Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej rozstrzygnął sprawę ważną dla całej branży ubezpieczeniowej w Polsce. Jego zdaniem przepisy unijne nie pozwalają na zwolnienie z VAT usług likwidacji szkód świadczonych na rzecz ubezpieczyciela.

– Ten wyrok może sporo namieszać na rynku ubezpieczeniowym – komentuje Marcin Chomiuk, doradca podatkowy, partner w PwC. – Wynika z niego, że firmy, które wykonują usługi samodzielnie i niezależnie od samego ubezpieczenia (które jest zwolnione z VAT), powinny je opodatkować.

Co jest działalnością ubezpieczeniową

Spór dotyczył firmy Aspiro, która na podstawie umowy z zakładem ubezpieczeń wykonywała wiele czynności związanych z likwidacją szkód, m.in. przyjmowała zgłoszenia, ustalała przyczyny i okoliczności szkód, określała ich wysokość, prowadziła dokumentację, prowadziła korespondencję z klientami, podejmowała merytoryczne decyzje, rozpatrywała odwołania i skargi, archiwizowała dokumenty.

We wniosku o interpretację argumentowała, że wykonuje czynności ubezpieczeniowe, w związku z tym ma prawo do zwolnienia podatkowego. Fiskus uznał jednak, że większość usług, jakie świadczy, nie jest działalnością ubezpieczeniową.

Trybunał wąsko rozumie przepisy

Sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który skierował pytanie do unijnego Trybunału. Ten nie miał wątpliwości, że zwolnienie w tej sytuacji nie przysługuje. Usługi likwidacji szkód nie stanowią bowiem – w rozumieniu unijnej dyrektywy 2006/112/WE – transakcji ubezpieczeniowej. Nie zalicza się ich też do usług pokrewnych świadczonych przez brokerów i agentów. Nie obejmują bowiem wyszukiwania klientów i kontaktowania ich z ubezpieczycielem w celu zawarcia umowy.

– Sprawa dotyczy firm parających się likwidacją szkód, ale konkluzja Trybunału może mieć też znaczenie dla innych, np. wykonujących czynności administracyjne związane z obsługą polisy czy też zajmujących się zbieraniem pieniędzy od klientów i monitowaniem płatności – mówi Marcin Chomiuk. – Doliczanie VAT do takich świadczeń spowoduje wzrost kosztów działalności zakładów ubezpieczeniowych, co może mieć wpływ na ceny ich usług. Należy bowiem pamiętać, że zakłady ubezpieczeń nie odliczą tego podatku, ponieważ ich działalność jest zwolniona z VAT.

Koszty może ponieść klient

– Na rynku nie było jednolitej praktyki w tej kwestii, ponieważ różne były interpretacje organów podatkowych – tłumaczy Marcin Tarczyński, analityk Polskiej Izby Ubezpieczeń. – Część zakładów uwzględnia już VAT przy kosztach likwidacji szkód przez podmioty zewnętrzne. U innych koszty takich usług istotnie wzrosną. Niewątpliwie przełoży się to na ceny ubezpieczeń dla klientów, choć nie jest możliwe oszacowanie skali tego wzrostu.

– Trzeba też pamiętać, że nie jest to jedyny czynnik wpływający w ostatnim czasie na ceny ubezpieczeń. W 2015 r. na komunikacyjnych ubezpieczeniach OC branża straciła 1 mld zł. Ta strata powoduje konieczność podwyżek cen, a wyrok związany z rozliczeniem VAT tylko tę konieczność wzmacnia – dodaje Marcin Tarczyński.

Sygn. akt: C-40/15

Andrzej Kapczuk - doradca podatkowy,wspólnik w kancelarii Thedy & Partners

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości może sporo zmienić w dotychczasowych rozliczeniach usług związanych z działalnością ubezpieczeniową. Firmy, które stosowały zwolnienie z VAT i nie miały w tej sprawie korzystnej interpretacji, będą musiały rozważyć skorygowanie rozliczeń i zapłatę zaległego podatku. Nadzieją dla nich jest Naczelny Sąd Administracyjny, do którego wróci teraz sprawa rozpatrzona przez Trybunał. Może on uznać (podążając za wątpliwością wyrażoną w pkt 15 wyroku), że polskie przepisy są niezgodne z dyrektywą, ponieważ rozszerzają określone w niej zwolnienie. W takiej sytuacji podatnicy mogą stosować korzystne dla siebie przepisy krajowe. Czyli zastosować zwolnienie wbrew dyrektywie.