie wpłaty było warunkiem koniecznym udziału w projekcie. Ponadto, z umów wynikało także, że po dostarczeniu i zamontowaniu instalacji, przez pięć lat pozostaje ona własnością gminy, która użycza ją nieodpłatnie mieszkańcowi. Po upływie tego okresu prawo własności ma przejść na mieszkańca. Gmina wskazała, że pobierane od mieszkańców wpłaty będzie wykazywała w rejestrach sprzedaży i składanych deklaracjach VAT.

Gmina zamierzała zrealizować ww. inwestycję korzystając z dofinansowania ze środków europejskich pozyskanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 (dalej: „RPO"), którego wysokość ma wynieść maksymalnie 85 proc. kwoty całkowitych kosztów kwalifikowalnych inwestycji. Wobec tak zakreślonego stanu faktycznego, gmina zadała wiele pytań, m.in.: czy opłaty pobierane od mieszkańców tytułem uczestnictwa w projekcie będą podlegały opodatkowaniu VAT i czy należy uznać, że zawierają w sobie kwotę VAT, a także w zakresie prawa do odliczenia VAT z poniesionych przez gminę wydatków na realizację przedmiotowej inwestycji. Ostatnie pytanie dotyczyło kwestii czy użyczenie instalacji mieszkańcom a następnie przeniesienie prawa własności będzie podlegało opodatkowaniu VAT.

Przedstawiając własne stanowisko w sprawie, gmina stwierdziła, że pobierane od mieszkańców opłaty będą bezpośrednio związane z dokonywanymi przez nią czynnościami w postaci dostarczenia i montażu instalacji na rzecz mieszkańca, w związku z czym będą podlegały opodatkowaniu VAT. Gmina wskazała jednocześnie, że do podstawy opodatkowania należy zaliczyć wyłącznie kwoty otrzymane od mieszkańców, nie uwzględniając dotacji uzyskanej w ramach RPO.

Ponadto, gmina uznała, że wpłaty mieszkańców zawierają już kwotę podatku, zatem VAT należy wyliczyć metodą „w stu". Odnosząc się do kwestii prawa do odliczenia VAT, w ocenie gminy powinno jej przysługiwać pełne prawo do odliczenia VAT związanego z wydatkami poniesionymi na realizację ww. inwestycji. Natomiast w przedmiocie opodatkowania VAT czynności użyczenia instalacji mieszkańcom a następnie przeniesienia prawa ich własności, gmina uznała, że czynności te nie powinny podlegać opodatkowaniu VAT. Jej zdaniem, czynność nieodpłatnego użyczenia będzie wykonywana w związku z prowadzoną przez nią działalnością przez co nie zostaną spełnione przesłanki wskazane w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT. Natomiast przeniesienie prawa własności instalacji po upływie 5 lat nie będzie stanowiło odrębnej dostawy towarów, gdyż zdaniem gminy prawo do rozporządzania towarem jak właściciel zostanie przeniesione na mieszkańca z chwilą montażu instalacji, a tym samym czynność ta także nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Dyrektor KIS co do zasady zgodził się ze stanowiskiem gminy, uznając je w większości za prawidłowe. Natomiast organ ten nie zgodził się z wnioskodawcą w kwestii określenia podstawy opodatkowania. Uznał, że podstawa opodatkowania powinna obejmować nie tylko kwoty wpłacane na rzecz gminy przez mieszkańców, ale także kwotę dofinansowania otrzymaną przez gminę w ramach RPO. Uwzględniając fakt, że wpłaty mieszkańców będą pokrywały jedynie część kosztów montażu instalacji, organ stwierdził, iż środki finansowe pozyskane przez gminę w ramach RPO, należy uznać za środki otrzymane od osoby trzeciej, mające bezpośredni wpływ na cenę świadczonych przez gminę usług. W konsekwencji, do podstawy opodatkowania zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, powinno zostać zaliczone także otrzymane dofinansowanie, w zakresie w jakim stanowi dofinansowanie ceny usług świadczonych na rzecz mieszkańców.

Komentarz eksperta

Janina Fornalik, doradca podatkowy, partner w MDDP

Stanowisko zaprezentowane w opisanej interpretacji nie jest moim zdaniem słuszne. Organ podatkowy zasadnie uznał, że wpłaty mieszkańców stanowią wynagrodzenie za czynność opodatkowaną, natomiast niesłusznie wskazał na obowiązek uwzględnienia w podstawie opodatkowania kwoty dotacji otrzymanej przez gminę z funduszy RPO. Jest to dotacja przeznaczona na pokrycie kosztów projektu, a nie mająca bezpośredni wpływ na cenę towarów lub usług. Dotacje takie są przyznawane na cały projekt, w tym również solary na gminnych budynkach użyteczności publicznej, dlatego bezpodstawne jest przypisywanie ich częściowo do poszczególnych solarów instalowanych na budynkach mieszkańców. Konsekwencją wynikającą dla gminy z uznania wpłat mieszkańców za wynagrodzenie z tytułu czynności opodatkowanych VAT, jest również prawo do odliczenia całej kwoty podatku VAT naliczonego w związku z realizowaną inwestycją. Bez znaczenia pozostaje fakt, że mieszkańcy pokrywają jedynie część wydatków inwestycyjnych dotyczących montażu solarów na ich posesji. Prawo do odliczenia przez podatnika pełnej kwoty podatku VAT w sytuacji, gdy dokonuje on sprzedaży poniżej poniesionych kosztów, potwierdził przykładowo Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 22 czerwca 2016 r. w sprawie C-267/15 (Gemeente Woerden).