VAT: ubezpieczenie może być odrębną usługą

Fiskus przychylił się do stanowiska podatnika w interpretacji Izby Skarbowej w Bydgoszczy z  30 listopada 2016 r. (0461-ITPP2.4512.647.2016.1.RS).

Z wnioskiem o jej wydanie wystąpiła spółka świadcząca usługi w zakresie budowy statków – czynny, zarejestrowany podatnik VAT oraz lider konsorcjum będącego wykonawcą zamówienia, którego przedmiotem była budowa okrętu.

Nie tylko ubezpieczenie statku

Zgodnie z treścią umowy zawartej z zamawiającym, spółka była też zobowiązana do ubezpieczenia budowanego statku oraz mechanizmów i urządzeń zdeponowanych w magazynach bądź już zamontowanych na okręcie. Koszt ubezpieczenia pokrywał zamawiający. Zakres polisy obejmował nie tylko części okrętu, ale również elementy należące do zamawiającego a niewykonane przez konsorcjum. Usługa ubezpieczenia była dokumentowana za pomocą odrębnych faktur.

Spółka zapytała, czy w związku z tym, że usługa ubezpieczeniowa jest usługą odrębną od dostawy okrętu, to będzie ona podlegać zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Spółka, powołując się na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: TSUE), m.in. na wyroki C-572/O7 oraz C-224/11, i na dyrektywę 2006/112/WE, stwierdziła, że usługa ubezpieczeniowa nie wchodzi w skład usługi kompleksowej wraz z dostawą okrętu.

Ważny sposób rozliczeń

Spółka wskazała, że podstawą polisy jest odrębna umowa oraz terminy i warunki płatności. Poza tym polisa obejmowała swoim zakresem przedmioty, które nie zostały wyprodukowane przez konsorcjum. Spółka zwróciła uwagę, że w wyroku TSUE C- 224/11 wskazano, że każda usługa ubezpieczeniowa jest związana z przedmiotem, który obejmuje, ale jednak taki związek nie jest wystarczający aby uznać, że mamy do czynienia z usługą kompleksową.

Kolejnym argumentem wnioskodawcy był fakt, że mógł on samodzielnie wybrać świadczeniodawcę usług ubezpieczeniowych oraz zakres polisy. Zgodnie z wyrokiem TSUE z 16 kwietnia 2015 r. w sprawie C-42/14, jeśli istnieje możliwość wyboru świadczeniodawców lub sposobów korzystania z danych towarów, to świadczenia odnoszące się do tych towarów lub usług co do zasady mogą być uważane za odrębne. Skoro zatem usługi ubezpieczeniowe nie wchodzą w skład usług kompleksowej, to będą korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Organ podatkowy zgodził się z argumentacją spółki i uznał jej stanowisko za prawidłowe, odstępując tym samym od uzasadnienia.

Zdaniem eksperta

Joanna Hel, konsultantka w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

Jak wskazuje komentowana sprawa, zagadnienie „kompleksowości usług" w VAT jest trudne i wywołuje liczne wątpliwości. Nie ma bowiem w polskim prawie podatkowym definicji tego pojęcia i należy zatem posiłkować się orzecznictwem zarówno sądów krajowych, jak i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Generalny wniosek, jaki można wysnuć z orzeczeń to to, że z usługą kompleksową mamy do czynienia, gdy usługodawca świadczy na rzecz usługobiorcy więcej niż jedno świadczenie i są one ze sobą tak powiązane ekonomicznie, że ich podział byłby sztuczny oraz nieadekwatny, ponieważ stanowią nierozerwalną całość. Zgodnie z orzeczeniem TSUE w sprawie Card Protection Plan Ltd v. Commissioners of Customs and Excise (C-349/96) usługi pomocnicze to takie, które nie są dla klienta celem samym w sobie, a tylko środkiem do lepszego korzystania z usługi zasadniczej. Zatem zasady ich opodatkowania powinny być takie same, jak usługi zasadniczej.

W komentowanej sprawie analizowany był związek między usługą ubezpieczeniową a usługą dostawy okrętu. Co ciekawe, podobny stan faktyczny był przedmiotem interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 28 lipca 2016 r. (ITPP1/4512-407/16/KM), gdzie stocznia stwierdziła, że usługa dostawy statku i ubezpieczenia są powiązane i należy opodatkować je tą samą stawką. Organ podatkowy przychylił się wtedy do stanowiska podatnika i wskazał, że bez usługi podstawowej, jaką jest budowa statku, polisa ubezpieczeniowa straciłaby sens. Służyła ona zatem wyłącznie zapewnieniu prawidłowego wykonania usługi zasadniczej.

W komentowanej interpretacji usługa ubezpieczeniowa miała jednak szerszy zakres. Obejmowała bowiem nie tylko budowę okrętu, ale również inne elementy należące do zamawiającego, których nie produkowało konsorcjum, w skład którego wchodziła spółka. Oznacza to, że w tym przypadku istnienie polisy nie zależało wyłącznie od dostawy okrętu. Warto podkreślić, że argumentem przemawiającym za odrębnością usług był fakt dokumentowania ich oddzielnymi fakturami oraz możliwość wyboru świadczeniodawcy.

Skoro zakres polisy jest szerszy, terminy płatności i sposób dokumentowania są odrębne, a usługa jest na tyle samodzielna, że nie powinna wchodzić w skład usługi kompleksowej, to możliwe jest zastosowanie w stosunku do niej zwolnienia z VAT dotyczącego usług ubezpieczeniowych, ujętego w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT. Jak widać, jednak podobne stany faktyczne mogą być odmiennie interpretowane przez organy podatkowe. Fakt „kompleksowości usług" powinien być więc zawsze rozpatrywany w odniesieniu do określonego stanu faktycznego .