Zdarza się, że organ podatkowy powinien zwrócić podatnikowi pieniądze. Niestety podatnicy zbyt często wyobrażają sobie procedury urzędowe jako znacznie bardziej skomplikowane niż są w rzeczywistości. Z tego powodu uważają, że odzyskanie należnych im kwot nie jest warte zachodu. A tymczasem przyswojenie kilku istotnych informacji na ten temat pozwala na uzyskanie zwrotu nadpłaconych podatków bez znacznego nakładu czasu.
Niniejszy artykuł wyjaśnia podstawy funkcjonowania mechanizmu nadpłat w taki sposób, aby ułatwić:
1) rozpoznawanie sytuacji, w których przysługuje nadpłata;
2) składanie wniosków o stwierdzenie nadpłaty.
Powstają w dwóch przypadkach
Dla zrozumienia funkcjonowania zwrotu nadpłat, najważniejsze jest wyjaśnienie skąd w praktyce biorą się przypadki przepłacania podatków. Przyczyny powstawania nadpłat można podzielić na dwie grupy:
1. Powstałe na skutek działania podatnika
Wiążą się najczęściej z koniecznością składania deklaracji. Większość podatków wymaga samodzielnego naliczenia kwoty do zapłacenia. Może więc dojść do sytuacji, w której podatnik pomyli się na swoją niekorzyść.
2. Powstałe na skutek działania organu
W niektórych podatkach to organ wydaje decyzję ustalającą zobowiązanie podatkowe (na przykład w podatku od nieruchomości).
Ponadto organy podatkowe uprawnione są do weryfikowania rozliczeń wykazanych w deklaracjach. Na skutek podważenia zadeklarowanej kwoty może dojść do wydania decyzji naliczającej wyższy podatek. Spór z organem podatkowym może doprowadzić do uwzględnienia racji podatnika przez organ wyższej instancji lub sąd administracyjny. Jeżeli podatek wynikający z uchylonego rozstrzygnięcia organu został wcześniej zapłacony, to mamy do czynienia z nadpłatą. Przyczyn, dla których decyzje mogą zostać zmienione (uchylone), jest sporo. Dla podatnika najważniejsze jest to, że za zmianą wymiaru podatku wynikającego z decyzji powinno iść stwierdzenie nadpłaty z urzędu.
Trzeba złożyć wniosek
Jeżeli podatnik zorientuje się, że jego rozliczenie zawarte w deklaracji zawyża kwotę podatku, to powinien złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty. Dla wniosku nie przewidziano szczególnej formy, musi on zatem spełniać ogólne wymogi, którym łatwo sprostać. Wniosek powinien zawierać:
1) nazwę i adres organu podatkowego;
2) dane wnioskodawcy w tym PESEL (NIP w przypadku przedsiębiorcy);
3) wskazanie podatku oraz okresu rozliczeniowego (np. w przypadku VAT – miesiąc, ewentualnie kwartał);
4) kwotę nadpłaty;
5) przyczynę powstania nadpłaty;
Do podania należy dołączyć skorygowaną deklarację. Korekta polega na złożeniu formularza z rozliczeniem jakie powinno być wykazane od samego początku.
Przykład
W deklaracji podatnik wykazał 2 000 zł do zapłaty, podczas gdy powinno być 1 500 zł. W takim przypadku korekta deklaracji polega na złożeniu formularza z kwotą 1 500 zł. Dodatkowo w odpowiedniej rubryce powinno się wskazać cel składania deklaracji (dla przykładu: w PIT 37 pozycja nr 10 – „korekta zeznania").
Uzasadnienie niepotrzebne
Od 1 stycznia 2016 r. nie trzeba dołączać pisemnego uzasadnienia korekty, aby była ona prawnie skuteczna. Wystarczy, że przyczyna powstania nadpłaty znajdzie się we wniosku o stwierdzenie nadpłaty.
Jeżeli organ nie ma zastrzeżeń co do zasadności wniosku, to zwraca nadpłatę bez wydania decyzji. Dzięki temu zwrot można uzyskać dość szybko pod warunkiem, że organ uzna skorygowanie deklaracji za prawidłowe. Jeżeli podatnik pomyli się w rozliczeniu, to i ak odzyska pieniądze, ale po czynnościach służących ustaleniu jaką kwotę faktycznie ma uzyskać.
Zasadniczo organ podatkowy powinien zwrócić nadpłatę w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku. W przypadku wydania decyzji stwierdzającej nadpłatę – w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji.
Uwaga na przedawnienie
Prawo do złożenia wniosku wygasa po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Przedawnienie sprawia, że organ podatkowy nie może dochodzić należności, ale również podatnik nie może żądać zwrotu nadpłaty. Zobowiązania zwykle przedawniają się po upływie pięciu lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin zapłaty.
Nadpłaty zaliczane są na poczet ewentualnych zaległości. Dlatego, jeżeli podatnik ma zaległości w spłacie innych podatków, to nadpłata zostanie odpowiednio pomniejszona.
Podatnicy zobowiązani do posiadania rachunku bankowego (przedsiębiorcy) mogą uzyskać zwrot nadpłaty w formie przelewu. Pozostali podatnicy mają wpływ na formę zwrotu. Do wyboru jest zwrot w kasie lub przelew.
Podsumowanie
Przygotowanie wniosku o zwrot nadpłaty jest proste, a jego złożenie nie wymaga wniesienia opłaty. Jeżeli mamy wątpliwości związane ze skorygowaniem deklaracji, zawsze można zadzwonić do urzędu i poprosić o udzielenie niezbędnych informacji.
Nie warto rezygnować z niewielkich kwoty, bo w końcu może się okazać, że łącznie dają one sumę, która uzasadnia zainteresowanie się tematem nadpłat.
Nadpłata może się też wiązać z odsetkami, ale to zagadnienie wymaga odrębnego omówienia.
Autor jest głównym specjalistą w Urzędzie Miasta Szczecin
Co to jest nadpłata
Nadpłata to kwota podatku, która została nadpłacona lub zapłacona nienależnie (art. 72 § 1 ordynacji podatkowej). Oznacza to, że o nadpłacie można mówić w dwóch sytuacjach:
1. Zapłata w ogóle nie powinna nastąpić. Może do tego doprowadzić na przykład nieuwzględnienie zwolnienia z opodatkowania.
2. Podatek był należny, ale w mniejszym wymiarze. Jest tak gdy przykładowo w deklaracji podatnik wykaże, a następnie zapłaci zbyt dużą kwotę.
Nadpłata powstaje również w przypadku pobrania podatku przez płatnika. Najpowszechniej spotykanym płatnikiem jest zakład pracy, który odciąga podatki z pensji pracowników.
