Czy pomiędzy spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową a funduszami inwestycyjnymi zamkniętymi, w których spółki te są uczestnikami, zachodzą powiązania w rozumieniu art. 11 ust. 4 ustawy o CIT? Czy spółki tworzące PGK, będą zobowiązane do sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa art. 9a ustawy o CIT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2017, dla transakcji zawieranych pomiędzy tymi spółkami a ww. funduszami? – pyta czytelnik.

Na takie pytanie odpowiedziała niedawno Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 25 sierpnia 2016 r. (IBPB-1-2/4510-714/16-1/BKD).

W stanie faktycznym wnioskodawca wskazał, że jest spółką akcyjną, która razem ze spółkami od siebie zależnymi (w których kapitale wnioskodawca posiada udział wynoszący co najmniej 95 proc.) tworzy podatkową grupę kapitałową (PGK). Wnioskodawca jest 100-proc. akcjonariuszem towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI). Wnioskodawca oraz inne spółki z PGK są uczestnikami utworzonych przez to TFI funduszy inwestycyjnych zamkniętych w rozumieniu ustawy o funduszach inwestycyjnych. Pomiędzy spółkami tworzącymi PGK, będącymi uczestnikami funduszy inwestycyjnych, a tymi funduszami dochodzi do różnego rodzaju operacji, w tym m.in. do nabywania certyfikatów inwestycyjnych emitowanych przez fundusze, przenoszenia własności aktywów spółek PGK w zamian za certyfikaty inwestycyjne, umarzania oraz wykupu certyfikatów inwestycyjnych.

Zdaniem wnioskodawcy, pomiędzy spółkami tworzącymi PGK a funduszami inwestycyjnymi zamkniętymi, w których są uczestnikami, nie zachodzą powiązania w myśl art. 11 ust. 4 ustawy o CIT ze względu na to, że pomiędzy tymi podmiotami nie występuje żadna z relacji, które są podstawą uznania za podmioty powiązane, tj. udział bezpośredni lub pośredni w zarządzaniu podmiotem, udział bezpośredni lub pośredni w jego kontroli albo posiadanie udziału w jego kapitale.

Organ podatkowy nie zgodził się z wnioskodawcą. Wskazał, że podatnik posiada 100 proc. udziału w kapitale TFI, co stanowi bezpośrednie powiązanie kapitałowe. Ponadto, będąc jedynym akcjonariuszem (podmiotem dominującym) TFI, wnioskodawca ma decydujący wpływ na działalność TFI oraz funduszy inwestycyjnych zamkniętych, którymi zarządza to TFI. Oznacza to, że wnioskodawca pośrednio posiada udział w zarządzaniu funduszami inwestycyjnymi, zarządzanymi przez TFI. Dlatego wskazane podmioty należy uznać za powiązane w myśl art. 11 ust. 4 ustawy o CIT, a zatem będą one zobowiązane do sporządzenia dokumentacji cen transferowych, zgodnie z wymaganiami przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2017 r.

Zdaniem eksperta

Maciej Gronek, konsultant w warszawskim biurze Deloitte Doradztwo Podatkowe Tokarski i Wspólnicy sp.k. (dawniej Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o

Organ podatkowy uzasadniając swoje stanowisko odniósł się do dwóch rodzajów powiązań między spółką i TFI – zarówno do powiązania o charakterze kapitałowym (spółka posiada 100 proc. udziału w kapitale TFI), jak i do powiązania o charakterze zarządczym. W przypadku powiązania zarządczego organ odwołał się do przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych. Zgodnie z tymi przepisami podmiot, który zamierza bezpośrednio lub pośrednio nabyć albo objąć akcje lub prawa z akcji TFI w liczbie zapewniającej osiągnięcie albo przekroczenie odpowiednio 10 proc., 20 proc., jednej trzeciej, 50 proc. ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu lub udziału w kapitale zakładowym, jest obowiązany każdorazowo poinformować Komisję Nadzoru Finansowego o zamiarach co do przyszłej działalności TFI, w szczególności w zakresie planów marketingowych, operacyjnych, finansowych oraz dotyczących organizacji i zarządzania (ma tym samym decydujący wpływ na działalność TFI). Zgodnie z powyższym organ uznał, że spółka posiadając 100 proc. udziału w kapitale TFI może decydować o działalności TFI i w konsekwencji nim zarządza.

Jednocześnie w myśl ustawy o funduszach inwestycyjnych, TFI zarządza funduszem inwestycyjnym i reprezentuje go w stosunkach z osobami trzecimi, co świadczy o istnieniu powiązania o charakterze zarządczym między TFI i utworzonymi przez niego funduszami inwestycyjnymi.

Na podstawie analizy powyższych przepisów organ wysnuł wniosek, że spółka jest bezpośrednio powiązana z TFI oraz pośrednio powiązana z funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez to TFI. W związku z tym, między spółką (oraz jej spółkami zależnymi, powiązanymi z nią kapitałowo) a funduszami inwestycyjnymi zamkniętymi zarządzanymi przez TFI istnieją powiązania w postaci pośredniego udziału w zarządzaniu. Warto jednak zaznaczyć, że stanowisko organów dotyczące powiązania o charakterze zarządczym między TFI a funduszami inwestycyjnymi nie jest jednolite. W interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 1 czerwca 2016 r. (IPPB6/4510-162/16-2/AZ) organ przyznał rację podatnikowi twierdzącemu, że TFI i funduszy inwestycyjnych nie można uznać za powiązane, gdyż w myśl przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych, są one od siebie niezależne.

W przypadku analizowanej interpretacji warto również zauważyć, że stanowisko organu wskazuje, iż w celu ustalenia czy podmioty są powiązane nie muszą występować wyłącznie powiązania o charakterze jednorodnym, tj. zarządczym (lub kontrolnym) albo o charakterze kapitałowym, lecz mogą one być rozpatrywane łącznie. To oznacza, że powiązania kapitałowe (posiadanie udziału w kapitale) między spółką i jej podmiotami zależnymi w ramach PGK oraz między spółką a TFI, jak również powiązania o charakterze zarządczym między TFI a funduszami inwestycyjnymi (zarządzanie funduszami przez TFI) stanowią razem o powiązaniach między spółkami z PGK a funduszami inwestycyjnymi. Jednak warto podkreślić, że wykładnia przepisów w tym zakresie nie jest jednoznaczna. Ze względu na wskazane niejasności warto śledzić dalsze interpretacje organów w tym zakresie. Kierując się zasadą ostrożności, wskazane jest w analizowanej sytuacji sporządzenie dokumentacji cen transferowych pomiędzy spółkami należącymi do PGK będącymi uczestnikami funduszy inwestycyjnych a tymi funduszami.