Od 2012 r. prowadzę działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. W grudniu 2014 r. nabyłem wraz z ojcem używany samochód osobowy (udziały są równe). Jako współwłaściciel pojazdu wprowadziłem go do ewidencji środków trwałych, gdyż pojazd jest wykorzystywany przez mnie w działalności gospodarczej. Pojazd jest amortyzowany od stycznia 2015 r. metodą liniową z zastosowaniem ustawowej 20-proc. stawki podatku. Wartość początkową ustaliłem na 15 000 zł. Pojazd został nabyty od osoby fizycznej nieprowadzącej działalność gospodarczej za 30 000 zł (bez VAT). Nie był od czasu zakupu ulepszany. Nie były też ponoszone na niego większe nakłady remontowe. Obecnie ojciec zamierza darować mi swoje 50 proc. samochodu na podstawie umowy darowizny. O jaką wartość powinienem podwyższyć wartość początkową tego samochodu jako środka trwałego? Czy mogę podwyższyć ją o pozostałą część ceny nabycia, tj. o 15 000 zł? – pyta czytelnik.

Stosownie do art. 22a ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT środki transportu stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania podlegają amortyzacji. Przewidywany okres ich używania musi być przy tym dłuższy niż rok i muszą być wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1 ustawy o PIT (umowa leasingu). Są to środki trwałe.

Inaczej przy zakupie...

Za wartość początkową środków trwałych uważa się w razie ich odpłatnego nabycia cenę ich nabycia (zob. art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT). Za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami VAT nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo prawo do zwrotu różnicy podatku w rozumieniu ustawy o VAT (zob. art. 22g ust. 3 zdanie pierwsze ustawy o PIT).

...a inaczej przy darowiźnie

Za wartość początkową środków trwałych nabytych w drodze darowizny uważa się wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny określa tę wartość w niższej wysokości (zob. art. 22g ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT).

W razie gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku. Zasada ta nie ma zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie (art. 22g ust. 11 ustawy o PIT).

Słusznie zatem czytelnik zaliczył nabyty wraz z ojcem samochód do środków trwałych, przyjmując za wartość samochodu (środka trwałego) połowę wartości jego nabycia, tj. 15 000 zł, stosownie do art. 22g ust. 1 pkt. 1 w zw. z ust. 3 i ust. 11 ustawy o PIT.

Nabycie na dwa sposoby

Istota problemu sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, czy jeśli obecnie ojciec podaruje swoje 50 proc. udziałów w wartości samochodu, to o jaką wartość czytelnik powinien podwyższyć wartość początkową tego samochodu jako środka trwałego.

Gdy ojciec podaruje Panu swoje 50 proc. udziałów w samochodzie, to stanie się Pan jego wyłącznym właścicielem. Pojazd nadal będzie mógł stanowić Pana środek trwały.

Nabycie pełnej własności samochodu nastąpi w dwojaki sposób, tj.:

- częściowo w drodze umowy sprzedaży zawartej w grudniu 2014 r.,

- częściowo w drodze umowy darowizny.

Oznacza to, że konieczne będzie ustalenie wartości początkowej tego samochodu jako środka trwałego w prowadzonej działalności gospodarczej w dwojaki sposób.

Trzeba policzyć

Powinien Pan zatem, zgodnie z art. 22g ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o PIT, do połowy ceny nabycia tego samochodu z 2012 r. (tj. 15 000 zł – połowa ceny pojazdu z umowy zakupu z grudnia 2014 r.) dodać wartość rynkową udziału w jego własności (50 proc.), nabytego w drodze umowy darowizny zawartej z ojcem (chyba że w umowie darowizny wartość ta zostanie określona w niższej wysokości). Od tak ustalonej wartości początkowej samochodu będzie Pan mógł dokonywać odpisów amortyzacyjnych i zaliczać je do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej. Innymi słowy: jeśli ojciec podaruje Panu swoje 50 proc. udziałów w wartości samochodu, to powinien Pan podwyższyć ustaloną już do celów amortyzacji wartość początkową samochodu o 50 proc. wartości rynkowej samochodu z dnia umowy darowizny (por. interpretację Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 listopada 2013 r., ILPB1/415-953/13-2/IM).

Przykład

Załóżmy, że w chwili zawarcia umowy darowizny wartość rynkowa samochodu wyniesie 24 000 zł i wartość udziału w tym pojeździe umowa darowizny określa na 12 000 zł. Oznacza to, że wartość podarowanego udziału wyniesie 12 000 zł i o tę kwotę podatnik powinien powiększyć wartość początkową pojazdu. Łączna wartość początkowa pojazdu wyniesie zatem 27 000 zł (15 000 zł + 12 000 zł). Załóżmy jednak, że umowa darowizny wartość tego udziału określa na kwotę:

- 10 000 zł – łączna wartość początkowa wyniesie zatem tylko 25 000 zł (15 000 zł + 10 000 zł), gdyż do ceny nabycia (połowy pojazdu) dodajemy wartość udziału określoną w umowie darowizny, która jest niższa niż cena rynkowa tego udziału,

- 15 000 – łączna wartość początkowa pojazdu wyniesie zatem 27 000 zł (15 000 zł + 12 000 zł), gdyż do ceny nabycia (połowy pojazdu) dodajemy wartość rynkową udziału, a nie jego wartość określoną w umowie darowizny, ponieważ została ona zawyżona.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że pojazd nie był od momentu zakupu ulepszany ani nie były ponoszone większe nakłady remontowe. Praktyka obrotu gospodarczego wskazuje, że samochody tracą na wartości wraz z upływem lat. Z tego względu nie jest zasadne przyjęcie, że na moment dokonania darowizny wartość rynkowa pojazdu wynosi nadal 30 000 zł jak w momencie jego zakupu. A jedynie to zezwoliłoby na ustalenie wartości początkowej pojazdu w łącznej wysokości 30000 zł, jak Pan sugeruje w pytaniu.

Autor jest doradcą podatkowym

podstawa prawna: ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 361 ze zm.)

masz pytanie, wyślij e-mail, tygodnikpodatki@rp.pl

Całość zaliczona w koszty

Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, z wyjątkiem nabytych w drodze spadku lub darowizny, jeżeli:

- nabycie to nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy lub praw lub

- dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego, lub

- nabycie to stanowi dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniechano poboru podatku.

Dokonywane odpisy od części pojazdu nabytego w drodze darowizny będą mogły zatem stanowić koszt uzyskania przychodów.