Zgodnie z art. 17a ustawy o VAT, płatnikiem podatku od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (dalej również: WNT), o którym mowa w art. 103 ust. 5a pkt 1 i 2, jest odpowiednio:

- zarejestrowany odbiorca lub

- podmiot prowadzący skład podatkowy,

– dokonujący na rzecz podmiotu, o którym mowa w art. 48 ust. 9 lub art. 59 ust. 8 ustawy o podatku akcyzowym (a więc zasadniczo na rzecz podatnika mającego siedzibę lub oddział i zarejestrowanego do celów VAT w Polsce, posiadającego koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, będącego właścicielem nabywanych paliw), nabycia wewnątrzwspólnotowego w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym.

W dodanych do ustawy o VAT definicjach zarejestrowanego odbiorcy oraz podmiotu prowadzącego skład podatkowy (tj. zawartych w art. 2 pkt 35 i 36 ustawy o VAT) zastosowano odesłanie do ustawy o podatku akcyzowym. I tak:

Reklama
Reklama

- podmiotem prowadzącym skład podatkowy jest podmiot, któremu wydano zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego, natomiast

- zarejestrowanym odbiorcą jest podmiot, któremu wydano zezwolenie na nabywanie wewnątrzwspólnotowe albo na jednorazowe nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów akcyzowych wysłanych z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Na rachunek izby celnej

Artykuł 17a ustawy o VAT odwołuje się do WNT, o którym mowa w art. 103 ust. 5a pkt 1 i 2 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu, w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym (dalej: paliwa silnikowe), których wytwarzanie lub którymi obrót wymaga uzyskania koncesji zgodnie z przepisami ustawy - Prawo energetyczne, podatnik jest obowiązany, bez wezwania naczelnika urzędu celnego, do obliczania i wpłacania kwot podatku na rachunek izby celnej właściwej w zakresie wpłat podatku akcyzowego:

1) w terminie pięciu dni od dnia, w którym towary te zostały wprowadzone do określonego we właściwym zezwoleniu miejsca odbioru wyrobów akcyzowych – jeżeli towary są nabywane wewnątrzwspólnotowo w rozumieniu przepisów ustawy o podatku akcyzowym przez zarejestrowanego odbiorcę z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy zgodnie z przepisami o podatku akcyzowym;

2) w terminie pięciu dni od dnia wprowadzenia tych towarów z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju do składu podatkowego.

Przepis ten obliguje więc do zapłaty kwoty podatku w określonym terminie. Dotychczas WNT paliw silnikowych rozliczane było na zasadach ogólnych. Podatnik wykazywał w deklaracji podatek należny, który był dla niego jednocześnie podlegającym odliczeniu podatkiem naliczonym. W ten sposób transakcja była dla podatnika neutralna, nie ponosił on w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych ciężaru zapłaty podatku od towarów i usług.

Pięć dni

W wyniku wprowadzonych zmian, podatnik zobowiązany jest do zapłaty podatku z tytułu WNT paliw silnikowych w terminie pięciu dni od dnia ich wprowadzenia do miejsca odbioru wyrobów akcyzowych albo do składu podatkowego. Obowiązek zapłaty podatku ciąży więc zasadniczo na podatniku (tj. podmiocie nabywającym paliwa silnikowe). Niemniej jednak w art. 103 ust. 5c ustawy o VAT przewidziano, że przepisy ust. 5a pkt 1 i 2 ustawy o VAT stosuje się odpowiednio, jeżeli podatek jest pobierany przez płatnika. Płatnik jest więc obowiązany do obliczenia i pobrania kwoty podatku od podatnika oraz do jej wpłaty na rachunek izby celnej właściwej w zakresie wpłat podatku akcyzowego.

Przykład

Spółka XYZ prowadzi skład podatkowy w Polsce. Jej kontrahent planuje nabywać wewnątrzwspólnotowo paliwa ciekłe w postaci oleju napędowego (paliwa wymienione w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym, którymi obrót wymaga uzyskania koncesji). Nabycie ma się odbywać ze składu podatkowego zlokalizowanego na terytorium innego państwa członkowskiego UE do składu podatkowego prowadzonego przez spółkę XYZ (z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy). Spółka XYZ zastanawia się jakie obowiązki w podatku od towarów i usług ciążą na niej w związku z przedmiotową transakcją.

Krok 1.

Pierwsza z czynności płatnika dotyczy obliczenia kwoty podatku.

Należy tutaj zwrócić uwagę na wprowadzone przepisy szczególne odnoszące się do sposobu ustalania podstawy opodatkowania przy WNT paliw silnikowych. W myśl art. 30a ust. 2a ustawy o VAT, do ustalenia podstawy opodatkowania – w celu obliczenia i wpłacenia kwot podatku – w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych, można stosować odpowiednio tylko art. 29a ust. 1 albo 2, z tym że w celu określenia kwoty zapłaty lub ceny nabycia przyjmuje się ceny paliw silnikowych udostępniane w Biuletynie Informacji Publicznej (dalej: BIP) na stronie urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Podstawą opodatkowania z tytułu wewnątrzwspólnotowych nabyć paliw silnikowych jest zatem wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej (art. 29a ust. 1 ustawy o VAT). W celu określenia kwoty zapłaty lub ceny nabycia należy przy tym przyjąć ceny paliw silnikowych udostępniane w BIP.

Uwaga! Brzmienie przywołanego przepisu może budzić poważne wątpliwości interpretacyjne odnośnie do prawidłowego sposobu ustalenia podstawy opodatkowania, od której płatnik powinien zapłacić podatek. Moim zdaniem, w rozumieniu ustawy o VAT, płatnicy obowiązani są uwzględnić ceny paliw udostępniane w BIP. Należy bowiem zakładać, że po to ustawodawca nakazał publikację cen paliw w BIP, aby płatnicy mogli się kierować nimi przy rozliczaniu należnego podatku. Może się więc zdarzyć, że cena ustalona między stronami transakcji (i wykazana w fakturze) będzie różnić się od podstawy opodatkowania określonej przez płatnika na podstawie art. 30a ust. 2a ustawy o VAT. W takim przypadku podstawą do obliczenia podatku wpłacanego przez płatnika zawsze będzie cena podana w BIP.

Krok 2.

Kolejnym obowiązkiem płatnika jest pobranie podatku od podatnika.

Ustawa o VAT nie określa w jaki sposób i w jakim terminie kwota podatku ma być pobrana. Płatnik powinien więc ustalić z podatnikiem, na rzecz którego dokonuje wewnątrzwspólnotowych nabyć paliw silnikowych, warunki zapłaty podatku, a przede wszystkim termin w jakim podatnik ma uiścić kwotę podatku. Termin ten powinien zapewniać płatnikowi możliwość uiszczenia daniny w wyznaczonym prawem terminie.

Krok 3.

Na końcu płatnik obowiązany jest również do zapłaty kwoty podatku.

Wpłaca daninę bez wezwania naczelnika urzędu celnego, na rachunek izby celnej właściwej w zakresie wpłat podatku akcyzowego. W przypadku zarejestrowanego odbiorcy zapłata powinna być wniesiona w terminie pięciu dni od dnia, w którym towary zostały wprowadzone do miejsca odbioru wyrobów akcyzowych. Natomiast w przypadku podmiotu prowadzącego skład podatkowy, zapłata powinna nastąpić w terminie pięciu dni od dnia wprowadzenia do składu podatkowego w ramach ich przemieszczenia z innego państwa UE do składu podatkowego.

Przykład

Spółka ABC posiada status zarejestrowanego odbiorcy. Kontrahent spółki nabywa olej Kortex (paliwo silnikowe wymienione w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym, którym obrót wymaga uzyskania koncesji zgodnie z przepisami ustawy – Prawo energetyczne) z innego państwa członkowskiego do miejsca odbioru wyrobów akcyzowych spółki ABC (znajdującego się w Polsce) z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy. W odniesieniu do transakcji mającej miejsce w sierpniu spółka ABC jako płatnik obliczyła i pobrała od kontrahenta kwotę podatku, uiściła również należność na rachunek izby celnej właściwej w zakresie wpłat podatku akcyzowego. Spółka ABC zastanawia się czy na podstawie ustawy o VAT, poza pobraniem i zapłatą podatku, ciążą na niej dodatkowe obowiązki związane z realizowaną funkcją płatnika.

Instytucja płatnika wymaga dochowania określonych wymogów formalnych. Na podstawie art. 99 ust. 11a ustawy o VAT, płatnik obowiązany jest składać naczelnikowi urzędu celnego właściwemu w sprawie rozliczania podatku akcyzowego deklaracje o należnych kwotach podatku za okresy miesięczne, w terminie do 5. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek ich zapłaty. Wzór deklaracji został określony w rozporządzeniu ministra finansów z 21 lipca 2016 r. w sprawie wzoru deklaracji o należnych kwotach podatku od towarów i usług w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych (DzU z 2016 r.poz. 1124). Jest to deklaracja VAT-14.

Instytucja płatnika jest osadzona w przepisach ordynacji podatkowej (dalej: o.p.). W myśl art. 30 § 1 o.p., płatnik odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany, ale niewpłacony. Za niepobrane lub niewpłacone należności płatnik odpowiada całym swoim majątkiem (art. 30 § 3 o.p.). Jedyne ograniczenie odpowiedzialności płatnika dotyczy sytuacji, gdy podatek nie został pobrany przez płatnika z winy podatnika (art. 30 § 5 o.p.).

Nagroda za terminowość

Płatnikom przysługuje zryczałtowane wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków pobranych na rzecz budżetu państwa (art. 28 § 1 o.p.). W myśl § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia ministra finansów w sprawie wynagrodzenia płatników i inkasentów pobierających podatki na rzecz budżetu państwa, płatnikom przysługuje wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków, wynoszące 0,3 proc. kwoty podatków pobranych przez płatników na rzecz budżetu państwa (kwota ta jest potrącana z pobranego przez płatnika podatku). Wysokość pobranego zryczałtowanego wynagrodzenia płatnik jest przy tym obowiązany wykazać w deklaracji VAT-14.

Autor jest konsultantem podatkowym w ECDDP Sp. z o.o.

podstawa prawna: ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 710 ze zm.)

podstawa prawna: ustawa z 7 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2016 r., poz. 1052)