- Jesteśmy w trakcie tworzenia spółki z o.o. Po analizie stwierdziliśmy, że bardziej nam się opłaca ustalić rok podatkowy inny niż rok kalendarzowy. Stosowny wpis został zawarty w umowie spółki. Czy trzeba to zgłosić w urzędzie skarbowym, a jeśli tak, to kiedy i w jakiej formie? – pyta czytelnik.

Rokiem podatkowym jest okres rozliczeniowy, który składa się zazwyczaj z dwunastu kolejno następujących po sobie miesięcy. Rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, ale nie zawsze. Zgodnie z art. 11 ordynacji podatkowej rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Szczegółowe zasady kształtowania roku podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostały określone w art. 8 ust. 1 ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że podatnik postanowi inaczej w statucie albo w umowie spółki, albo w innym dokumencie odpowiednio regulującym zasady ustrojowe innych podatników i zawiadomi o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Wówczas rokiem podatkowym jest okres kolejnych dwunastu miesięcy kalendarzowych. W przypadku podjęcia po raz pierwszy działalności, pierwszy rok podatkowy trwa od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego albo do ostatniego dnia wybranego roku podatkowego, nie dłużej jednak niż dwanaście kolejnych miesięcy kalendarzowych (art. 8 ust. 2 ustawy o CIT).

Obowiązek powiadomienia organu podatkowego o zasadach określania roku podatkowego dotyczy tylko sytuacji, gdy podatnik rezygnuje ze stosowania obowiązujących w tym zakresie zasad ogólnych i wyboru innego roku podatkowego niż rok kalendarzowy (wyrok WSA we Wrocławiu z 25 lutego 2009 r., I SA/Wr 1312/08).

Zawiadomienie pisemne

Wyrażając akceptację na zmianę przez podatnika roku podatkowego, ustawodawca nie wskazał jednak sposobu ani formy zawiadomienia o tym organu podatkowego. Do przedsiębiorcy zatem należy wybór i decyzja w jaki sposób oraz w jakiej formie powiadomi organ podatkowy o zmianie roku podatkowego. Wobec milczenia ustawodawcy w tej kwestii należy przyjąć, że każda forma stwierdzająca wolę podatnika jest dozwolona. Dla celów dowodowych powinna zostać zastosowana forma pisemna.

W ciągu 30 dni

Zawiadomienie o zmianie roku podatkowego należy złożyć najpóźniej w terminie 30 dni, licząc od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego. Jest to termin prawa materialnego i jego niedotrzymanie wywiera skutki prawne niezależnie od tego, w jakim zakresie mu uchybiono (wyrok NSA w Łodzi z 18 grudnia 1996 r., SA/Łd 2862/95).

Przykład

Pierwszy rok podatkowy spółki ABC trwał od dnia uzyskania przez nią osobowości prawnej, czyli od 11 lipca 2016 r. Jest to data wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego, choć sama spółka została zawiązana 29 czerwca 2016 roku. Z akt rejestrowych spółki wynika, że umowa spółki ABC wraz z innymi dokumentami rejestracyjnymi została złożona w urzędzie skarbowym 22 sierpnia 2016 r. Natomiast 29 sierpnia 2016 r. spółka złożyła w urzędzie skarbowym zawiadomienie, z którego wynika, że zgodnie z § 15 umowy spółki rokiem podatkowym spółki jest okres od 1 października do 30 września. Spółka zgłosiła więc wybór roku podatkowego innego niż kalendarzowy z naruszeniem terminu, o którym mowa w art. 8 ust. 5 ustawy o CIT. Termin ten upłynął bowiem 11 sierpnia 2016 r. Spółka zawiadomiła natomiast właściwy urząd skarbowy o wyborze innego niż kalendarzowy roku podatkowego dopiero 29 sierpnia 2016 r. W takiej sytuacji organ podatkowy przyjmie, że wybór pierwszego roku podatkowego innego niż kalendarzowy nie wywiera skutków prawnopodatkowych.

Osoby prawne i jednostki organizacyjne, które nie były dotychczas podatnikami w rozumieniu ustawy o CIT, muszą zawiadomić organ podatkowy o zmianie w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności. Przy czym pod pojęciem momentu „rozpoczęcia działalności" rozumie się dzień, w którym spółka uzyskała osobowość prawną (dzień wpisu do KRS). Chodzi tu nie tylko o uzyskanie przez spółkę podmiotowości w sferze prawa cywilnego czy gospodarczego, ale także w zakresie stosunków prawnopodatkowych. Z tym dniem stała się ona podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (wyrok NSA w Warszawie z 6 września 2013 r., II FSK 2416/11).

Przykład

Spółka XYZ została zawiązana 15 sierpnia 2016 roku na mocy umowy. W Krajowym Rejestrze Sądowym spółka została wpisana 13 września 2016 roku i z tą datą uzyskała osobowość prawną. 20 września 2016 r. spółka złożyła zawiadomienie do organu podatkowego o wyborze innego roku podatkowego niż rok kalendarzowy. Do zawiadomienia dołączono umowę spółki wraz z kopią wpisu w KRS. Zawiadomienie zostało dokonane w sposób skuteczny, w terminach określonych przepisami prawa.

Zaniechanie skutkuje konsekwencjami

Przyjęcie nieprawidłowego roku podatkowego może mieć bardzo poważne konsekwencje. Jeśli zawiadomienie organu podatkowego o wyborze innego niż kalendarzowy roku podatkowego nastąpi z naruszeniem terminu wskazanego w przepisach, to wywoła to konkretne skutki podatkowe. W takiej sytuacji zgłoszenie będzie nieskuteczne i nie można przyjąć nowych rozliczeń podatkowych.

Może to mieć miejsce np. podczas kontroli podatkowej, kiedy organ kontrolujący zakwestionuje przyjęty okres rozliczeniowy, uznając, że podatnik nie zawiadomił o zmianie roku podatkowego. W takiej sytuacji przedsiębiorca powinien skorygować deklarację i zapłacić karne odsetki. Może się okazać, że poniesie również odpowiedzialność karną skarbową.

Działalność po raz pierwszy...

W przypadku podjęcia po raz pierwszy działalności, pierwszy rok podatkowy trwa od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego albo do ostatniego dnia wybranego roku podatkowego, nie dłużej jednak niż 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych.

Z kolei w przypadku podjęcia po raz pierwszy działalności w drugiej połowie roku kalendarzowego i wybrania roku podatkowego pokrywającego się z rokiem kalendarzowym, pierwszy rok podatkowy może trwać od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego następującego po roku, w którym rozpoczęto działalność.

...i kontynuacja

W razie zmiany roku podatkowego, stosownie do art. 8 ust. 3 ustawy o CIT, za pierwszy po zmianie rok podatkowy uważa się okres od pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do końca roku podatkowego nowo przyjętego. Z tym, że okres ten nie może być krótszy niż 12 i dłuższy niż 23 kolejne miesiące kalendarzowe. Przepis ten określa więc zasady postępowania podatnika, jeśli już w trakcie wykonywania działalności chce zmienić rok podatkowy. Może to mieć miejsce np. gdy firma zostanie kupiona przez inny podmiot gospodarczy (spółkę), który ma inny rok podatkowy niż rok kalendarzowy. W takiej sytuacji zmiana może zostać przeprowadzona na dwa sposoby:

1. zamiana roku kalendarzowego na inny rok podatkowy,

2. zamiana roku podatkowego (z innego niż rok kalendarzowy) na rok kalendarzowy (wyrok WSA w Warszawie z 21 czerwca 2011 r., III SA/Wa 2498/10).

Jak to zrobić

Aby skutecznie zmodyfikować rok podatkowy, przedsiębiorca (spółka) musi:

1) zmienić umowę (statut),

2) zarejestrować tę zmianę w sądzie rejestrowym, gdyż zgodnie z art. 255 § 1 kodeksu spółek handlowych zmiana umowy spółki wymaga uchwały wspólników i wpisu do rejestru,

3) zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego o tej zmianie.

Gdy trzeba zamknąć księgi

Jeżeli z odrębnych przepisów wynika obowiązek zamknięcia ksiąg rachunkowych (sporządzenia bilansu) przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego, to za rok podatkowy uważa się okres od pierwszego dnia miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do dnia zamknięcia ksiąg rachunkowych. W tym przypadku za następny rok podatkowy uważa się okres od dnia otwarcia ksiąg rachunkowych do końca przyjętego przez podatnika roku podatkowego.